ISO sedmični datum

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

ISO sedmični datum je vrsta kalendara sa prestupnom sedmicom, deo ISO 8601 standarda za datum i vreme, sistem kojim se numerišu sedmice u godini. Sistem se uglavnom koristi u upravne i poslovne svrhe za fiskalne godine.

Sistem koristi isti 7-dnevni ciklus kao i gregorijanski kalendar. Sedmice počinju ponedeljkom. ISO godine imaju približno isto numerisanje godina kao i gregorijanske godine (videti dole). ISO godina ima 52 ili 53 pune nedelje (364 ili 371 dan). Dodatna sedmica se zove prestupna sedmica.

Datum/nadnevak je specificiran ISO godinom u formatu GGGG, brojem sedmice u formatu „ss“ sa prefiksom "W" (week) i brojem sedmičnog dana, tj brojem „d“ od 1 do 7, počevši od ponedeljka, završavajući se nedeljom. Npr. 2006-W52-7 (ili kompaktno 2006W527) je dan nedelja 52. sedmice 2006. godine. Po gregorijanskom to bi bio 31. decembar 2006.

Sistem ima 400-godišnji ciklus od 146.097 dana (20.871 sedmica), sa prosečnom dužinom godine od tačno 365,2425 dana, baš kao i gregorijanska godina. U svakih 400 godina ima 71 godina sa 53 sedmice.

Prva sedmica godine je ona sedmica koja sadrži prvi četvrtak godine.

Odnos sa gregorijanskim kalendarom[uredi | uredi izvor]

Broj ISO godine odstupa od broja gregorijanske godine, ako je primenjivo, u petak, subotu i nedelju, ili subotu i nedelju, ili samo u nedelju na početku gregorijanske godine (koji su dani na kraju prethodne ISO godine) i u ponedeljak, utorak i sredu, ili ponedeljak i utorak, ili samo ponedeljak na kraju gregorijanske godine (koji su u sedmici 01 sledeće ISO godine). U periodu 4. januar - 28. decembar i svim četvrtcima, broj ISO godine je uvek jednak broju gregorijanske godine.

Sedmica 01 se može definisati na više ekvivalentnih načina:

  • sedmica koja sadrži prvi četvrtak u godini
  • sedmica koja počinje ponedeljkom najbližim 1. januaru
  • sedmica koja sadrži prvi radni dan (ako subota, nedelja i 1. januar nisu radni dani)
  • sedmica sa 4. januarom
  • prva sedmica sa većinom (četiri ili više) svojih dana u godini koja počinje
  • sedmica koja počinje ponedeljkom u periodu 29. decembar - 4. januar
  • sedmica sa četvrtkom u periodu 1-7. januar
  • ako je 1. januar ponedeljak, utorak, sreda ili četvrtak, to je dan sedmice 01; ako je 1. januar petak, subota ili nedelja, taj dan je u sedmici 52 ili 53 prethodne godine.

Većina ovih definicija je simetrična, definicija preko radnih dana je ekvivalentna.

Poslednja sedmica ISO godine je sedmica pre sedmice 01; u skladu sa simetričnošću definicije, ekvivalentne definicije su:Šablon:CURRENTCALENDAR

  • sedmica sa poslednjim četvrtkom godine
  • sedmica koja se završava nedeljom najbližom 31. decembru
  • sedmica sa 28. decembrom
  • poslednja sedmica sa većinom (četiri ili više) svojih dana u godini koja se završava
  • sedmica koja počinje ponedeljkom u periodu 22 - 28. decembar
  • sedmica sa četvrtkom u periodu 25 - 31. decembar
  • sedmica koja se završava nedeljom u periodu 28. decembar - 3. januar
  • ako je 31. decembar ponedeljak, utorak ili sreda, nalazi se u sedmici 01 sledeće godine, inače je u sedmici 52 ili 53.

Ove godine imaju 53 sedmice:

  • godine koje počinju u četvrtak
  • prestupne godine koje počinju u sredu

Primeri[uredi | uredi izvor]

Levo su dati datumi u formatu godina-mesec-dan (ISO 8601) i njima ekvivalentni ISO sedmični datumi.

Primeri gde ISO godina zalazi tri dana u sledeću gregorijansku godinu[uredi | uredi izvor]

Primeri gde se ISO godina završava tri dana pre gregorijanske godine[uredi | uredi izvor]

Sistemu nije potreban koncept meseca i nije dobro povezan sa gregorijanskim sistemom meseci: januar i decembar mogu biti podeljeni između dve ISO godine.

Broj sedmice[uredi | uredi izvor]

Pregled datuma/nadnevaka sa fiksnim brojem sedmice u bilo kojoj godini, osim prestupne godine koja počinje u četvrtak:

Mesec Datumi Brojevi sedmice
Januar 4, 11, 18, 25   1-4
Februar 1, 8, 15, 22   5-8
Mart 1, 8, 15, 22, 29   9-13
April 5, 12, 19, 26   14-17
Maj 3, 10, 17, 24, 31   18-22
Jun 7, 14, 21, 28   23-26
Jul 5, 12, 19, 26   27-30
Avgust 2, 9, 16, 23, 30   31-35
Septembar 6, 13, 20, 27   36-39
Oktobar 4, 11, 18, 25   40-43
Novembar 1, 8, 15, 22, 29   44-48
Decembar 6, 13, 20, 27   49-52

Sedmični dan za ove dane je u vezi sa Doomsday pravilom za nalaženje sedmičnih dana, jer je za svaku godinu Doomsday onaj dan u sedmici na koji pada poslednji dan februara (petak u slučaju 2008.). Dani iz tablice su dan nakon Doomsday-a, osim u januaru i februaru prestupne godine, kada je to upravo Doomsday.

Prednosti[uredi | uredi izvor]

  • Datum direktno kaže koji je sedmični dan
  • Sve godine počinju ponedeljkom i završavaju se nedeljom
  • Kada se koristi samostalno, bez koncepta meseca, sve godine su iste, osim onih koje na kraju imaju prestupnu sedmicu
  • Sedmice su iste kao u gregorijanskom kalendaru

Nedostaci[uredi | uredi izvor]

Datumi ekvinoksa i solsticija variraju u opsegu od najmanje sedam dana. Ovo je zato što se oni mogu dogoditi na bilo koji dan u nedelji, a time na najmanje sedam različitih ISO sedmičnih datuma. Npr. prolećni ekvinoksi (ravnodnevice) su 2004-W12-7 i 2010-W11-7.

Ovim sistemom ne može biti zamenjen gregorijanski kalendar, jer se oslanja na njega za definiciju dana Nove godine (Sedmica 1 Dan 1).

Ponedeljak nije svuda u svetu početak radne nedelje. Npr. u nekim muslimanskim zemljama rad može početi u subotu ili nedelju.

Kalendarski ciklus[uredi | uredi izvor]

Postoji 13 potciklusa od po 28 godina, od toga 5 prestupnih i još 6 prestupnih godina u preostalih 36 godina (odsustvo prestupnih dana u gregorijanskim godinama 2100, 2200 i 2300. prekida potcikluse). Prestupne godine su 27 puta razdvojene sa 5 godina, 43 puta sa 6 godina i jednom sa 7 godina (bila bi moguća i nešto ravnomernija raspodela: 26 puta razdvojene sa 5 godina i 45 puta sa 6 godina).

Gregorijanske godine koje odgovaraju 71-oj ISO prestupnoj godini se mogu ovako podeliti:

To znači da je 27 ISO godina 5 dana duže od odgovarajuće gregorijanske godine, a 44 je 6 dana duže. Od ostalih 329 gregorijanskih godina (koje ne počinju niti se završavaju četvrtkom), 70 su gregorijanske prestupne godine, 259 nisu prestupne, što znači da je 70 ISO godina 2 dana kraće, 259 je 1 dan kraće.

Ostali sistemi za brojanje sedmica[uredi | uredi izvor]

U SAD se sedmice računaju od nedelje do subote, na početku i kraju godine postoje parcijalne sedmice. Prednost je u tome što nije potreban poseban sistem numerisanja poput ISO godine, a korespondencija leksikografskog i hronološkog poretka je očuvana (videti sedmica).

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=ISO_седмични_датум&oldid=26753600”