Бар у Фоли Бержеру

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Bar u Foli Beržeru
(Un bar aux Folies Bergère)
UmetnikEduar Mane
Godina1882
TehnikaUlje na platnu
Dimenzije96 × 130 cm
MestoGalerija Kortoldovog instituta, London

Bar u Foli Beržeru (fran. Un bar aux Folies Bergère) je slika francuskog slikara Eduara Manea, koja se smatra njegovim poslednjim velikim delom. Naslikana je 1882. godine i izložena u Pariskom salonu te iste godine. Prikazuje scenu u noćnom klubu Foli Beržer u Parizu. Slika je prvobitno pripadala kompozitoru Emanuelu Šabrijeu, Maneovom bliskom prijatelju i visila nad njegovim klavirom. Sada se nalazi u Galeriji Kortoldovog instituta u Londonu.[1]

O slici[uredi | uredi izvor]

Detaljno prikazujući jednu scenu iz savremenog života, slika ilustruje Maneovu posvećenost realizmu. Mnoge karakteristike slike su zbunjivale kritičare, ali za gotovo sve se pokazalo da imaju svoje utemeljenje. Slika je bila predmet brojnih popularnih i naučnih članaka.[2][3]

Centralna figura stoji pred ogledalom, i kritičari, koji su optuživali Manea za nepoznavanje perspektive i navodili razne nemogućnosti na slici, raspravljali su o ovoj tački od objavljivanja najranijih recenzija. Međutim, 2000. godine prikazana je fotografija snimljena iz pogodnog ugla, rekonstrukcije koja prikazuje scenu onako kako ju je naslikao Mane.[4] Prema ovoj rekonstrukciji „razgovor za koji su mnogi pretpostavili da se odvija između šankerice i gospodina otkriva se kao optički trik. Čovek stoji izvan slikarevog vidnog polja, levo i gleda dalje od šankerice, a ne stoji ispred nje.” [4] Kako se čini, posmatrač treba da stoji desno i bliže šanku nego čovek čiji se odraz pojavljuje na desnoj ivici slike. To je neobično odstupanje od centralne perspektive jer kada se posmatraju slike naslikane u skladu s principima perspektive, obično se pretpostavlja da je reč o centralnoj perspektivi.

Isticanje prisustva ogledala bilo je presudno za mnoge moderne tumače.[5] Ono predstavlja značajnu paralelu sa Malim dvorskim damama, remek-delom umetnika kom se Mane divio, Dijega Velaskeza. Do značajnog razvoja ove teme došlo je otkad je Mišel Fuko govorio o njoj u svojoj knjizi „Reči i stvari” (1966).[6]

Istoričar umetnosti Džefri Mejers opisuje namernu igru perspektive i očigledno kršenje uloge ogledala: „Iza nje, protežući se čitavom dužinom slike, nalazi se ogromno ogledalo sa zlatnim okvirom. Francuski filozof Moris Merlo-Ponti nazvao je ogledalo „instrumentom univerzalne magije koja stvari pretvara u spektakle, spektakle u stvari, mene u druge, a druge u mene“. Mi, gledaoci, stojimo nasuprot šankerice sa druge strane bara i gledajući odraz u ogledalu, vidimo tačno ono što ona vidi. Kritičari su primetili da je na Maneovoj preliminarnoj studiji ona bila smeštena desno, dok je na gotovom platnu ona u centru pažnje." Iako ju je Mane pomerio sa desne strane u sredinu, zadržao je njen odraz udesno. Ako se posmatra njen odraz u ogledalu, čini se da razgovara s mušterijom, a kada se posmatra anfas, povučena je i rezervisana.” [7]

Detalj sa slike

Slika obiluje detaljima koji govore o društvenoj klasi i okruženju. Žena u baru je stvarna osoba, poznata kao Suzon, mlada Engleskinja koja je zaista radila u Foli-Beržeru ranih 1880-ih.[8] Za sliku je pozirala u Maneovom ateljeu. Smeštajući kristalnu činiju s pomorandžama u prednji plan, Mane ukazuje da je šankerica prostitutka. Istoričar umetnosti Lari L. Ligo tvrdi da Mane na svojim slikama obično povezuje pomonarandže sa prostitucijom.[9] T.Dž. Klark kaže da šankerica „treba da predstavlja jednu od prostitutki po kojoj je Foli-Beržer bio dobro poznat”, i koja je predstavljena „i kao prodavač i kao roba - nešto što se može kupiti zajedno sa pićem.” [9]

Među ostalim znamenitim detaljima su i par zelenih nogu u gornjem levom uglu, koji pripadaju umetniku na trapezu koji nastupa iznad gostiju restorana. Prikazane flaše piva lako su prepoznatljive po crvenom trouglu na etiketi kao Bass Pale Ale, a upadljivo prisustvo ovog engleskog brenda umesto nemačkog piva tumačeno je kao dokumentacija anti-nemačkog osećanja u Francuskoj u deceniji nakon francusko-pruskog rata.[10]

Uticaj na kulturu[uredi | uredi izvor]

Balet iz 1934. godine Bar u Foli Beržeru sa koreografijom Ninet de Valois i muzikom Emanuela Šabrijera zasnovan je na Maneovoj slici.[11] Film iz 1947. godine Privatni poslovi Bel Amija verno kopira sliku „Bar u Foli Beržeru” u dvadeset devetom minutu filma sa glumicom sličnog izgleda, scenografijom i rekvizitima dok glavni likovi ulaze u bar.

Slika je bila inspiracija za pesmu u popularnoj pozorišnoj produkciji Revija teksta u Londonu 1951. godine. Refren pesme glasi: "Oh, koliko dugo želim da se vratim u svoju dragu Bretanju ... Ali sudbina je za mene izabrala bar u Foli Beržeru."

Slika Bar (1954) australijskog umetnika Džona Braka, prikazuje relativno mračnu i sumornu scenu bara u Melburnu, kao ironičnu referencu na Maneov Bar u Foli Beržeru.[12]

U filmu Edija Marfija iz 1988. godine „Princ otkriva Ameriku“, tokom zabave u kući MekDouelovih, iznad kauča nalazi se satirična slika, gde je centralna ženska figura zamenjena tamnoputom ženom.[13]

Kanadski umetnik Džef Vol u svom radu „Fotografija žene” (1979) pozajmljuje određene strukturalne elemente i motive Maneove slike „Bar u Foli Beržeru”.[14][15] Tekst Tejt Moderna za „Fotografiju žene”, sa izložbe 2005–2006, Fotografije Džefa Volsa 1978–2004 govori o uticaju Maneove slike.[16]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „A Bar at the Folies-Bergère”. courtauld.ac.uk. Pristupljeno 20. 5. 2020. 
  2. ^ Malcolm Park, Ambiguity, and the Engagement of Spatial Illusion within the Surface of Manet's Paintings (PhD diss., University of New South Wales, Australia, 2001).
  3. ^ Thierry de Duve, "Intentionality and Art Historical Methodology: A Case Study". Nonsite.org Issue #6, July 1, 2012 [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. novembar 2017) ; builds and corrects previous work Thierry de Duve, How Manet's A Bar at the Folies-Bergere is Constructed, Critical Enquiry, Vol. 25, No. 1, Autumn 1998, pp. 136-168.
  4. ^ a b "Manet's Bar at the Folies-Bergère: One Scholar's Perspective" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. mart 2018), www.getty.edu. Retrieved July 20, 2012.
  5. ^ Bradford R. Collins, ed., 12 Views of Manet's Bar, Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1996
  6. ^ Foucault has given a talk on Manet's Bar at the Albright-Knox Art Gallery in Buffalo on April 8, 1970. He had planned a book on Manet's painting and gave a series of lectures during 1970/1 but the project was abandoned; see Cahiers de L'Herne: Michel Foucault, mars 2011
  7. ^ Jeffrey Meyers, Impressionist Quartet: The Intimate Genius of Manet and Morisot, Degas and Cassatt. New York: Harcourt, 2005. p. 77
  8. ^ Bartolena, Simona (2012). Mane. Beograd: Knjiga komerc. str. 134. ISBN 978-86-7712-348-2. 
  9. ^ a b Doris Lanier (2004). Absinthe, the Cocaine of the Nineteenth Century: A History of the Hallucinogenic Drug and Its Effect on Artists and Writers in Europe and the United States. McFarland. str. 102—103. ISBN 0786419679. 
  10. ^ Kenneth Bendiner (2004). Food In Painting: From The Renaissance To The Present. Reaktion Books. str. 73—74. ISBN 1861892136. 
  11. ^ Rambert, Marie (1983). Quicksilver: an autobiography. London: Papermac (Macmillan Publishers Ltd). str. 157. 
  12. ^ „The great art robbery”. The Age. 14. 4. 2006. 
  13. ^ „Coming to America (1988)”. IMDb. 
  14. ^ „Tate Modern National Gallery, London UK; Jeff Wall Photographs 1978-2004”. 21. 10. 2005. Arhivirano iz originala 26. 10. 2007. g. Pristupljeno 2. 11. 2007. 
  15. ^ Merritt, Naomi. "Manet's Mirror and Jeff Wall's Picture for Women: Reflection or Refraction?" Arhivirano 2010-06-05 na sajtu Wayback Machine Emaj (Electronic Melbourne Art Journal), Issue 4, 2009. Merritt discusses the role of the mirror in this work.
  16. ^ Gallery Guide text for the exhibition Jeff Wall Photographs 1978–2004, Tate Modern, London, 21 October 2005 to 8 January 2006 quoted in David Campany, "'A Theoretical Diagram in an Empty Classroom': Jeff Wall's Picture for Women", Oxford Art Journal 20.1 (2007): 12-14.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Gary Tinterow, et al. Manet/Velázquez: The French Taste for Spanish Painting, Metropolitan Museum of Art, 2003.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бар_у_Фоли_Бержеру&oldid=27508892”