Деца Волге (roman)
| Deca Volge | |
|---|---|
 | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Autor | Guzelj Jahina |
| Zemlja |  Rusija |
| Jezik | ruski jezik |
| Izdavanje | |
| Izdavanje | 2018: Samizdat 2021: Laguna |
| Klasifikacija | |
| ISBN ? | 978-86-521-4265-1 |
Deca Volge (na ruskom: Deti moi) je roman ruske autorke Guzelj Jahine. Obuhvatajući period od dvadesetak godina ruske i sovjetske istorije, opisuje život nemačke autonomne zajednice u stepama blizu reke Volge. Iako je u prvom planu učitelj Jakob Bah i zabranjena ljubav između njega i njegove učenice Klare, roman donosi dimenziju o zaboravljenoj istoriji jedne zajednice koja je na kraju poprimila kaznu samo zbog svog istorijskog porekla, bez obzira što su većina generacija tog kraja i rođena i odrasla u Rusiji. Glavni junak je proizveo svoj kalendar, čije su godine obeležavane određenim događajima iz tog perioda, usko vezanim za surovost života pored Volge, kao i istorijska zbivanja koja su pratile opisivani period. Na srpskom jeziku, prvi put je izdata 2018. u izdanju Samizdata, a ponovo 2021. godine u izdanju Lagune.[1]
O autorki[uredi | uredi izvor]
Guzelj Jahina je ruska književnica i scenaristkinja tatarskog porekla. Rođena je u Kazanju 1977. godine. Diplomirala je na fakultetu za strane jezike "Kazanjskog državnog instituta", a nakon toga i na Moskovskoj filmskoj školi. Prvi roman Zulejha otvara oči (2015. godine) postao je književni događaj u Rusiji, a proglašen je i za najbolje prozno delo na Međunarodnom sajmu knjiga u Moskvi iste godine. Dobitnik je i brojnih nagrada, uključujući i najvažniju rusku književnu nagradu "Velika knjiga" i nagradu "Jasna poljana".[2]
Za roman Deca Volge dobila je Nagradu Nemačkog kulturnog foruma za Istočnu Evropu "Georg Dehio - Bahprais", 2020. godine, Veliku nagradu Ivo Andrić od strane Andrićevog instituta, rusku književnu nagradu "Velika knjiga" i mnoge druge. Jahina je 2020. godine nagrađena nagradom ruske vlade za doprinos kulturi.[3]
Istorija nemačke autonomne zajednice u Rusiji[uredi | uredi izvor]
Prvi nemački doseljenici u Rusiji su se pojavili za vreme vladavine Olge Kijevske. Za vreme vladavine Katarine Velike (1762-1796), Nemci su činili dobar udeo u ruskoj aristokratiji, zbog svog dobrog obrazovanja i pozicija u samom društvu. Uglavnom nisu pričali ruski, već su zadržali nemački, a kao drugi jezik koristili su francuski, jezik tadašnje evropske buržoazije. Za vreme vladavine Katarine Velike i same, po poreklu Nemice, Nemci su pozivani da nasele krajeve koji su im dodeljeni, da se sagrade čisto nemačka sela, gde bi mogli da zadrže sve svoje običaje, jezik i veru. Kolonizacija Nemaca je bila najveća u donjim tokovima Volge, kao i oko Crnog mora.[4]
Nemci kolonisti su održavali svoj način života sve do sredine 1920-ih godina, kada su podvrgnuti merama kolektivizacije u Sovjetskoj Rusiji i generalnoj zabrani ispovedanja vere i verskog života na teritoriji čitavog Sovjetskog Saveza. Neke od institucija ruskih Nemaca su vraćene, tako da je osnovana Autonomna Sovjetska Republika Nemačka Volga u julu 1924. godine. Nakon početka Drugog svetskog rata i napada Nacističke Nemačke, Staljin je dekretom ukinuo ovu Sovjetsku republiku i naredio proterivanje oko 438000 Nemaca iz ove oblasti u Sibir i Kazahstan, kao i još oko 400000 Nemaca iz Ukrajine i Krima, uz zabranu povratka u Evropu, sve do Staljinove smrti 1953. godine.
Nakon rata i povratka u ove oblasti, uprkos tome što nije bilo više represije, većina Nemaca iz oblasti Volge su asimilovana i integrisana u rusko društvo. Jedan veći deo je, nakon proglašenja Perestrojke i kasnijeg raspada Sovjetskog Saveza odlučio za povratak u Nemačku (uglavnom iz oblasti Kazahstana i drugih centralnoazijskih republika), a u nešto manjem broju iz oblasti Volge. Smatra se da u Rusiji i dalje ima oko 350000 etničkih Nemaca.[5]
Radnja romana[uredi | uredi izvor]
Roman prati život nemačkog učitelja Jakoba Baha u nemačkom selu Gnadentalu, koji je pripadao koji je živeo u sobici u školi i podučavao nemačku decu iz sela. U život mu ulazi Klara, ćerka lokalnog bogatijeg Nemca, koji ga unajmljuje da podučava sedamnaestogodišnju Klaru nemačkom jeziku i običajima. Kada je njen otac otišao za Nemačku, Klara je ostala sa Jakobom u vezi, koju nije prihvatila zajednica, te su se zajedno preselili na njeno imanje, van naselja, gde će par izdržavati sebe svojim radom. Uskoro budu napadnuti od strane Rusa, opljačkani a Klara biva najverovatnije silovana, dok Bah postaje nem. Nakon devet meseci, dobili su devojčicu, ali Klara je umrla na porođaju. Bah će nastaviti da odgaja devojčicu Anu i za nju će krasti mleko iz Gnadentala, sve dok ga ne uhvate na delu. Pošto shvate da je gluv ali pismen, počeće da, pod imenom glavnog sovjetskog komesara za tu oblast - Hofmana, objavljivati mitove i bajke volgoških Nemaca, koje je ranije pričao Klari, sve do pobune volgoških Nemaca protiv mera kolektivizacije, zbog gladi i umiranja dece. Uskoro mu se u porodicu pridružuje mali beskućnik Vaska, kirgisko dete odraslo na ulicama i po šumama, kojeg će Jakob prihvatiti kao sopstvenog sina. On će se potruditi da poduči Anu ruskom jeziku kojeg zna (uglavnom psovske i narodski jezik). Vaska je pobegao na proleće, nastavljajući sa lutanjima, ali se ubrzo vratio, zbog Ane. Zbog propisa o školovanju dece, Bahu su deca oduzeta i smeštena u internat gde će i provesti ostatak dana. Bah će ih posećivati jednom nedeljnom, a ostatak će provoditi na sređivanju imanja, koju je želeo da preda svoj deci da i ona postane nekakav internat.
Epilog[uredi | uredi izvor]
Jakob Ivanovič Bah je uhapšen 1938. godine i osuđen na petnaest godina robije. Naredne godine je poslat u Kazahstan na odsluženje robije, gde će raditi na izgradnji industrijskih kompleksa, a zatim u rudniku. Poginuo je u rudniku 1946. godine, usled odrona, sa još jedanaest zatvorenika.
Ana Jakobovna Bah završila je srednju školu - internat u gradu Engelsu (nekadašnjem Pokrovsku). Nije stigla da položi prijemni za Vojnu pilotsku školu u Engelsu, zbog početka rata. U septembru 1941. godine, proterana je sa svim Nemcima iz njenog rodnog kraja - Povoložja u Kazahstan, u naselje pedesetak kilometara od njenog oca. U novembru 1942. godine proterana je na prisilni rad. Zbog povrede na radu, amputirana joj je noga 1946. godine i postala je invalid. Nastavila je da radi kao evidentičarka u sovhozu.
Vasilij Vasiljevič Volgin je završio fakultet stranih jezika 1941. godine. Bio je dobrovoljac u ratu i kraj Drugog svetskog rata je dočekao u sanksonskom Gnadentalu na Elbi. Vratio se u Povoložje, gde je radio u kolhozu sela Genadjeva (bivše naselje Gnadental). Otišao je 1946. godine u Kazahstan da potraži Jakoba, ali je umesto njega pronašao Anu. Ostali su zajedno u Žeskazgazanu, gde se zaposlio kao učitelj nemačkog jezika i oženio se Anom.
Knjiga Bajke Sovjetskih Nemaca je objavljena prvi put 1933. godine, gde se kao autor navodi izvesni dopisnik Hobah, ali u poslednjem izdanju se gubi njegovo ime. Ukupno je imala 5 izdanja u 300000 primeraka.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Samizdat B92 | Knjiga | Deca Volge.
- ^ a b Guzelj, Jahina (2021). Deca Volge. Beograd: Laguna. str. 447. ISBN 978-86-521-4265-1.
- ^ „"Ne sme se ćutati o tragičnim iskustvima": Ruska književnica o priznanju "Velika nagrada Ivo Andrić" i romanu "Deca Volge"”. NOVOSTI (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-11-05.
- ^ Löwen, Heinrich. Russlanddeutsche Schamkultur im Konflikt mit der deutschen Schuldkultur (na jeziku: nemački). ISBN 978-3-656-33354-8.
- ^ „The Long March of the Innocents”. www.exulanten.com. Pristupljeno 2021-11-05.