Bataševo
Bataševo je arheološko nalazište na teritoriji opštine Mladenovac, na istočnoj strani Bataševskog potoka, koji se uliva u reku Veliki Lug oko 500 metara južno od lokaliteta. Upisan je u registar 1986. godine kao antičko naselje. Na padini prema potoku otkriveni su ostaci iz broznanog, antičkog doba i ranoslovensko naselje iz VII i IX–X veka.
Istorijat iskopavanja[uredi | uredi izvor]
Muzej Mladenovca je došao u posed bakarnog novca Konstansa i nekoliko primeraka praistorijske keramike 1998. godine. Nalazi su otrkiveni u Bataševu prilikom zemljanih radova. Sontažnim ispitivanjem utvrđeno je višeslojno nalazište, potvrđeni su slojevi koji pripadaju starijem neolitu, bronzanom dobu, antičkom i rano srednjovekovnom periodu. Zaštitnim radovima rukovodio je kustos muzeja Mladenovca, V. Katić. Iskopavanjima je utvrđeno postojanje ostataka antičkog i ranoslovenskog naselja.
Zaštinta iskopavanja u Makedonskoj ulici obavljena su od 2004. do 2007. godine kada je utvrđeno postojanje neolitskog naselja.
Neolitsko naselje[uredi | uredi izvor]
Najstariji sloj u kome su otkriveni ostaci naselja datuje se u period između 6.300 i 6.200. godine p. n. e. Sloj sa naseljem iz starijeg neolita je debljine između 1 i 1.5 metara. Izdvojene su tri faze naselja. Najstarijoj pripadaju ovalne zemunice ukopane u žuti les. Od pokretnih nalaza otrkiveno je koštano šilo, kamene alatke i zdele tankih zidova. Unutrašnji delovi posuda premazani su tamno mrkom bojom. U ovom kulturnom sloju otkrivena je i kalotasta peć potkovičastog oblika.
Od ostalih nalaza značajne su lonci koji imaju otiske rečnih školjki. Posude kultne namene, uglavnom žrtvenici i figurine, takođe su izrađene od pečene zemlje.
U drugoj fazi otkriveni su ostaci nadzemnih objekata, sa krovom na dve vode koji je verovatno bio prekriven slamom ili trskom. Ovom sloju pripada Bataševski pitos.
U trećoj fazi objekti su samo delimično konstatovani.
Bataševski pitos[uredi | uredi izvor]
Bataševski pitos je otkriven u drugoj fazi naselja u sloju starijeg neolita. Nađen je u objektu za koji se smatra da je imao ceremonijalnu namenu. Objekat je stradao u požaru.
Pitos je jedinstveni nalaz neolita Balkana. Obojen je crvenom bojom i ukrašen složenim reljefnim ornamentom. Prema izradi i mestu nalaza smatra se da je posuda kultnog karaktera.
Bataševska plastika[uredi | uredi izvor]
Na lokalitetu su otrkivene antropomorfne i zoomorfne figurine, uglavnom stubaste, sedeće i steatopignih formi. Najznačajniji nalaz je Bataševska venera, za koju se pretpostavlja da predstavlja kult majke.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- V. Katić, Bataševo, naselje iz starijeg neolita, Muzej grada Beograda, 2010.
