7,62×25mm Tokarev
| 7,62×25mm Tokarev | |
|---|---|
 7,62×25mm Tokarev FMJ | |
| Poreklo |  SSSR
|
| Vrsta | pištoljski |
| Istorija upotrebe | |
| U službi | SSSR, SFRJ, Varšavski pakt, Kina i ostali |
| Ratovi | skoro svi ratovi od 1933 |
| Istorija proizvodnje | |
| Godina | 1930 |
| Razdoblje proizvodnje | 1930 - |
| Proizvođači | Širom sveta |
| Utemeljen na | 7,63×25mm Mauzer |
| Dužina čaure | 25,00 mm |
| Ukupna dužina | 35,20 mm |
| Kapacitet čaure | 1,09 cm³ |
| Prečnik čaure | 9,93 mm |
| Prečnik zrna | 7,92 mm |
| Prečnik vrata | 8,49 mm |
| Prečnik ivice | 9,95mm |
| Debljina ivice | 1,32 mm |
| Brzina | 497 m/s (FMJ 5,5g)[1] |
| Energija | 697 J (FMJ 5,5g) |
| Masa | 5,5 g do 5,8 g |
Metak 7,62×25mm Tokarev je sovjetski pištoljski metak koji je konstruisao Fjodor Tokarev. Najpoznatije oružje koje koristi ovaj metak je sovjetski pištolj TT-33 koji je konstruisao sam Tokarev. Ovaj metak je napravljen po uzoru na nemački 7,63×25mm Mauzer. Korišćen je u SSSR i drugim komunističkim zemljama. U Rusiji kao i u još nekim zemljama zamenjen je metkom 9×18mm Makarov, a u ostalim uglavnom 9×19mm Parabellum.[2]
Osim TT-33 i njegovih kopija kao što su kineski Tip 51 i jugoslovenska Zastava M57,naj poznatija oružija koja koriste ovaj metak su sovjetski automati iz Drugog svetskog rata PPD-40, PPš-41, PPS-43, PPK-43 kao i jugoslovenski automati posle Dugog svetskog rata M49 i M56, ali i savremenija oružija kao ruski PP-19 Bizon (u osnovnoj verziji koristi 9mm Makarov). Metak ima veliku brzinu i energiju i samim tim veliku probojnost i domet ali i velik trzaj i slabu zaustavnu moć.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Pre Prvog svetskog rata, pištolj Mauzer C96 kalibra 7,63 × 25 mm stekao je svetsku popularnost. 1908. carska vojska stavila je C96 na spisak odobrenih oružja koje su oficiri mogli da nabave o svom trošku umesto nošenja revolvera Nagant M1895. Između 1914. i 1917. godine, više mauzerovih pištolja i municije dobiveno je kao zarobljeno oružje od nemačkih i turskih snaga. Mauser i njegov uložak korišćeni su na svim frontovima Ruskog građanskog rata, a tokom 1920-ih, tokom perioda relativno tesne saradnje sovjetske Rusije i Vaimarske republike, Crvena armija je nabavljala serije manje verzije Bolo, kao i municiju za koristiti od strane svojih službenika. Iako se kopija kertridža izrađivala u fabrici municije Podolski, Sovjeti su na kraju kupili licencu i proizvodnu opremu od kompanije DVM u Nemačkoj za proizvodnju kertridža.
1929. Sovjetski artiljerijski komitet izneo je predlog za razvijanje domaćeg pištolja komore za Mauzerovu patronu. Nakon značajnog istraživanja i razvoja, odlučeno je da "pištolj Model 730 mm 7,62 mm", u osnovi Mauser-ov krug sa manjim modifikacijama, postane standardni kalibar za sovjetske pištolje i automate. Rane verzije automata PPD-40 koji je dizajnirao Vasili Degtiariov označene su za Mauser kasetu kalibra 7,62 mm.
Iako dimenzionalno slični Mauserovoj patroni, toliko da će se obe patrone komore, opterećivati i gađati bilo kojim od ovih oružja, Sovjeti su značajno povećali snagu punjenja Tokarev kasete u prahu. Kao takav, iako se Mauzerove runde manje snage mogu bezbedno koristiti u bilo kom od ovih oružja, Tokarev patrona nije bezbedna za upotrebu u oružju koje nije bilo dizajnirano za dodatni pritisak.
Dizajn[uredi | uredi izvor]
Uložak je u principu poboljšana ruska verzija mausera 7,63 × 25 mm. Rusi su proizveli širok spektar utovara za ovaj toner da bi ga koristili u automatomatima. Oni uključuju oklopna proboj, tragač i zapaljive racije. Ovaj metak ima odličnu penetraciju i lako može da pobedi lakše balističke prsluke (NIJ nivo I i IIA) kao i neke kacilarske kacige, poput američke kacige PASGT. Kada se ispali iz cevi kabineta, toner može prodreti do nivoa NIJ, ali ga lako zaustavlja trenutni standardni oklop NIJ nivo IIIA. Iako je većina vatrenog oružja u ovom kalibru proglašena zastarelom i uklonjena iz vojne zalihe, neki jedinice policije i jedinice specijalnih snaga u Rusiji, Pakistanu i (uglavnom) u Kini i dalje ga mogu koristiti zbog velike količine skladištene municije.
Česta je zabluda da 7.62 Tokarev višak municije u Sjedinjenim Državama koristi blage čelične metke obložene bakrom i da to povećava mogućnost opasnih ricocheta kada se ispaljuju po teškim metama i mogu oštetiti zamke metaka koje se često koriste na strelištima. Iako je municija od čelične jezgre dimenzija 7,62 × 25 dostupna na međunarodnom nivou, u Sjedinjenim Državama je uvoz 7,62 × 25 uložaka napunjenih čeličnim metcima obloženih bakrom; savezni zakon definiše ih kao oklopna municijska pištolja. Takozvane čelične metke koje se prodaju u Sjedinjenim Državama su obično metaci sa olovnom jezgrom sa čeličnim jaknama opranim bakarom, a oni ne predstavljaju značajno veći rizik od ricocheta od standardnog projektila sa bakarnim prslukom.
U 2018. godini za uvoz je bilo na raspolaganju 7,62 × 25 municije, iz Rumunije, Češke, Bugarske, Srbije i Rusije.
Performanse[uredi | uredi izvor]
Metak ispaljen iz pištolja ima različite brzine njuške u rasponu od 1.300 do 1.800 fps. Uobičajena brzina je oko 442 metra u sekundi (1450 ft / s) sa oko 544 džula (401 ft⋅lbf) energije. S obzirom na veliku razliku između municije koja se proizvodi u mnogim različitim zemljama, nailazi se na municiju koja daje veće i manje brzine. Neke novo proizvedene municije namenjene komercijalnoj upotrebi imaju brzinu od približno 1,560 stopa u sekundi (480 m / s). Volf Gold FMJ baca brzinom od 1720 stopa u sekundi (520 m / s) sa 570 stopa sile (770 J) kao i municija PPU. Neke od ove municije, kao što su Volf Gold i Sellier & Bellot, koriste mesingane kutije koje se mogu puniti.
Varijante[uredi | uredi izvor]
Sovjetski P-41 bio je 74 zrna, čelična, zapaljiva varijanta proizvedena za upotrebu u PPSh-41 i PPS-43 tokom Drugog svetskog rata. Ova municija bi postigla brzinu od 1600 stopa u sekundi kada bi bila ispaljena iz ovog oružja.
Kineski tip 7,62 mm Tip P je specijalno podzvučno, teško šiljato (špicarsko) punjenje patrone, dizajnirano posebno za upotrebu u potisnutom vatrenom oružju. Kinesko standardno punjenje patrone označeno je kao Tip 64.[3]
Oružje[uredi | uredi izvor]
Najistaknutija upotreba ovog metka bila je pištolj Tokarev TT-33, koji je bio standardni servisni pištolj Sovjetskog Saveza od ranih 1930-ih do sredine 1960-ih. Takođe je korišćen u češkom ČZ vz.52, što je bio standardni češki službeni pištolj od 1952. do 1982. Pored toga, kertridž je korišćen u brojnim automatima, uključujući sovjetske PPD-40, PPSh-41 i PPS-43, ruski PP-19 Bizon, Istočnonjemački VG66, češki Sa 24 i Sa 26.
Jedno od najčudnijih oružja pokušanih za ovaj uložak bio je laki mitraljez LAD (težine 5,6 kg, dužine 960 mm), razvijen od sovjetskih dizajnera V.F. Liuti, N. M. Afanasiev i V.S. Daikin tokom 1942-1943. Izgrađena su samo dva prototipa i ona nije prihvaćena za upotrebu.
Izvan zemalja COMECON-a to nije tako često; međutim, posle hladnog rata, mnogo oružja, posebno pištolja, izvezeno je i runda je još uvek u proizvodnji. Uložak je takođe korišćen u ruskom mitraljezu OTs-27 Berdish i OTs-39, severno vijetnamskim K-50M i VPA / Viet Minh modifikovanim MAT-49, i jugoslovenskim M49 i M56, a poslednji pištolj je razvijen od dizajna nemačkog MP40. Dostupni su i rukavi za pretvaranje koji omogućavaju puštanje ovog kruga pomoću pušaka porodice Mosin-Nagant.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Load Data”. www.makarov.com. Pristupljeno 2023-09-10.
- ^ „Žurnal dlя specnaza "Bratiška" — ARSENAL: Pistolet GŠ-18 - detiщe tulьskih oružeйnikov”. Arhivirano iz originala 2011-10-05. g.
- ^ „Type 85”. Modern Firearms (na jeziku: engleski). 2010-10-27. Pristupljeno 2023-09-10.