Božidar Vlajić (političar)
| Božidar Vlajić | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Božidar Vlajić, slika iz 1963. godine | |||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||
| Nadimak | Boka | ||||||||||
| Datum rođenja | 8. septembar 1888. | ||||||||||
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija | ||||||||||
| Datum smrti | 14. maj 1974. (85 god.) | ||||||||||
| Mesto smrti | London, Ujedinjeno Kraljevstvo | ||||||||||
| Profesija | Advokat | ||||||||||
| Porodica | |||||||||||
| Supružnik | Zora | ||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||
| Politička stranka | Demokratska stranka | ||||||||||
| |||||||||||
Božidar Vlajić (Beograd, 8. septembar 1888 – London, 14. maj 1974) bio je srpski advokat i publicista, istaknuti prvak Demokratske stranke i ministar u vladi Kraljevine Jugoslavije u egzilu.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Božidar Vlajić studirao je pravo i sociologiju u Nemačkoj i Francuskoj, da bi najzad diplomirao u Švajcarskoj za vreme Prvog svetskog rata. Premda je posle rata imao svoju advokatsku kancelariju, Vlajić se pretežno bavio politikom, a tokom niza godina bio je i hroničar Srpskog književnog glasnika za unutrašnju politiku.[1] U periodu između dva svetska rata bio je istaknuti prvak Demokratske stranke i pripadnik najužeg kruga saradnika Ljubomira Davidovića. Obavljao je najodgovornije funkcije u stranci, a biran je i za narodnog poslanika. Značajnu ulogu igrao je i u organizaciji i radu Udružene opozicije kao zvanični delegat svoje stranke.[2]
Nakon invazije Sila Osovine na Jugoslaviju i evakuacije Jugoslovenske vlade iz zemlje, prihvatio je dužnost ministra socijalne politike i narodnog zdravlja u kabinetu Miloša Trifunovića.
Nakon završetka Drugog svetskog rata i uspostavljanja nove komunističke vlasti u Jugoslaviji, Božidar Vlajić ostaje u Londonu i živi u emigraciji. Kao predstavnik demokratskog krila jugoslovenske emigracije uzeo je učešće u radu emigrantskih udruženja, a naročito se angažovao oko rada Saveza Oslobođenje i njegovog glasila Naša reč. Zajedno sa Desimirom Tošićem, kome je bio neka vrsta starijeg političkog mentora, napisao je najveći broj uvodnika Naše reči, koje je 2013. godine priredio dr Dejan Đokić i objavio u knjizi Nesentimentalni idealisti: Desimir Tošić, Božidar Vlajić i uvodnici časopisa Naša reč (Pariz-London 1948-1990).[3] Tokom marta 1963. godine učestvovao je u radu konferencije u Stanstedu blizu Londona kojoj su prisustvovali predstavnici različitih grupa jugoslovenske emigracije, i kojom prilikom je usvojena zajednička Stanstedska deklaracija. Njome je bilo predviđeno da će buduća Jugoslavija biti uređena kao savez pet suverenih država: Srbije, Hrvatske, Slovenije, Makedonije i Bosne i Hercegovine.[4] Božidar Vlajić umro je u Londonu 1974. godine, ali je Desimir Tošić upravo njemu pripisivao najveće zasluge za potpisivanje Nacrta za Demokratsku alternativu do kojeg je došlo 1982. Tim dokumentom istaknuta je potreba za političkim pluralizmom i uspostavljanjem demokratskog sistema u zemlji, kao i neophodnost davanja prava samoopredeljenja svim narodima u jugoslovenskoj zajednici.[5]
Porodični život[uredi | uredi izvor]
Božidar Vlajić bio je oženjen Zorom, ćerkom Raše Miloševića i Drage Ljočić. Njegov otac Damjan Vlajić (1854 – 1944) bio je artiljerijsko-tehnički pukovnik srpske vojske i predavač za vojne nauke na Velikoj školi tokom 1889/90. Za vreme Prvog svetskog rata bio je u vrhovnoj komandi.[6] Po majci, Božidar Vlajić bio je unuk srpskog političara i pravnika Radivoja Milojkovića.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Tošić, Desimir (9. novembar 1991). „Gde je pamet u ludom vremenu”. Borba: 8.
- ^ „Danas su se šefovi Udružene opozicije dogovorili o daljem postupku i akciji”. Pravda: 1. 9. oktobar 1937.
- ^ „Nesentimentalni idealisti : Desimir Tošić, Božidar Vlajić i uvodnici časopisa Naša reč, (Pariz-London, 1948-1990)”. COBISS.SR. Pristupljeno 10. januar 2023.
- ^ „Stansteaska deklaracija”. Borba: 5. 28. april 1968.
- ^ „Jugoslavija bez imena”. Borba: 13. 13. februar 1991.
- ^ Grbić, Branislava (2018). Pregled nastave na Liceju, Velikoj školi i Univerzitetu 1838-1914. Beograd. str. 248.