Kratovo (Priboj)

Kratovo
Kratovo;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Zlatiborski
Opština	Priboj
Stanovništvo
— 2011.	285
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 32′ 35″ S; 19° 37′ 58″ I / 43.5431° S; 19.6328° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	820 m
	Kratovo Kratovo na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	31337
Pozivni broj	033
Registarska oznaka	PB

Kratovo je naselje u Srbiji u opštini Priboj u Zlatiborskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 285 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 349 stanovnika).

Geografske odlike[uredi | uredi izvor]

Mesnu zajednicu Kratovo čine sela Kratovo, Jelača, Brezna i Pribojske Čelice. Ovaj prostor zahvata istočni deo pribojske opštine. Samo selo Kratovo čine mesta Kratovo i zaseoci Orašac, Simovići i Pod. Sa zapada Kratovo se graniči sa Banjom, sa juga sa Bistricom i Čelicama, sa istoka Rutošima, sa severa Breznima i sa severozapada Jelačom. Od Banje ga odvaja Banjsko brdo, od Čelica planinski masiv Vijenac i Klik. Granica sa Rutošima je Godin potok, a sa Breznima Krstače.

Hidrografska mreža[uredi | uredi izvor]

Okosnicu hidrografske mreže čini Kratovska reka. Ona izvire u Radoinji, pa se još naziva i Radošnjica. Svojim tokom prolazi kroz Rutoše, zbog čega se na pojedinim kartama naziva i Rutoška reka. Od Kratova ona teče kroz kanjon Bjeličkovice i dolazi do Potpećkog jezera u koje se uliva kod ispod zaseoka Ćirkovići.

Kratovska reka, iako je mala bogata je ribom, ranije je količina ribe bila znatno veća, ali se umanjila osamdesetih godina, prilikom gradnje stepeničastih kaskada, visokih i po nekoliko metara, čime je presečen put ribi iz Potpećkog jezera uz Kratovsku reku. U nekoliko navrata je izvršeno poribljavanje Kratovske reke, tako da se danas u njoj može sresti potočna i kalifornijska pastrmka.

Ime[uredi | uredi izvor]

Prema legendi koja i nad danas postoji, ovim krajevima je nekada prolazio srpski kralj Uroš I, koji je imao nekakvo kožno oboljenje, pa su ga još nazvali i Uroš I Hrapavi.

Tom prilikom kralj sa vojskom je zanoćio na Banji. Ujutru pošto se probudio kralj se umi na toplom banjskom izvoru i sa vojskom nastavi put dalje. Kad je stigao do sadašnjeg sela Kratova, Uroš je primetio da su rane na licu počele da mu zarastaju i da su se već stvorile kraste, pa zato i tom mestu dade ime Kratovo. Putujući dalje kraste sa njegovog lica počele su da otpadaju i lice je počelo da mu se ruta, te mestu dade ime Rutoši.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Arheološka nalazišta ukazuju da je prostor Kratova naseljavan još tokom neolitskog doba. Prema imenom znana plemena koja su živela ovim krajevima bi trebalo da su ilirskog porekla. U ova područja krajem četvrtog veka prodrli su Kelti. Kasnije Kratovo se nalazilo na udarnom putnom pravcu kojim su Turci nadirali ka zapadu. O turskom Kratovu postoji malo podataka. Nešto više podataka postojio iz 14. veka i iz vremena Prvog srpskog ustanka. Tokom 1807. godine u ovim krajevima vođene borbe protiv Turaka. Žešće borbe vođene su u Vilovima i kod Priboja, a manje okršaja bilo je u Radoinji, Kratovu, Bistrici i Štitkovu.

Počeci razvoja školstva[uredi | uredi izvor]

U vreme prve škole Kratovo je bilo siromašno selo sa patrijahalnim načinom života. Vekovna vladavina Turaka u ovim krajevima ostavila je duboke posledice po Kratovo i okolini.

Međutim pošto nije nađeno zajedničko rešenje, svako selo je pristupilo podizanju sopstvene školske zgrade. Bez osnovnih nastavnih srestava i potrebnog namestaja otpočeo je rad prvi učitelj Dimitrije-Diko Purić, sa 51 učenikom koji su bili raspoređeni u 3 razreda. Nova škola u Kratovu otvorena je 10. novembra 1965. godine.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Kratovo živi 248 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,0 godina (38,9 kod muškaraca i 43,1 kod žena). U naselju ima 101 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,02.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	305
1953.	331
1961.	436
1971.	390
1981.	355
1991.	349	348
2002.	305	309
2011.	285

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	303	99,34%
Crnogorci	1	0,32%
Rusi	1	0,32%
nepoznato	0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	10	17
80+	2	4
75—79	1	6
70—74	8	7
65—69	7	12
60—64	12	7
55—59	9	15
50—54	8	7
45—49	10	9
40—44	12	12
35—39	17	5
30—34	8	8
25—29	9	10
20—24	6	5
15—19	8	6
10—14	7	5
5—9	8	7
0—4	11	10
Prosek :	38,9	43,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	55	58	76	87	85	100	101

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	18	31	16	16	10	7	3	0	0	0	3,02

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	127	35	85	5	2	0
Ženski	130	15	86	27	1	1
UKUPNO	257	50	171	32	3	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	47	11	0	0	11
Ženski	22	9	0	0	1
UKUPNO	69	20	0	0	12
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	6	2	2	5
Ženski	0	0	2	0	0
UKUPNO	2	6	4	2	5
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	2	0	3
Ženski	0	0	0	5	4
UKUPNO	0	0	2	5	7
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	0	0	2
Ženski	0	0	0	1
UKUPNO	1	0	0	3

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[2] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[3] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]