Извор странице Dietil etar

{{Chembox-lat
| verifiedrevid = 443637037
| Name = Dietil etar
| ImageFile1 = Diethyl-ether-2D-skeletal.svg
| ImageSize1 = 200px
| ImageName1 = Skeletal formula
| ImageFile2 = Diethyl-ether-3D-balls.png
| ImageSize2 = 200px
| ImageName2 = Ball-and-stick model
| IUPACName = Ethoxyethane
| OtherNames = Etil etar; Etil oksid; 3-Oksapentan; Etoksietan
| Section1 = {{Chembox Identifiers-lat
|   ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEBI = 35702
| SMILES = CCOCC
|   UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII = 0F5N573A2Y
| KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
| KEGG = D01772
| InChI = 1/C4H10O/c1-3-5-4-2/h3-4H2,1-2H3
| InChIKey = RTZKZFJDLAIYFH-UHFFFAOYAB
| ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEMBL = 16264
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI = 1S/C4H10O/c1-3-5-4-2/h3-4H2,1-2H3
| StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChIKey = RTZKZFJDLAIYFH-UHFFFAOYSA-N
| CASNo = 60-29-7
|    CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
|   ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpiderID = 3168
|   PubChem = 3283
|   RTECS = -{KI5775000}-
  }}
| Section2 = {{Chembox Properties-lat
| Formula = 
| C=4|H=10|O=1
| Appearance = bezbojna tečnost
| Density = 0.7134 -{g/cm}-<sup>3</sup>, tečnost
| Solubility = 69 -{g/L}- (20&nbsp;°-{C}-)
| MeltingPtC = -116.3
| BoilingPtC = 34.6
| RefractIndex = 1.353 (20&nbsp;°-{C}-)
| pKa =
| pKb =
| Viscosity = 0.224 [[Poiz|-{cP}-]] (25&nbsp;°-{C}-)
  }}
| Section3 = {{Chembox Structure-lat
|   MolShape =
|   Dipole = 1.15 [[Debaj|-{D}-]] (gas)
  }}
| Section7 = {{Chembox Hazards-lat
| ExternalSDS = [http://physchem.ox.ac.uk/MSDS/DI/diethyl_ether.html External MSDS]
| MainHazards = Ekstremno zapaljiv (-{F}-+),<br /> štetan (-{Xn}-)
| NFPA-H = 2
| NFPA-F = 4
| NFPA-R = 1
| AutoignitionPtC = 160
| FlashPt = -45&nbsp;°-{C}-<ref name="MSDS">{{cite web | url = http://hazard.com/msds/mf/baker/baker/files/e2340.htm | title = Ethyl Ether MSDS | publisher = J.T. Baker | accessdate = 24. 6. 2010. | archive-url = https://web.archive.org/web/20120328181719/http://hazard.com/msds/mf/baker/baker/files/e2340.htm | archive-date = 28. 03. 2012 | url-status = dead }}</ref>
| RPhrases = {{R12}} {{R19}} {{R20}} {{R22}} {{R66}} {{R67}}
| SPhrases = {{S9}} {{S16}} {{S29}} {{S33}}
  }}
| Section8 = {{Chembox Related-lat
| OtherFunction_label = materije: [[Etar|Etri]]
| OtherFunction = [[Dimetil etar]]<br />[[Metoksipropan]]
| OtherCompounds = [[Dietil sulfid]]<br />[[Butanol]]i ([[izomer]])
  }}
}}

'''Dietil etar''' (''etil etar'', ili jednostavno ''etar'') je [[organsko jedinjenje]] iz [[Етар (хемија)|etar]]ske klase sa formulom {{chem|({{chem|C|2|H|5}})|2|O}}. On je bezbojna, visoko [[isparljivost|isparljiva]] [[zapaljiva tečnost]] sa karakterističnim mirisom. On je u širokoj upotrebi kao [[rastvarač]] i svojevremeno je se koristio kao [[generalni anestetik]]. Etar as delimično rastvoran u [[voda (molekul)|vodi]] (6.9 -{g/100 mL}-).<ref>{{cite web |url=http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0355.htm |title=INCHEM - Diethyl ether}}</ref>

== Primena ==
On je veoma važan rastvarač u proizvodnji celulozne plastike kao što je [[celuloza acetat]].<ref name="kirk">{{cite encyclopedia | title =Ethers, by Lawrence Karas and W. J. Piel | encyclopedia =Kirk‑Othmer Encyclopedia of Chemical Technology  | volume =  | pages =  | publisher =John Wiley & Sons, Inc  | year =2004  | id =}}</ref>

=== Gorivo ===
Dietil etar ima visoki [[cetanski broj]] od 85-96, i koristi se kao početni fluid dizel i benzinskih motora<ref>{{cite web|url=http://www.valvoline.com/pages/products/product_detail.asp?product=38&section=402 | title = Extra Strength Starting Fluid: How it Works | publisher = Valvovine | accessdate = 5. 9. 2007. |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070927222427/http://www.valvoline.com/pages/products/product_detail.asp?product=38&section=402 |archivedate = 27. 9. 2007.}}</ref> zbog njegove visoke isparljivosti i niske temperature samozapaljivanja. On se iz istog razloga koristi kao komponenta u mešavinama goriva za modele motora sa [[karburator]]skim kompresionim paljenjem.

=== Laboratorijska upotreba ===
Dietil etar je uobičajeni laboratorijski [[rastvarač]]. Njegova rastvorljivost u vodi je ograničena, iz kog razloga se koristi za [[tečnost-tečnost ekstrakciju]]. Kad se koristi sa vodenim rastvorima, organski slog dietil etra je iznad zbog manje gustine od vode. On se često koristi kao rastvarač za [[Grignardova reakcija|Grignardovu reakciju]] i niz drugih reakcija sa organometalnim reagensima. Zbog njegove primene u proizvodnji nedopuštenih supstanci, on je svrstan u tabelu II prekurzora pod ''konvencijom Ujedinjenih naroda protiv nezakonitog prometa opojnim drogama i psihotropnim materijama''.<ref>{{Cite web |url=http://www.incb.org/pdf/e/list/red.pdf |title=Microsoft Word - RedListE2007.doc |access-date=03. 09. 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080227224025/http://www.incb.org/pdf/e/list/red.pdf |archive-date=27. 02. 2008 |url-status=dead |df= }}</ref>

== Literatura ==
{{reflist|2}}

== Spoljašnje veze ==
{{Commonscat-inline-lat|Diethyl ether}}
* [http://journals.lww.com/anesthesiology/Abstract/1992/10000/Michael_Faraday_and_His_Contribution_to_Anesthesia.27.aspx Mihael Faradajova najava etra kao anastetika 1818] {{Wayback|url=http://journals.lww.com/anesthesiology/Abstract/1992/10000/Michael_Faraday_and_His_Contribution_to_Anesthesia.27.aspx |date=20110522040512 }}
* Proračun [http://ddbonline.ddbst.de/AntoineCalculation/AntoineCalculationCGI.exe?component=Diethyl%20ether pritiska pare], [http://ddbonline.ddbst.de/DIPPR105DensityCalculation/DIPPR105CalculationCGI.exe?component=Diethyl%20ether gustine tečnosti], [http://ddbonline.ddbst.de/VogelCalculation/VogelCalculationCGI.exe?component=Diethyl%20ether dinamičke viskoznosti tečnosti], i [http://ddbonline.ddbst.de/DIPPR106SFTCalculation/DIPPR106SFTCalculationCGI.exe?component=Diethyl%20ether površinskog napona] dietil etra

{{modulatori jonotropnog glutamatnog receptora-lat}}

{{normativna kontrola-lat}}{{portal bar-lat|Medicina|Hemija}}

[[Категорија:Етри]]
[[Категорија:Општи анестетици]]
[[Категорија:Дисоцијативи]]
[[Категорија:Етарски растварачи]]