Institut za fiziku
Institut za fiziku u Beogradu, osnovan 1961. godine, najveća je naučno-istraživačka institucija u Srbiji u oblasti fizičkih nauka. Trenutno broji 120 doktora nauka i 80 studenata postdiplomaca.
Na Institutu se trenutno radi na dvadesetak aktivnih FP7 projekata, a intenzivna naučna saradnja se održava i sa međunarodnim naučnim centrom Cern u Švajcarskoj. Četiri istraživačke jedinice ove institucije su priznate kao EU centri izvrsnosti, a dve kao Nacionalni centri izvrsnosti.
Oblasti istraživanja[uredi | uredi izvor]
Istraživanja na Institutu za fiziku u Beogradu su organizovana po laboratorijama i istraživačkim grupama, a istraživanja su grupisana po sledećim oblastima:
- Opšta fizika
- Fizika elementarnih čestica i polja
- Nuklearna fizika
- Atomska i molekulska fizika
- Elektromagnetizam, optika i akustika
- Fizika gasova, plazme i električnih pražnjenja
- Fizika kondenzovanog stanja i nauka o materijalima
- Geofizika, astronomija i astrofizika
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Jačanjem republičkih naučnih ustanova osnovanih pedesetih godina 20. veka, republičke vlasti u Srbiji 6. maja 1961. godine na snagu donose odluku o osnivanju devet naučnih ustanova, među kojima je i Institut za fiziku u Beogradu. Institut za fiziku osnovan je od strane Izvršnog veća Narodne skupštine Narodne Republike Srbije i Univerziteta u Beogradu, a uredba o osnivanju doneta je 23. marta 1961. godine, da bi na snagu stupila 6. maja iste godine.
1962. godine, doneta je saglasnost da se Institut bavi istraživanjima svih onih fizičkih nauka koje se ne izučavaju na Institutu za nuklearne nauke "Vinča". Tokom prve decenije svog postojanja, Institut je okupljao fizičare zaposlene na različitim katedrama Univerziteta u Beogradu.
Prema rečima Marka Popovića[1] iz 1067. godine, iako je postojalo dosta pomoćnih službi, istraživači su radili na katedrama fakulteta, ali krajem šezdesetih godina 20. veka Institut još uvek nije postao prava naučno-istraživačka ustanova.
U periodu između 1961. i 1978. godine, Institut je u funkciji direktora predvodio Aleksandar Milojević. U tom periodu su formirane glavne oblasti istraživanja, otvorene su laboratorije i kroz rad Instituta su prošle prve generacije istraživača. I u narednim decenijama, Institut će produžiti da se pridržava koncepta koji je postavio A. Milojević.
1978. godine dolazi do podele Instituta, te se samostalno izdvaja Institut za primenjenu fiziku. U drugoj polovini sedamdesetih godina prošlog veka dolazi do značajnog porasta broja radova objavljenih u međunarodnim časopisima, kada su u intervalu od 1976. do 1980. godine saradnici Instituta objavili 238 rada.
Do kraja osamdesetih godina, biblioteka Instituta za fiziku postala je najveća kolekcija knjiga i radova iz fizike na zapadnom Balkanu. Međutim, devedesete godine su donele veliku štetu razvoju Instituta i nauke u Srbiji uopšte. Naime, u periodu između 1992. i 1995. godine dolazi do takozvane naučne izolacije kada su naučnici bili otvoreno protiv rata, što je dovelo do velikih posledica, isključenja iz međunarodnih zajednica i obustavljanje međunarodnih projekata.
1996. godine dolazi do poboljšanja situacije, ostvarivanja prvih Internet veza sa svetom, da bi 1997. godine Institut uspeo da dobije svoju zgradu. 1998. godine dolazi do inicijativa putem potpisivanja peticija protiv novog Zakona o univerzitetu.
Institut pod vođstvom Dragana Popovića od 1994. do 2010. godine postaje vodeća naučna ustanova u zemlji. Od 2000. godine počinje evropski period razvoja Instituta, koji traje i danas. Od 2002. godine, na Institutu se realizuje svaki sedmi evropski projekat koji stiže u Srbiju. 2004. godine Ministarstvo nauke proglašava Institut jednom od najboljih naučnih institucija u Srbiji.
2007. godine srpska nauka ulazi u Evropu, započinjanjem FP7 programa, među čijim predvodnicima je i Institut za fiziku. 2008. godine Institut je uključen u eksperiment "Atlas" na velikom hadronskom sudaraču u Cernu.
Krajem prve decenije 21. veka, Institut i u javnosti postaje poznat kao naučna ustanova od nacionalnog značaja.
Dobitnik je Sretenjskog ordena trećeg stepena krajem 2012. godine.[2] U januaru 2018. proglašen je za institut od nacionalnog značaja, kao prvi takav u Srbiji.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Marko Popović, http://www.phy.bg.ac.rs/fm/index.html Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. mart 2016)
- ^ Orden Institutu za fiziku (B92, 8. decembar 2012), Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ^ Institut za fiziku postao nacionalna ustanova („Politika”, 12. februar 2018)