Metisi (Kanada)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ne poistovećivati sa Metisi (SAD).
Metisi
Antropološke i etnološke karakteristike Metisa (1825—1826)
Ukupna populacija
587.545 (2016)
1,7% stanovništva Kanade[1]
Jezici
Religija
hrišćanska (pretežno rimokatolička), pomešana sa tradicionalnim religijama[2]
Srodne etničke grupe

Metisi (od lat. reči miscere, što znači „mešati”; franc. Métis, kanadski francuski Michif) autohtoni su narod u Severnoj Americi. Metisi potiču od osoba rođenih u mešovitim bračnim zajednicama, žena Prvih nacija i evropskih (uglavnom francuskih ili ređe britanskih) muškarca, ili od osoba koje su pripadale nekoj od ove dve grupe naroda, a koje su tokom dužeg vremena zajedničkog života formirale svest o pripadnosti jednoj etničkoj grupi (Metisima). Istorijski i genetički gledano ovim nazivom opisani su svi, potomci Prvih nacija mešanog porekla.[3] Mnoge generacije Metisa, naročito one koje su živele u Centralnoj i Zapadnoj Kanadi, ali i one u pojedinim delovima Istočne Kanade, razvili su vremenom posebnu kulturu Metisa.[4] Tek krajem 20. veka, Kanadska vlada je priznala Metise, kao jedan od zvaničnih aboridžinskih naroda, sa svim pravima koja su izjednačena sa onima, koja su mnogo decenija ranije, data Inuitima i Prvim narodima.[5]

Identitet i pravni status kanadskih Metisa[uredi | uredi izvor]

Britanski Severnoamerički akt iz 1867. godine

Prema zakonu o Britanskoj Severnoj Americi iz 1867. godine, Indijancem se smatrao svaki stanovnik rođen u Severnoj Americi jer je to bio po rođenju i pre nego što je Zakon stupio na snagu.

Ova cirkularna definicija indijanaca često je dovodila do problema jer su u Severnoj Americi postojale i određene grupe, poput Metisa, koji se nisu smatrale Indijancima po koncepciji navedenog Zakona:

Po ovom Zakonu Metisi nisu imali pravo na mesto u društvu jer su bili trojnog porekla indijanskog, evropskog ili Kanadskog.[7]

Indijanski zakon

Metisi nemaju status prema Indijskom zakonu, osim ako je njihov indijanski roditelj bio njihov otac, pa čak i tada, mnogi Metisi još uvek nisu dobili status zbog njihove mešane krvi, i zato što ih bilo koje pleme nije prepoznalo. U članku Denisa Gagnona, on daje objašnjenje o tome kako se neka osoba identifikuje kao Metis:

Ustav Kanade iz 1985. godine

Ustav iz 1985. godine, Metise i Inuite (Eskime) svrstava u starosedeoce Kanade a izraz Indijanci koristi za Prve narode (nacije), nastale na ovom prostoru, kako bi na taj način napravio razliku između ove tri grupe naroda.[9]

Nedostatak pravne definicije[uredi | uredi izvor]

I danas u Kanadi nije jasno ko ima moralno i pravno ovlašćenje da definiše reč Metis, pa zato ne postoji sveobuhvatna opšteprihvaćena pravna definicija statusa Metisa u Kanadi; jer je u suprotnosti sa indijanskim aktom kojim je osnovan Indijanski registar za sve (statusni—pravni položaj) Prve nacije ili starosedelačke narode.[10][11]

Neki pravnici tvrde da je jedno od prava starosedelačkog naroda da definiše svoj identitet, što sprečava potrebu za definicijom koju je sankcionisala vlada.[12] Tako je u Kanadi otvoreno pitanje o tome ko treba da preuzme prava od Aboridžine (Prve nacije) koja se odnose na identitet Metisa.[13]

Nijedno savezno zakonodavstvo Kanade ne definiše Metise, izuzev Alberte koja je jedina pokrajina Kanade koja je definisala termin u svom zakonu. Zakon o naseljima Metisa definiše Metisa kao osobu poreklom od Aboridžina koji se identifikuju sa istorijom i kulturom Metisa u kontekstu stvaranja prava za pravnu podobnost i članstvo u jednom od osam naselja u Alberti. Ovaj akt isključuje ljude koji su po poreklu Indijanci ili članovi Prve zajednice, što je potvrdio Vrhovni sud u Alberti protiv Kaningema (Cunningham-a) (2011).[12]

Broj ljudi koji se identifikuju kao Metisi naglo je porastao od kraja 20. veka: između 1996. i 2006. godine, tako da se skoro udvostručio broj stanovnika Kanade koji su se izjasnili kao Metisi na oko 390.000.[12]

Kako nije postojala pravna definicija Metisa Vrhovni sud Kanade odredio je tri bitna faktora za identifikaciju Metisa koji imaju ista prava kao Aboridžinski narod:[12]

  • samoidentifikacija osobe kao Metis;
  • predačka veza sa istorijskom zajednicom Metisa;
  • prihvatanje metiske zajednice.

Sva tri faktora moraju biti ispunjena da bi se pojedinac prema pravnoj definiciji Metisa, proglasio za pripadnika ove zajednice. Pored toga, sud je u svojem zaključku naveo:


Kada je ovim zaključkom Sud eksplicitno naveo da akt od deset tačaka nije sveobuhvatna definicija Metisa, ostala su pitanja da li Metis ima ugovorna prava, što je danas jedno od „eksplozivnih” nerešenih pitanja u kanadskoj aboridžinskoj zajednici. Neki kažu da, pošto samo Prve nacije mogu legitimno potpisati ugovore sa vladom, po toj definiciji, Metisi nemaju prava na sklapanje ugovora.[14] To je imalo za posledicu da su stotine, ako ne i hiljade, Metisa prvobitno bile uključene u niz ugovora, a zatim isključene u kasnijim izmenama Indijanskog zakona.[14]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Počev od 16. veka do sredine 19. veka, nastala je zajednice Metisa u slivu Crvene reke, južno od jezera Vinipeg, na području koje je nešto kasnije postalo Manitoba, jedna od pokrajina Kanade. Tako nastala zajednica stvorila je i jedinstveni Metiski jezik — Mišif, koji je nastao na ovom prostoru, pod geografskim uticajem stanovnika područja u kojima su Metisi živeli.[15]

Vremenom zajednica Metisa razvila je i jedinstvenu, političku i pravnu strukturu, sa jakim demokratskim tradicijama.

Sa mešovitom tradicijom i upotrebom oba jezika, Metisi su postali posrednici; između kultura evropskih i prvih naroda (starosedelaca), i trgovini (posebno u trgovina krznom). A kao rezultat osnivanja naseobina Metisa, nastale su posebne zajednica i kolonije na odabranim lokacijama preko cele zapadne Kanade.

Pre i odmah nakon osnivanja konfederacije, Metisi su dali značajan doprinos razvoju zapadne Kanade, jer su radili kao vodiči, prevodioci i obezbeđivači uslova za život i rad novim osnivačima i trgovačkim kompanijama.

Jedan od najpoznatijih lidera Metisa bio je Luj Riel, koji je odigrao ključnu ulogu u razvoj zapadne Kanade, i identiteta Metisa.

Sve je počelo krajem 19. veka, nakon donošenja Britanskog zakona o Severnoj Americi (1867), kada je Luj Riel, poreklom Metis postao vođa Metisa na području Crvene reke. On je osporio navode vlade Kanade o Metisima u govoru održanom krajem avgusta 1869. na stepenica katedrale Sveti Bonifacije. Metisi su postali još energičniji u borbi za svoja prava kada je kanadska vlada 28. septembra 1869. imenovala zloglasnog antifrancuza. Vilijama Dugala za poručnika guvernera severozapadnih teritorija, u iščekivanju da zvanični transfer zemalja stupi na snagu u decembru. Međutim 2. novembra 1869. Luj Riel je sa 120 muškaraca zauzeo utvrđenje Fort Geri, administrativno sedište kompanije Hadson Bej. To je bio prvi otvoreni čin otpora Metisa koji su, potom 4. marta 1870. osnovali privremenu vladu, na čelu sa Lujom Rielom, i pogubili Tomasa Skota nakon što je Skot osuđen za neposlušnost i izdaju. Izabrana je zakonodavna skupština Asinbojna koja je poslala tri delegata u Otavu na pregovore sa kanadskom vladom. To je rezultovalo Zakonom Manitobe i ulaskom te provincije u Kanadsku konfederaciju. Kako je zbog pogubljenja Skota Riel optužen za ubistvo, bio je primoran da pobegne u egzil u Sjedinjene Američke Države.

U martu 1885. kad su Metisi saznali da je kontingent od 500 policija smeštenih na severozapadu krenulo u tom pravcu. Oni su se organizovali i formirali Privremenu vladu Saskačevana sa Pjer Parentuom kao predsednikom i Gabrijelom Dimonom kao generalnim pomoćnikom. Riel je preuzeo brigu o nekoliko stotina naoružanih ljudi. U sukobu sa kanadskim oružanim snagama poznatom kao pobuna severozapada, koja se dogodila na severu Saskačevana od 26. marta do 12. maja 1885. Gabrijel Dimon je pobegao u Sjedinjene Američke Države, dok su se Riel, Pundmaker i Big Bir predali. Big Bir i Pundmaker su osuđeni na trogodišnju kaznu zatvora 6. jula 1885. godine, dok je Riel osuđen za izdaju i vešanje. Riel se žalio, ali žalba nije usvojena i on je pogubljen 16. novembra 1885. godine.

Preduslovi[uredi | uredi izvor]

Hadsonov zaliv iz koga je počelo naseljavanje stanovništva počevši od sredine 1600-ih, kada je nastalo mešanje potomaka evropskih trgovaca krznom i Prvih nacija čiji potomci su počele da formiraju novi Aboriginalni identitet, poznat kao Metisi (lat. miscere, што значи "„мешати”). Ovaj identitet Metisa razvio se kao poseban oblik kulture proizašao iz kombinacije utacaja evropskih naroda i naroda prve nacije.

Područje današnje Centralne Kanade po prvi put je naseljeno pre oko 10.000 godina, neposredno nakon okončanja poslednje virmske glacijacije. Prvi naseljenici pojavili su se na području planine Tertl na jugozapadu Manitobe i severu Severne Dakote.[16] Prva naselja osnovala su plemena Odžibve, Kri, Sijuksi, Dene, Asinibojni i Mandani, koja su ubrzo počela međusobno trgovati. Nalazišta kvarca u severnoj Manitobi dokazuju da su se prva indijanska plemena bavila i rudarstvom (od kvarca su izrađivani vrhovi strela), a u dolini Crvene reke uzgajao se kukuruz i druge poljoprivredne kulture.[17]

Godine 1611. Henri Hadson uplovio je u današnji Hadsonov zaliv na čijim obalama ga je ostavila pobunjena posada.[18] U potragu za Hadsonom ubrzo se uputila ekspedicija predvođena Tomasom Batonom. Ekspedicija se kretala uzvodno rekom Nelson i 1612. došla je do jezera Vinipeg. Ekspedicija nije uspela da pronađe Henrija Hadsona, a Baton je postao prvi Evropljanin koji je kročio na tlo današnje Manitobe.[19] Britanski brod „Nonsač“ je 1668/1669. uplovio u Hadsonov zaliv gde je ubrzo osnovana trgovačka Kompanija Hadsonovog zaliva (engl. Hudson's Bay Company). Područje koje je kontrolisala kompanija nazvano je Rupertovom zemljom u čast bavarskog princa Ruperta Palatinskoga koji je finansijski pomagao Kompaniju.[20] Prva trgovačka stanica kompanije bila je Fort Nelson (osnovana 1682), ali su je vrlo brzo razorili rivalski francuski trgovci. Umesto Fort Nelsona, 1684. je osnovana trgovačka stanica Jork (York Factory).[21]

Zaliv Hadson je istorijski neodvojiv od francusko—engleske borbe za Severnu Ameriku tokom 17. i 18. veka, i kasnije borbe Matisa sa Englezima. Zaliv je davao pristup velikoj teritoriji Manirebo za trgovinu krznom koju su obe zemlje htele da kontrolišu. Francuzi koji su se nastanili u dolini Sen Lorena, su više puta slali ekspedicije da bi uklonili trgovačka mesta koja su osnovali Englezi pod okriljem Kompanije Hadsonovog zaliva. Englezi su radili isto sa francuskim trgovačkim mestima. Francuska je sporazuma u Utrehtu predala teritoriju Zaliva Velikoj Britaniji 1713. godine.

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Kamp jedne od zajednica Metisa u Kanadskoj preriji

U jeku osvajanja Severne Amerike od strane trgovaca krznom od 1650. godine pa nadalje, mnogi francuski kanadski i britanski trgovci krznom ženili su se ženama Prvih naroda i Inuita, uglavnom Prvih nacija Kri, Odžibva, nastanjenih u oblasti Velikih jezera i na Zapadu Kanade. Većina ovih trgovaca krznom bili su Francuzi katoličke vere i Škoti.[22] Ovi brakovi su obično nazivani brakovi po „običajima zemlje” (franc. marriage à la façon du pays.[23]). Njihova deca su najčešće odrastala, pod uticajem kulture svojih majki, ali su često bili upoznati i sa katoličkim i autohtonim sistemima verovanja, obe kulture. U mnogim slučajevima, lovci na krzno živeli su sa svojim ženama na lokaciji njihovih plemena, tako da su deca odrastala pod najvećim uticajem društava Prvih naroda.

Ali, kako je vremenom sve više Metisa živelo u zajednici sa trgovcima krznom, pod uticajem njihove tradicije, stvoreni su novi drugačiji Aboridžini u Severnoj Americi. Žene Prvih nacija bile su veza između dve kulture; i tako pomagale u opstanku budućih potomaka. Žene Prvih naroda bile su u stanju da prevedu maternji jezik, iskroje novu odeću za svoje muževe, i generalno bile su uključeni u rešavanje bilo kakvih kulturoloških problema. Kako su Prvi narodi preživeli na Zapadu Kanade hiljadama godina, tako da su i trgovci krznom u velikoj meri znanja i iskustva svojih nacija, o održavanju i obradi zemlje preneli svojim suprugama. Metisi kao narod se zato smatraju vezom između Evropljana i Prvih nacija i Inuita. Metisi su vremenom sve češće počeli da rade kao prevodioci, novopridošlim trgovcima krznom i traperima u svojim redovima.[22]

Kada je Francuski general i trgovac Pjer Gotje de Varen 1730-ih istraživao dolinu Crvene reke on je sve više nastojao da pojača francuski uticaj na Zapadu Kanade.[24] Dolaskom Francuza trgovina između montrealske Severozapadne kompanije i Metisa počela je i sve intenzivnije da se odvija.

19. vek[uredi | uredi izvor]

Bitka kod Seven Ouksa 1816.
Rupertova zemlja

Na teritoriji Centralne Kanade u 19. veku istovremeno su delovale dve rivalske trgovačke kompanije koje su se, nakon čestih sukoba, ujedinile 1821. [25] Nakon pobede nad Francuskom u Sedmogodišnjem ratu (na tlu Severne Amerike poznat i kao Francusko-indijanski rat 1756—63) Britanija je 1763. osigurala trgovačku i političku prevlast nad ovom teritorijom. Evropljani su prve farme i naselja počeli da osnivaju 1812. severno od današnjeg grada Vinipega, što je dovelo do sukobe sa lokalnim Metisima.[26] Dana 19. juna 1816. u sukobu britanskih doseljenika i Metisa (poznatom i kao Bitka kod Seven Ouksa) poginuo je 21 kolonista (među kojima je bio i guverner oblasti) i jedan Metis.[27]

Godine 1812. mnogi imigranti (uglavnom škotski farmeri) preselili su se u dolinu Crvene reke u današnjoj Manitobi.[28] Kompanija Hadsonovog zaliva koja je nominalno bila u vlasništvu teritorije tada nazvana Rupertova zemlja, dodelila je parcele ovim doseljenim zemljoradnicima.[29] Raspodela zemljišta oko Crvene reke prouzrokovala je sukob sa stanovnicima koji su već živeli u toj oblasti, kao i sa „Severezapadnom kompanijom”, čiji su trgovinski putevi prepolovljeni. Mnogi Metisi su radili kao trgovci krznom kako sa kompanijom Severezapadnom kompanijom i Kompanija Hadsonovog zaliva. Drugi su radili kao slobodni trgovci, ili lovci na bufale čijom kožom su snabdevali trgovce krznom.[30] Kako je zbog masovnog izlova broj bufala stalno opadao, Metisi i Prve nacije bile su prinuđene da idu u lov dalje na zapad. Vremenom zarade od trgovine krznom su se smanjivale jer se u Evropi smanjila potražnja za krznom zbog promena ukusa potrošača, a time je opala i potreba da Hadsonova kompanija širi svoju dalju delatnost.[31]

Sporazum potisan 1871. godine sa kandskom vladom, bio je prvi akt o razumevanju, ljudskim pravima i suživotu u Manitobi, posle osnivanja kanadske konfederacije, i trebalo je da reši brojne odnose između Kanadske vlasti i prvih nacija u Manitobi, uključujući i Metise. Prema ovom sporazumu teritorije oko Crvene reke ušle su u sastav kanadske konfederacije kao pokrajina Manitoba. Istočnija područja su ušla u sastav Ontarija.[32] Metisima je ovim sporazumom obećana obradiva zemlja, škole na francuskom jeziku i slobodno ispovedanje katolicizma. Nakon potpisivanja sporazuma, kanadska vlada je poslala vojsku sa namerom da utvrdi vlast u Manitobi. Vlasti su mimo dogovora izdale nalog za brojna hapšenja, što je imalo za posledicu pobunu starosedelaca. Ulaskom vojske u Manitobu okončana je pobuna u dolini Crvene reke, a Manitoba je i formalno postala deo Kanade.[33]

Metisi na prostoru Crvene reke

Ubrzo je veliki broj belih doseljenika iz Ontarija krenuo ka Manitobi, a zbog sve izraženijeg rasizma, i nepoštovanja ljudskih prava, Metisi su se počeli povlačiti u unutrašnjost Kanade ka oblastima koja će uskoro postati pokrajine Alberta i Saskačevan.[32][34]

Do kraja 19. veka potpisani su brojni sporazumi između kanadske vlade i lokalnih poglavica prema kojima je svakoj indijanskoj porodici obećana određena površina obradive zemlje.[35] Na osnovu tih sporazuma formirani su rezervati sa domorodačkim stanovništvom kojima je upravljala federalna vlada.[36] Uprkos obećanjima vlasti, mnogi Metisi nisu dobili obećanu zemlju što je uzrokovalo brojne proteste i demonstracije koji traju i do današnjih dana (računajući i proteste iz septembra meseca 2014, tokom svečanosti otvaranja Kanadskog muzeja ljudskih prava).[37]

Vlasništvo nad zemljištem[uredi | uredi izvor]

Pitanja vlasništva nad zemljištem postala su centralna tema u Kanadi, pošto su Metisi prodali većinu od 600.000 hektara koje su primili.[38][39]

Tokom tridesetih godina 20. veka politički aktivizam koji je nastao u zajednicama Metis u Alberti i Saskačevanu bio je povezan sa zemljišnim pravima, a neki su podneli zahtev za za povratak određenih površina zemlje. Pet ljudi, ponekad nazivani „Pet famoznih” (engl. The Famous Five) (James P. Brady, Malcolm Norris, Peter Tomkins Jr., Joe Dion, Felix Callihoo), imali su ulogu vlade Alberte iz 1934. godine, ili „Juingove komisije” (engl. Ewing Commission), koju je predvodio Albert Juing, da se bave zemljišnim zahtevima.[40] Pod pritiscima Metisa Vlada Alberte usvojila je Zakon o poboljšanju uslova za stanovnike Metise 1938.[40] Akt je obezbedio finansiranje i nabavku zemlja za Metise. Međutim pokrajinska vlada kasnije poništila deo vlasništva nad zemljištem u određenim oblastima.[40]

Kultura[uredi | uredi izvor]

Kulturološka definicije Metisa na prostoru Kanade[uredi | uredi izvor]

Kulturološka definicije Metisa, koja je pravne i političke prirode, navedena je u izveštaju Kraljevske komisije za Aboridžinske narode iz 1966. godine, i u načelu glasi:

Tradicionalni pokazatelji kulture Metisa uključuju upotrebu mešanog kreolskog aboridžinskog jezika i evropskih jezika, kao što su Mišif francuski jezik (French-Cree-Dene) i Bungi ili engleski odžibva jezik (Cree-Ojibwa-English); specifična odeća sa ešarpom; bogat muzički repertoar muzike na violini, rutmički plesovi, i primena tradicionalne ekonomije zasnovane na lovu, hvatanju i sakupljanju. Ali, treba imati u vidu da svi Metisi nisu lovili, nosili ešarpe, ili govorili kreolski jezik.[41]

Metis je francuski izraz koji znači „mešoviti” i u širem smislu odnosi na sva lica mešovitog evropsko-domorodačkog nasleđa, koji prema proceni pojedinaca čine prepoznatljivu zajednicu za koju se po tom osnovu može primeniti izraz kultura Metisa.[41]

Jezik[uredi | uredi izvor]

Većina Metisa govorio je, a mnogi i dalje govore, ili francuski metiski ili neki od domorodačkih jezika kao što su; mikmek (Mi'kmaq), kri, anišinabaamven (Anishinaabemowin), denezolin (Denésoliné), itd. U pojedinim regionima neke od grupa Metisa govore kreolski ili mešoviti jezik koji se zove mičef (Michif, Mechif ili Métchif ).[42] Metisi danas pretežno govore francuski, sa engleskim kao drugim jezikom, ali i brojne jezike Aboridžina.[43] Metiski Francuski jezik je najzastupljeniji i najviše očuvan na prostoru Kanade.[44]

Miši se najviše koristi u Sjedinjenim Američkim Državama, posebno u indijanskim rezervatima u Severnoj Dakoti engl. Turtle Mountain Indian Reservation of North Dakota. Postoji i zvanični Mičef jezik Metisa koji imaju prebivalište u rezervatima Odžibva.[45]

Kako je poslednjih godina upotreba ovih jezika u opadanju, pokrajinski odbori Metisa pokrenuli su akciju za njihovu obnovu, kroz nastavu u školama i govor u zajednicama Metisa. Podsticaji na korišćenje francuskog metiskog i mičef jezika dali su rezultate i oni su sve više u upotrebi, nakon što su najmanje kod jedne generacije bili u propadanju.[46]

Zajednica Anglo-Metisa, poznatiji kao Kentriborn (Countryborn), koju su u 19. veku na prostoru Rupertove zemlje činili potomci očeva trgovaca, koji su obično bili, sa škotskog, ili engleskog govornog područja i majki pripadnica Aboridžinskih naroda.[46] Prvi jezici ovih potomaka bili su jezici Aboridžina (kri jezik, sulto jezik, asinibojnski jezika, itd) i engleski. Galski, škotski i orkadski vremenom su postali deo jezika poznatog pod kreolskim nazivom „Bunga”.[47][48]

Zastava[uredi | uredi izvor]

Zastava Metisa u plavoj boji

Zastava Metisa je jedna od najstarijih patriotskih zastave na području Kanade.[49] Kroz istoriju Metisi su imali dva zastave, koje su koristile isti dizajn simbola, beskonačnosti, ali sa različitim bojama (crvenoj i plavoj).

Prva zastava je bila u crvenoj boji. To je trenutno najstarija zastava koja se koristila, a i danas koristi u Kanadi. Prvu crvenu zastavu je Severozapadna kompanija uručila Katbertu Grantu 1815. godine. Crvena zastava je korišćena i u bici kod Seven Oaks-a, „La Grnoullière” 1816. Suprotno popularnim verovanjima crvena i plava boja nisu kulturni ili lingvistički identitet i ne predstavljaju kompaniju.[49]

Rasprostranjenost[uredi | uredi izvor]

Prema popisu stanovništva iz 2006. godine, u Kanadi živi ukupno 389.780 stanovnika koji su se izjasnili kao Metisi.[50][51]

Alberta je pojedinačno gledano, kanadska pokrajina ili teritorija sa najvećim brojem Metisa. U njoj živi 85.495 stanovnika. koji se izjašljavaju kao Metisi.[50] Od ovog broja 7.990 su stanovnici jednog od najvećih naselja Metisa u Alberti.[52][53]

Rasprostranjenost Metisa u Kanadi prema statističkim podacima iz 2016. prikazana je na ovoj tabeli:[54]

Provincija/Teritorija Procenat Metisa
(u ukupnoj populaciji)
Kanada — Ukupno 1.7%
Njufaundland i Labrador 1.5%
Ostrvo Princa Edvarda 0.6%
Nova Škotska 2.8%
Nju Bransvik 1.5%
Kvebek 0.8%
Ontario 1.0%
Manitoba 7.3%
Saskačevan 5.2%
Alberta 2.9%
Britanska Kolumbija 2.0%
Jukon 2.9%
Severozapadne teritorije 7.1%
Nunavut 0.5%

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „The Daily — Aboriginal peoples in Canada: Key results from the 2016 Census”. 25. 10. 2017. 
  2. ^ Statistics Canada, Census 2001—Selected Demographic and Cultural Characteristics (105), Selected Ethnic Groups (100), Age Groups (6), Sex (3) and Single and Multiple Ethnic Origin Responses (3) for Population, for Canada, Provinces, Territories and Census Metropolitan Areas 1, 2001 Census—20% Sample Data
  3. ^ Trémaudan, Auguste-Henri, Histoire de la nation métisse dans l’Ouest canadien, Saint-Boniface, Les Éditions du Blé, 1979, 450 pages.
  4. ^ Bouchard, Russel, La Longue Marche du peuple oublié, ethnogenèse et spectre culturel du peuple métis de la Boréalie, Chicoutimi, à compte d'auteur, 2006, 213 pages.
  5. ^ Morris, Alexander. The Treaties of Canada with the Indians of Manitoba and the North West Territories Including the Negotiations on which They Were. Belfords, Clarke & Co., 1880
  6. ^ Sawchuk (1978). The Metis of Manitoba: Reformulation of an ethnic identity. Toronto: Peter Martin Associates. ;6
  7. ^ Sealey, D Bruce. Sawchuk, "The Métis of Manitoba: Reformulation of an Ethnic Identity" (Book Review) Canadian Ethnic Studies = Etudes Ethniques au Canada; Calgary Vol. 11, Iss. 2, (Jan 1, 1979): 141.
  8. ^ Gagnon Denis. La nation metisse, les autre metis et le metissage: les paradoxes de la contingence indentitaire Anthropologie et societies. Vol. 30, no. 1, 2006.;180-186.
  9. ^ Sawchuk (1978). The Metis of Manitoba: Reformulation of an ethnic identity. Toronto: Peter Martin Associates. ;10
  10. ^ H. Adams. Prison of Grass: Canada from the Native Point of View. Toronto: General Publishing, 1975.
  11. ^ G.B. Mills. The Forgotten People: Cane River's Creoles of Color. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1977.
  12. ^ a b v g Standing Senate Committee on Aboriginal Peoples. "The People Who Own Themselves" Recognition of Métis Identity in Canada (PDF) (Report). Canadian Senate.
  13. ^ Eric Waddell People “in between” or forgotten nations? The métis and creoles de couleur of North America, Pages 71-84
  14. ^ a b McNab, David, and Ute Lischke. The Long Journey of a Forgotten People: Métis Identities and Family Histories. . Waterloo, Ont: Wilfrid Laurier University Press. 2007. ISBN 978-0-88920-523-9. 
  15. ^ Dirlik, Arif. "The Past as Legacy and Project: Postcolonial Criticism in the Perspective of Indigenous Historicism." American Indian Culture and Research Journal 20(2) (1993). 1-31.
  16. ^ Ritchie, James A.M; Brown, Frank; Brien, David. The Cultural Transmission of the Spirit of Turtle Mountain: A Centre for Peace and Trade for 10,000 Years. General Assembly and International Scientific Symposium. 2008;16:4–6.
  17. ^ Flynn, Catherine; Syms, E. Leigh. Manitoba's First Farmers. Manitoba History. Spring 1996;(31):n.p.
  18. ^ Neatby, LH. Henry Hudson. In: Ramsay Cook. Dictionary of Canadian Biography. Vol. 1. University of Toronto/Université Laval}-. 2000. ISBN 978-0-8020-3142-6. str. 374-379.
  19. ^ Eames, Aled (2000). „Thomas Button”. Ur.: Cook, Ramsay. Dictionary of Canadian Biography. 1. University of Toronto/Université Laval. str. 144—145. ISBN 978-0-8020-3142-6. 
  20. ^ Simmons 2007, str. 19–23, 83–85
  21. ^ Stewart, Lillian, York Factory National Historic Site // Manitoba History. — Manitoba Historical Society, 1988.
  22. ^ a b „Complete History of the Canadian Métis Culturework=Métis nation of the North West”. Arhivirano iz originala 26. 02. 2012. g. Pristupljeno 20. 06. 2016. 
  23. ^ Friesen 1987, str. 67.
  24. ^ Zoltvany, Yves F. Pierre Gaultier De Varennes et De La Vérendrye. In: Ramsay Cook. Dictionary of Canadian Biography. Vol. 3. University of Toronto/Université Lava}-. 2000. ISBN 978-0-8020-3314-7. str. 246–254.
  25. ^ Simmons 2007, str. 115.
  26. ^ Gray, John Morgan. Thomas Douglas. In: Ramsay Cook. Dictionary of Canadian Biography. Vol. 5. University of Toronto/Université Laval. 2000. ISBN 978-0-8020-3351-2. str. 264–269.
  27. ^ Martin, Joseph E The 150th Anniversary of Seven Oaks // MHS Transactions. — Manitoba Historical Society, 1965. — V. 3. — № 22. — S. n.p.
  28. ^ The Métis of Manitoba: Reformulation of an Ethnic Identity. Toronto: Peter Martin Associates, 1978.
  29. ^ Riel and the Métis people. The departments of Advanced Education and Literacy, Competitiveness, Training and Trade, and Education, Citizenship and Youth.
  30. ^ A Brief History of the Métis People Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. октобар 2017). Alberta’s Metis Settlements legislation. .
  31. ^ Baker, Robert "Creating Order In The Wilderness: Transplanting the English Law to Rupert's Land, 1835–51" pages 209-249 from Law and History Review Volume 17, No. 2, Summer 1999 page 213.
  32. ^ а б Sprague, DN (1988). Canada and the Métis, 1869–1885. Waterloo, ON: Wilfrid Laurier University Press. стр. 33—67, 89—129. ISBN 978-0-88920-964-0. 
  33. ^ Cooke, OA Dictionary of Canadian Biography — University of Toronto/Université Laval. Том 14. 2000. ISBN 978-0-8020-3998-9.
  34. ^ Cooke, OA. Garnet Joseph Wolseley. In: Ramsay Cook. of Canadian Biography. Online ed. Vol. 14. University of Toronto/Université Laval;. 2000. ISBN 978-0-8020-3998-9.
  35. ^ Tough, Frank. As Their Natural Resources Fail: Native Peoples and the Economic History of Northern Manitoba. Vancouver: University of British Columbia Press, 1996.
  36. ^ Tough, Frank (1997). As Their Natural Resources Fail: Native People and the Economic History of Northern Manitoba, 1870–1930. UBC Press. str. 75—79. ISBN 978-0-7748-0571-1. 
  37. ^ First Nations Land Claims. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. oktobar 2009) Vlada Manitobe. Arhivirano iz originala 27. avgusta 2011, Pristupljeno 15. 10. 2011.
  38. ^ Gerhard Ens, Métis Lands in Manitoba, Manitoba History (1983), Number 5, online
  39. ^ D. N. Sprague, The Manitoba Land Question 1870-1882, Journal of Canadian Studies 15#3 (1980).
  40. ^ a b v Government of Canada. (2003). Aboriginal Peoples of Canada: A Demographic Profile. Ottawa: Statistics Canada.
  41. ^ a b v Standing Senate Committee on Aboriginal Peoples. "The People Who Own Themselves" Recognition of Métis Identity in Canada (PDF) (Izveštaj). Canadian Senate. Pristupljeno 20. 6. 2016. 
  42. ^ Barkwell, Lawrence J. Michif Language Resources: An Annotated Bibliography. Winnipeg, Louis Riel Institute, 2002.
  43. ^ „Fast Facts on Métis”. Métis Culture & Heritage Resource Centre. Arhivirano iz originala 10. 01. 2010. g. Pristupljeno 22. 06. 2016. 
  44. ^ Governments of Alberta, British Columbia, Manitoba, Yukon Territory, Northwest Territories, and Saskatchewan (2000). The Common Curriculum Framework for Aboriginal Language and Culture Programs: Kindergarten to Grade 12.(Commonly known as the “Western Canadian protocol framework for Aboriginal language and culture programs” or “Western Canadian protocol”.)
  45. ^ „The Michif language”. Metis Culture & Heritage Resource Centre. Arhivirano iz originala 17. 05. 2009. g. Pristupljeno 22. 06. 2016. 
  46. ^ a b Barkwell, Lawrence J., Leah Dorion, and Audreen Hourie. Métis Legacy: Michif Culture, Heritage, and Folkways. Métis Legacy Series, v. 2. . Saskatoon: Gabriel Dumont Institute. 2006. ISBN 978-0-920915-80-6. 
  47. ^ Blain, Eleanor M. (1994). The Red River Dialect. Winnipeg: Wuerz Publishing.Bungee Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. mart 2008) (Canadian Encyclopedia)| accessdate = 6. 10. 2009
  48. ^ Saskatchewan Education. (2000). Aboriginal Education Provincial Advisory Committee Action Plan 2000-2005. Regina, Saskatchewan: Saskatchewan Education.
  49. ^ a b „The Métis flag”. Gabriel Dumont Institute (Métis Culture & Heritage Resource Centre). Arhivirano iz originala 04. 03. 2009. g. Pristupljeno 31. 10. 2016. 
  50. ^ a b „Statistics Canada, Census 2006—Selected Ethnic Origins1, for Canada, Provinces and Territories—20% Sample Data”. Arhivirano iz originala 05. 10. 2011. g. Pristupljeno 31. 10. 2016. 
  51. ^ Nicks, T. and K. Morgan. "Grande Cache: The Historic Development of an Indigenous Alberta Metis Population." The New Peoples: Being and Becoming Métis in North America. Ed. J. Peterson and J. Brown. Winnipeg: University of Manitoba Press, 1985.
  52. ^ „Metis Settlement First Nation Profile” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 12. 05. 2013. g. Pristupljeno 31. 10. 2016. 
  53. ^ Fuller, Patty. "Mayhem among the Métis: The Métis Nation of Alberta Faces Membership-fixing and Corruption Charges." Alberta Report/Western Report 20(42) (4 October 1993). 16.
  54. ^ „2016 Census of Canada: Topic-based tabulations | Ethnic Origin (247), Single and Multiple Ethnic Origin Responses (3) and Sex (3) for the Population of Canada, Provinces, Territories, Census Metropolitan Areas and Census Agglomerations, 2006 Census - 20% Sample Data”. Statistics Canada. 2020-01-11. Pristupljeno 16. 7. 2020. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Sprague, DN (1988). Canada and the Métis, 1869–1885. Waterloo, ON: Wilfrid Laurier University Press. str. 33—67, 89—129. ISBN 978-0-88920-964-0. 
  • Eames, Aled (2000). „Thomas Button”. Ur.: Cook, Ramsay. Dictionary of Canadian Biography. 1. University of Toronto/Université Laval. str. 144—145. ISBN 978-0-8020-3142-6. 
  • Friesen, Gerald (1987). The Canadian Prairier. Toronto: Toronto University Press. str. 67. ISBN 978-0-8020-6648-0. 
  • Russel Bouchard|Bouchard, Russel, La Communauté métisse de Chicoutimi : fondements historiques et culturels, Chicoutimi, à compte d’auteur, 2005, 153 pages.
  • Bouchard, Russel, Le Peuple métis de la Boréalie : un épiphénomène de civilisation, Chicoutimi, à compte d’auteur, 2006, 173 pages.
  • Giraud, Marcel, Le Métis canadien, son rôle dans l'histoire des provinces de l'Ouest, Paris, Institut d'ethnologie, 1300 pages.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mediji vezani za članak Metisi na Vikimedijinoj ostavi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Метиси_(Канада)&oldid=26515178”