Malajsko poluostrvo

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Malajsko poluostrvo
Semenanjung Tanah Melayu  (malajski)
سمننجوڠ تانه ملايو  (malajski)
လေး ကျွန်းဆွယ်  (burmanski)
คาบสมุทรมลายู  (tajski)
Lokacija Malajkog poluostrva
Geografija
LokacijaJugoistočna Azija
Površina242.363,8 km2
Administracija
Malajsko poluostrvo

Malajsko poluostrvo (malajs. Semenanjung Tanah Melayu), (taj. คาบสมุทรมลายู) je 1.555 kilometara dugački nastavak kopnene mase Jugoistočne Azije. Na najužem delu (prevlaka Kra u Tajlandu) široko je svega 6 kilometara.

Poluostrvo se nalazi između Tajlandskog zaliva na severoistoku, Južnog kineskog mora na istoku, moreuza Džohor na jugu, moreuza Malaka na jugozapadu i Andamanskog mora na zapadu. Malajsko poluostrvo deli severoistočni Indijski okean od zapadnog Pacifika. Najjužniji deo poluostrva se zove i poluostrvo Malaka.

Planine Titivangsa su deo sistema Tenaserimskih brda i čine kičmu poluostrva i najjužniji deo centralnih kordiljera, koja ide od Tibeta preko prevlake Kra, najuže tačke poluostrva, do Malajskog poluostrva.[1] Malajski moreuz odvaja Malajsko poluostrvo od indonežanskog ostrva Sumatre, a južna obala je od ostrva Singapur odvojena moreuzom Džohor.

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Malajski izraz Tanah Melayu je izveden od reči Tanah (zemlja) i Melayu (Malajci), tako da znači „malajska zemlja”. Termin se može naći u različitim malajskim tekstovima, od kojih najstariji datira iz ranog 17. veka.[2] Često se pominje u Hikajat Hang Tuah, dobro poznatoj klasičnoj priči povezanoj sa legendarnim herojima Malaka Sultanata. Tanah Melaju u tekstu se dosledno koristi da se odnosi na oblast pod malačkom dominacijom.[3]

Početkom 16. veka, Tome Pires, portugalski apotekar koji je boravio u Malaki od 1512. do 1515. godine, koristi skoro identičan termin Terra de Tana Malaio, kojim je označavao jugoistočni deo Sumatre, gde je svrgnuti sultan Malake, Mahmud Šah je uspostavio svoju prognanu vladu. Izveštaj portugalskog istoričara Emanuela Godinja de Eredije iz 17. veka zabeležio je region Malaios okružen Andamanskim morem na severu, ceo Malački moreuz u centru, deo Sundskog moreuza na jugu i zapadni deo Južnog kineskog mora na istoku.[4]

Pre osnivanja Malake, drevne i srednjovekovne reference na Malajsko poluostrvo postoje u različitim stranim izvorima. Prema nekoliko indijskih naučnika, reč Malayadvipa („planinsko-ostrvski kontinent“), pomenuta u drevnom indijskom tekstu, Vaju Purana, možda se odnosi na Malajsko poluostrvo.[5][6][7] Jedan drugi indijski izvor, natpis na južnom zidu hrama Brihadesvarar, zabeležio je reč Malaiur, koja se odnosi na kraljevstvo na Malajskom poluostrvu koje je imalo „jaku planinu za svoj bedem“.[8][9] Ptolemejeva Geografija je geografsku oblast Zlatnog Hersonesa nazvala Maleu-kolon, termin za koji se smatra da potiče od sanskritskog malajakolam ili malajkuram.[10] Dok je kineska hronika dinastije Juan pominjala reč Ma-li-ju-er, misleći na naciju Malajskog poluostrva kojoj je pretila ekspanzija Sukotajskog kraljevstva ka jugu pod kraljem Ramahamhaengom.[11][12] Tokom iste ere, Marko Polo je u svom putopisu pomenuo Malauir, kao kraljevstvo koje se nalazi na Malajskom poluostrvu, verovatno slično onom koji se pominje u hronici Juana.[13][14] Malajsko poluostrvo je bilo pomešano sa Persijom u starom Japanu i bilo je poznato pod istim imenom.[15]

Početkom 20. veka, termin Tanah Melaju su uglavnom koristili Malajci na poluostrvu tokom uspona malajskog nacionalizma da opisuju ujedinjenje svih malajskih država na poluostrvu pod jednom malajskom nacijom, a ova ambicija je u velikoj meri ostvarena formiranjem Persekutuan Tanah Melayu (malajski za „Federaciju Malezije”) 1948. godine.[16]

Ekologija[uredi | uredi izvor]

Malajsko poluostrvo je prekriveno tropskim vlažnim šumama. U nizijskim šumama dominira stabla dipterokarpa, dok su planinske šume dom zimzelenog drveća iz porodice bukve (Fagaceae), porodice mirte (Myrtaceae), porodice lovora (Lauraceae), tropskih četinara i drugih porodica biljaka.

Šume poluostrva su dom hiljadama vrsta životinja i biljaka. Nekoliko velikih ugroženih sisara naseljava poluostrvo – azijski slon (Elephas maximus), gaur (Bos gaurus), tigar (Panthera tigris), sunčev medved (Helarctos malayanus), malajski tapir (Tapirus indicus), oblačasti leopard (Neofelis nebulosa) i sijamang (Symphalangus syndactylus).[17] Sumatranski nosorog (Dicerorhinus sumatrensis) je nekada nastanjivao šume, ali su poslednji nosorogi u Maleziji uginuli 2019. godine, a nekoliko preostalih pripadnika vrste preživelo je samo na Sumatri.[18]

Poluostrvo je dom nekoliko različitih ekoregija. Poluzimzelene kišne šume Tenaserim-južni Tajland pokrivaju severno poluostrvo, uključujući brda Tenaserim i prevlaku Kra, i prostiru se do obale sa obe strane prevlake.

Floristička granica Kangar-Patani prelazi poluostrvo u južnom Tajlandu i najsevernijoj Maleziji, označavajući granicu između velikih biogeografskih regiona Indokine na severu i Sundalanda i Malezije na jugu. Šume severno od granice karakteriše sezonsko-listopadno drveće, dok šume Sundalanda imaju više padavina tokom cele godine i drveće je uglavnom zimzeleno. Poluostrvo Malezija je dom za tri kopnena ekoregiona. Ekoregion poluostrva malezijske planinske kišne šume pokriva planine iznad 1000 metara nadmorske visine. Nizije i brda su u ekoregiji poluostrvskih malezijskih kišnih šuma. Šume treseta na poluostrvu u Maleziji obuhvataju karakteristične poplavljene šume u nizinama sa obe strane poluostrva.[19]

Duž obe obala se nižu prostrane mangrove. Mangrove obale Mjanmara su na zapadnoj obali poluostrva, a mangrove Indokine na istočnoj obali.

Države[uredi | uredi izvor]

Na Malajskom poluostrvu se nalaze sledeće države:

  • Malezija – njen zapadni deo
  • Mjanmar – krajnji jug zemlje
  • Tajland – jug zemlje
  • Ostrvo-država Singapur se nalazi na krajnjem jugu Malajskog poluostrva.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ The Physical Geography of Southeast Asia, Avijit Gupta
  2. ^ Mohamed An war Omar Din (2012). „Legitimacy of the Malays as the Sons of the Soil”. Asian Social Science. Canadian Center of Science and Education: 80—81. ISSN 1911-2025. 
  3. ^ Reid, Anthony (2010). Imperial alchemy : nationalism and political identity in Southeast AsiaSlobodan pristup ograničen dužinom probne verzije, inače neophodna pretplata. Cambridge University Press. str. 95. ISBN 978-0-521-87237-9. 
  4. ^ Mohamed Anwar Omar Din (2011). „Asal Usul Orang Melayu: Menulis Semula Sejarahnya (The Malay Origin: Rewrite Its History)”. Jurnal Melayu, Universiti Kebangsaan Malaysia. str. 28—30. Pristupljeno 4. 6. 2012. 
  5. ^ Pande, Govind Chandra (2005). India's Interaction with Southeast Asia: History of Science,Philosophy and Culture in Indian Civilization, Vol. 1, Part 3. Munshiram Manoharlal. str. 266. ISBN 978-81-87586-24-1. 
  6. ^ Mukerjee, Radhakamal (1984). The culture and art of IndiaSlobodan pristup ograničen dužinom probne verzije, inače neophodna pretplata. Coronet Books Inc. str. 212. ISBN 978-81-215-0114-9. 
  7. ^ Sarkar, Himansu Bhusan (1970). Some contributions of India to the ancient civilisation of Indonesia and Malaysia. Calcutta: Punthi Pustak. str. 8. ASIN B000PFNF5C. 
  8. ^ Langer, William Leonard (1973). An Encyclopedia of World History: Ancient, Medieval, and Modern, Chronologically Arranged. Houghton Mifflin Co. str. 362. ISBN 978-0-395-13592-1. 
  9. ^ Kotha, Satchidananda Murthy; S., Sankaranarayanan (2002). Life, thought, and culture in India, c. AD 300-1000. Centre for Studies in Civilizations. str. 121. ISBN 978-81-87586-09-8. 
  10. ^ Gerini, Gerolamo Emilio (1974). Researches on Ptolemy's geography of eastern Asia (further India and Indo-Malay archipelago). Oriental Books Reprint Corporation. str. 101. ISBN 81-7069-036-6. 
  11. ^ Guoxue (2003). „Chronicle of Mongol Yuan”. 
  12. ^ Hall, Daniel George Edward (1981). History of South East Asia. Macmillan. str. 190. ISBN 978-0-333-24163-9. 
  13. ^ Cordier, Henri (2009). Ser Marco Polo; notes and addenda to Sir Henry Yule's edition, containing the results of recent research and discovery. Bibliolife. str. 105. ISBN 978-1-110-77685-6. 
  14. ^ Wright, Thomas (2004). The travels of Marco Polo, the Venetian: the translation of Marsden revised, with a selection of his notes. Kessinger Publishing, LLC. str. 364—365. ISBN 978-1-4191-8573-1. 
  15. ^ Ziro Uraki, Utsuho Monogatari footnotes, p. 2
  16. ^ Bunnell, Tim (2004). „From nation to networks and back again: Transnationalism, class and national identity in Malaysia”. State/Nation/Transnation: Perspectives on Transnationalism in the Asia Pacific. Routledge: 1984. ISBN 0-415-30279-X. 
  17. ^ Wikramanayake, Eric; Eric Dinerstein; Colby J. Loucks; et al. (2002). Terrestrial Ecoregions of the Indo-Pacific: a Conservation Assessment. Washington, DC: Island Press.
  18. ^ Williams, David; Ko, Stella (24. 11. 2019). „The last Sumatran rhino in Malaysia has died and there are less than 80 left in the world”. CNN. Pristupljeno 27. 11. 2019. 
  19. ^ Wikramanayake, Eric; Eric Dinerstein; Colby J. Loucks; et al. (2002). Terrestrial Ecoregions of the Indo-Pacific: a Conservation Assessment. Washington, DC: Island Press.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Malajsko poluostrvo na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Малајско_полуострво&oldid=27555050”