Mohigan

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Teritorija Mohiganaca i Pekvota u 17. veku, zapadni deo teritorije Mohiganaca i Pekvota oko gornjeg i srednjeg toka reke Temze su naseljavali Mohiganci, a istočni deo oko reke Mistik su naseljavali Pekvoti

Mohigani ili Mohiganci (engl. Mohegan, /ˈmoʊhiːɡæn/) su algonkvinski narod, starosedeoci su istočne obale Severne Amerke. Sredinom 17. veka naseljavali su oblast oko gornjeg i srednjeg toka reke Temze u današnjoj američkoj državi Konektikat. Govorili su mohiganskim dijalektom mohigansko-pekvotskog jezika, koji pripada istočnoj grupi algonkvinskih jezika.

Danas su federalno priznati kao „Mohigansko Indijansko pleme Konektikata”, njihov rezervat „Mohiganski indijanski rezervat” nalazi se u Unkasvilu u blizini grada Montvila u okrugu Nju London u južnom Konektikatu. U SAD je prema popisu iz 2010. živelo 1.358 Mohiganaca (kada se uključe osobe mešanog porekla 2.764).[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Prema svešteniku Vilijamu Habardu, Pekvoti (i Mohiganci) su u oblast istočnog Konektikata došli sa gornjeg toka reke Hadson oko 1500, nekoliko decenija pre osnivanja engleske kolonije Plimut. On je ovu teoriju objavio u svom delu „Pripovesti o nevoljama sa Indijancima Nove Engleske” 1677.[2] Ova teorija je u suprotnosti sa arheološkim, lingvističkim i drugim dokazima, koji su danas raspoloživi, koji svedoče da Pekvoti (i Mohiganci) nisu bili skorašnji doseljenici u istočni Konektikat, već autohtoni narod, koji je na tom prostoru bio prisutan hiljadama godina.[3]

Mohiganci su prvobitno bili deo naroda Pekvot, ali su nakon 1633. postali nezavisni, nakon sukoba između vrhovnog pekvotskog sahema Sasakusa i drugog po rangu sahema Unkasa. Sukob je bio vezan za pitanje ko bi od njih dvojice trebalo da nasledi vrhovnog sahema Vupigvuita koji je umro 1631. (veće je izabralo Sasakusa što Unkas nikad nije prihvatio), kao i za trgovinu sa belcima, Sasakus je zagovarao trgovinu sa Holanđanima, a Unkas sa Englezima.[4]

Prvi kontakt sa Evropljanima[uredi | uredi izvor]

Prvi susret Pekvota (i Mohiganaca) sa Evropljanima desio se 1614, kada je na donjem toku reke Konektikat došlo do susreta sa Holanđanima. U narednim godinama došlo je do razvoja trgovine krznom i vampumom između Holanđana i Pekvota. Holanđani su osnovali trgovinsku postaju u blizini današnjeg Hartforda 1622. Oni su želeli da trguju sa svima, ali Pekvoti su želeli da uspostave monopol na trgovinske odnose sa Holanđanima. Nakon sukoba iz 1622. za koji je malo nedostajalo da preraste u rat, Holanđani su odlučili da prihvate Pekvote kao posrednike u trgovini sa ostalim domorodačkim narodima (Nipmacima i Matabesetima) koji su živeli oko reke Konektikat. Nakon toga Pekvoti su naplaćivali prolaz trgovcima drugih domorodačkih naroda ili su delovali kao posrednici u trgovini krznom i vampumom.[4]

Odvajanje Mohiganaca od Pekvota[uredi | uredi izvor]

Englezi osnivaju 1633. svoju trgovinsku postaju u Vindzoru na reci Konektikat, uzvodno od holandske postaje. Zahvaljujući čemu su bili u stanju da izbegnu posredovanje Pekvota u trgovini krznom, jer se njihova postaja nalazila dovoljno daleko od pekvotske teritorije. Holanđani su zatim osnovali svoju utvrđenu trgovinsku postaju Kuća dobre nade na teritoriji današnjeg Hartforda, na zemlji koju su kupili od Pekvota, očekujući da će Pekvoti prisiliti Engleze da odu. Međutim, došlo je do podele među Pekvotima, jer je deo Pekvota predvođenih sahemom Unkasom, koji je živeo oko gornjeg toka reke Temze, dalje od obale Atlantskog okeana i bliže engleskoj trgovinskoj postaji Vindzor, uprkos gubitku monopola u trgovini krznom i vampumom, želeo da trguje sa Englezima koji su nudili veće cene za krzno. Oni su se zatim odvojili od Pekvota i postali su nezavisan narod pod imenom Mohiganci.[4]

Pekvotski rat[uredi | uredi izvor]

Do zaoštravanja odnosa između Engleza i Pekvota došlo je 1634. kada je grupa Zapadnih Niantika (koji su bili saveznici Pekvota) ubila bostonskog trgovca, Engleza koji je pokušao da kidnapuje njihove žene i decu s` namerom da ih proda u ropstvo. Sahem Pekvota Sasakus je pokušao da izgladi odnose sa Englezima iz Masačusetsa nudeći im krzno i vampum, međutim Englezi nisu bili zadovoljni ponudom i tražili su od njega da preda ljude koji su bili odgovorni za ubistvo, što je on odbio. U toku leta 1635. Englezi osnivaju novo utvrđenje Sejbruk na ušću reke Konektikat u Atlantski okean, čime blokiraju pristup Holanđanima. Nakon čega Holanđani napuštaju svoju trgovinsku postaju i dolinu reke Konektikat, čime Pekvoti ostaju bez saveznika.[4]

Nakon odlaska Holanđana, Englezi započinju kolonizaciju Konektikata, naseljavanjem Tomasa Hukera u Hartford 1636. Matabeseti koji su naseljavali tu oblast bili su prijateljski raspoloženi prema Englezima, jer su imali koristi od direktne trgovine krznom, a takođe su želeli da se oslobode dominacije Pekvota. Mohiganci su takođe bili prijateljski raspoloženi prema kolonistima, dok su Pekvoti povremeno napadali koloniste.[4]

Nakon ubistva engleskog trgovca Džona Oldama u julu 1636, koji je ubijen u blizini ostrva Blok Ajlend, a koga su ubili naragansetski vazali Istočni Niantici, došlo je do napada Engleza na Pekvote, čime je započeo Pekvotski rat.[5] Englezi su napali Pekvote, jer su oni dali utočište ubicama Džona Oldama.[6] U zimu 1636. Pekvoti su tražili pomoć od Mohiganaca i Naraganseta u borbi protiv Engleza, što su oni odbili. I jedni i drugi ušli su u rat na strani Engleza.

U toku jeseni i zime 1636. tvrđava Sejbruk se nalazila pod opsadom. Aprila 1637. Pekvoti su sa saveznicima iz matabesetskog plemana Vongank napali grad Vedersfild, pri čemu su ubili 6 muškaraca i 3 žene, a 2 devojke su zarobili (kćerke Vilijama Svejna za koje su kasnije otkup platili Holanđani).[7][8][9]

U maju 1637. vođe kolonista iz 3 engleska grada u Konektikatu (Hartford, Vedersfild i Vindzor) sastale su se u Hartfordu, osnovali su miliciju i za njenog komandanta postavili Džona Mejsona. Pod komandom Mejsona nalazilo se 90 pripadnika konektikatske milicije i 70 mohiganskih ratnika pod komandom sahema Unkasa. Njihov zadatak je bio napad na pekvotske tvrđave Mistik i Vajnšoks. Njima se u tvrđavi Sejbruk pridružilo 20 vojnika kolonije Masačusets bej pod komandom Džona Anderhila. Oni su zatim na 3 broda otplovili do zaliva Naraganset, gde im se pridružila grupa od 200 naragansetskih ratnika. Odatle su odmarširali do pekvotske tvrđave Mistik. Zbog iscrpljenosti, Englezi su odlučili da napadnu samo tvrđavu Mistik. Rano u zoru 26. maja 1637. napali su tvrđavu, u kojoj se u tom trenutku nalazio mali broj pekvotskih ratnika. Nakon što su pekvotski ratnici pružili jak otpor, kapetan Mejson je shvatio da je jedini način da poraze Pekvote izazivanje požara u tvrđavi. Nakon što su Englezi zapalili pekvotske Vigvame, povukli su se iz tvrđave u kojoj se ubrzo požar proširio. Englezi su formirali prsten oko tvrđave i pucali su na svakog ko je pokušao da pobegne, Mohiganci i Naraganseti su formirali spoljni prsten i ubijali su svakog ko bi uspeo da pobegne Englezima. U roku od jednog sata više od 400 Pekvota većinom žena i dece bilo je ubijeno. Samo 7 Pekvota je živo zarobljeni i 7 je uspelo da pobegne.[10]

Nakon uništenja tvrđave Mistik, Englezi i Mohiganci su započeli povlačenje na zapad ka ušću reke Temze, gde je trebalo da se ukrcaju na svoje brodove, a njihovi naragansetski saveznici su se povukli na istok ka svojoj teritoriji. U toku povlačenja Engleze i Mohigance su napadali pekvotski ratnici. Prema izveštaju Džona Anderhila u ovim napadima je poginulo više pekvotskih ratnika nego u masakru u tvrđavi Mistik.[10]

Anderhil, ranjeni Englezi i deo Mohiganaca se ukrcao na brodove i otplovio ka tvrđavi Sejbruk. Mejson i preostali Englezi i većina Mohiganaca je ostala na zapadnoj obali reke Temze preko noći. Sutradan su odmarširali do reke Konektikat, odakle su prebačeni u tvrđavu Sejbruk. Tokom povlačenja zarobljeno je 10 pekvotskih ratnika i 8 žena. Od 10 ratnika, 6 je pogubljeno, a od 4 pošteđena, svakom od indijanskih sahema je dat po jedan. Četiri žene su ostale u tvrđavi, a 4 su poslate uzvodno u druge konektikatske gradove. Ubrzo je došlo do spora između Engleza i Mohiganaca oko raspodele žena, koji su Englezi rešili tako što su pogubili žene.[10]

Pekvoti su zatim napustili svoja naselja u strahu od novih napada. Poslednja značajna bitka koja se desila 13. jula je bila „Ferfild Svomp Fajt” u močvari koja se danas zove močvara Pekvot, ona je istovremeno i jedina bitka u ratu u kojoj su Pekvoti koristili vatreno oružje. Nakon nekoliko sati borbe i obećanja Engleza da neće biti ubijene, pekvotske žene su se predale, posle rata sve su prodate u ropstvo. Većina pekvotskih ratnika je uspela sledećeg jutra da se probije kroz engleske linije i da pobegne.[10]

Nekoliko sati pre nego što su Englezi došli do močvare, sahem Sasakus je sa još 6 sahema, nekoliko žena i 20 ratnika pobegao na sever na teritoriju Mohoka, gde su želeli da traže njihovu pomoć u borbi protiv Engleza. Krajem jula 1637. grupa ratnika Mohoka i Mohiganaca iznenada je napala njihove vigvame. Sahem Sasakus je odmah ubijen, a nekolicina Pekvota koja je uspela da pobegne je ubrzo uhvaćena i pogubljena.[10]

Pekvotski rat je formalno završen potpisivanjem Hartfordskog sporazuma 21. septembra 1638. Prema sporazumu preživeli Pekvoti su podeljeni između Mohiganaca i Naraganseta i zabranjeno im je da se nazivaju Pekvoti. Pekvotima je sporazumom zabranjeno da se ikada više vrate na svoju zemlju.[10]

Mohiganci postaju najmoćniji narod južne Nove Engleske[uredi | uredi izvor]

Manje od polovine od oko 3.000 Pekvota je preživelo Pekvotski rat. Nakon rata su Englezi, oko 1.500 Pekvota i Zapadnih Niantika predali Mohigancima. Zbog činjenice da je svaki narod (uključujući i Mohigance kojima su dodeljeni) koji je pružao utočište preživelim Pekvotima imao obavezu plaćanja kazne Englezima, Mohiganci su primoravali Pekvote da do iznemoglosti rade na izradi vampuma. Sa ukupnom populacijom od preko 3.000 ljudi, Mohiganci su iz Pekvotskog rata izašli kao jedan od najmoćnijih naroda u južnoj Novoj Engleskoj. Jedini značajni protivnici bili su im Naraganseti.[4]

Nakon uništenja Pekvota, Englezi su masovno počeli da se naseljavaju oko donjeg toka reke Konektikat. Lokalni starosedeoci Matabeseti nisu pružali otpor zbog straha od napada udruženih mohiganskih i engleskih snaga.[4]

Nakon izbijanja Vapingerskog rata 1643-1645, između Holanđana i Vapingera (plemena naroda Delaver) i njihovih saveznika sa donjeg toka reke Hadson, sve engleske kolonije (Hartford, Nju Hejven, Plimut i Masačusets bej) sa izuzetkom Rod Ajlenda stvorile su savez pod imenom Konfederacija Nova Engleska. Do jeseni 1643. Vapingerima se pridružilo 20-ak plemena u borbi protiv Holanđana, a Holanđani su bili na ivici poraza. Da bi ugušili ustanak ponudili su 25.000 gildera engleskim dobrovoljcima koji bi im pomogli u gušenju ustanka.[4]

Početkom 1644. kapetan Džon Anderhil je organizovao engleske dobrovoljce iz Konektikata i Mohiganske izviđače, koji su se pridružili Holanđanima u ratu protiv Vapingera i njihovih saveznika. Videvši da su Mohiganci uključeni u sukobe na drugim mestima, Naraganseti su odlučili da je došlo vreme da napadnu i poraze Mohigance.

Sahem Mintanomi je predvodio Naragansete u napadu na glavno selo Mohiganaca. Mintanomi je imao oko 900 do 1.000 ratnika pod svojom komandom.[11] U borbi Mintanomi je bio zarobljen, nakon čega su se naragansetski ratnici razbežali. Naraganseti su ponudili otkup Englezima i Mohigancima, koji su zvanično Englezi prihvatili, ali je u toku putovanja Mintanomija ubio brat mohiganskog vrhovnog sahema Unkasa (Ankasa). Naredne godine novi naragansetski ratni poglavica Pesikus je nastavio rat sa Mohigancima.

Mohiganci su se našli na ivici poraza, međutim Englezi su ušli u rat na njihovoj strani i spasili ih. Englezi su poslali svoje trupe da zaštite mohigansko utvrđenje u Šantoku. Kada su Englezi zapretili da će napasti naragansetsku teritoriji, Kanonikus i njegov sin Miksano su potpisali mirovni sporazum.

Nakon smrti sahema Mintanomija i poraza Naraganseta u ratu, Mohiganci više nisu imali značajnih protivnika u susedstvu, nakon čega su počeli da šire svoj uticaj na zapad i sever, pokorivši Nipmake i Matabesete. Pokorenim plemenima koja nisu mogla da plaćaju danak, Mohiganci su oduzimali zemlju i prodavali su je Englezima.[4]

Tokom „Rata kralja Filipa” 1675-1676, Mohiganci su bili jedni od retkih domorodačkih naroda koji su se borili na strani Engleza. Uprkos višedecenijskom savezništvu, Englezi su naredili Unkasu na početku rata da preda svo mohigansko oružje i da se javi u Boston. Unkas je u to vreme bio star 87 godina, tako da je umesto da sam ode poslao svoja tri sina. Da bi osigurali lojalnost Mohiganaca, Englezi su do kraja rata zadržali kao taoce dva Unkasova sina, dok je treći oslobođen da bi predvodio mohiganske ratnike u borbi. Jedan od najznačajnijih doprinosa Mohiganaca u toku rata bilo je zarobljavanje naragansetskog sahema Kanončeta. Posle poraza ustanika, Mohiganci su bili jedini preostali značajan starosedelački narod u južnoj Novoj Engleskoj i iako su im se mnogi pripadnici poraženih plemena pridružili, njihov broj je nastavio da se ubrzano smanjuje.[4]

18. i 19. vek[uredi | uredi izvor]

Mohiganci su ratovali na strani Engleza kao izviđači tokom Rata kralja Vilijama 1688-1697 i Rata kraljice Ane 1702-1713. U toku „Grej Lokovog rata” 1723-1727, 42 Mohiganca su bila izviđači, oni su u to doba bili jedini preostali mohiganski ratnici. Zbog pada njihove populacije i dugovanja prema engleskim trgovcima, bili su prisiljeni da prodaju svoju zemlju. Do 1721. preostalo im je samo oko 16 km² zemlje oko reke Temze. Zbog zbijenosti na malom prostoru deo Mohiganaca je počeo da napušta Konektikat.[4]

Tokom 1773. mohiganski hrišćanski propovednik Samson Okam je naselio pokrštene Mohigance u hrišćanska naselja Brad`r Tauns kasnije nazvana Brad`rton. Uspeo je da pokrsti oko 300 Mohiganaca, što je činilo polovinu naroda. Mnogi od njih su prihvatili engleski način života i englesku odeću. Okam je pokrstio i manje grupe Matabeseta i Metoketa, koje su se pridružile većinskim Mohigancima u naseljima Brad`rtona. Okam je ubedio svoje sledbenike da prihvate poziv Onajda da im se pridruže u državi Njujork. U periodu između 1775. i 1788. Brad`rton Indijanci su se preselili u državu Njujork na teritoriju Onajda. Okam je ubrzo nakon toga umro 1792. Druga grupa Brad`rtonskih Indijanaca koji su bili Delaveri iz države Nju Džerzi se 1802. pridružila Konektikatskim Brad`rtonima (Mohigancima). Brad`rtoni su 1822. prodali svoju zemlju u državi Njujork i sa Stokbridž Indijancima (Mohikancima hrišćanima iz grada Stokbridža) i Onajdama su se preselili u severni Viskonsin.[4]

Samo oko 200 Mohiganaca je ostalo u Konektikatu 1790. kada je poslednjih preostalih 9,3 km² mohiganske zemlje podeljeno na pojedinačne parcele, deo je podeljen pripadnicima naroda, a ostatak je iznajmljen belcima. Međutim država Konektikat je 1861. konfiskovala i prodala zemlju koja nije bila zauzeta, bez dozvole Mohiganaca. Mohiganci su se 1970. reorganizovali, a federalno priznanje su dobili 1994.[4]

Populacija[uredi | uredi izvor]

Kombinovana populacija Mohiganaca i Pekvota oko 1620. bila je oko 6.000. U epidemiji boginja tokom zime 1634-1635 umrlo je oko 30% stanovništva oba naroda. Nakon uništenja Pekvota u Pekvotskom ratu 1636-1637, deo zarobljenih Pekvota i Zapadnih Niantika, Englezi su predali Mohigancima. Tada je Mohiganaca zajedno sa zarobljenicima bilo oko 3.000. Zbog učestalih kontakata sa Englezima često su se javljale epidemije zaraznih bolesti donetih iz Evrope (najčešće velike boginje, male boginje, difterija, grip itd) na koje Mohiganci nisu imali imunitet. Do 1675. Mohiganaca je preostalo samo 1.200, a 1705. samo 750.[4]

Krajem 18. veka deo Mohiganaca, njih oko 300, a to su bili Braderton Indijanci (Mohiganci hrišćani) je napustio Konektikat i otišao na zapad države Njujork, gde su živeli sa Stokbridž Indijancima (Mohikancima hrišćanima iz grada Stokbridža) i Onajdama (plemenom Irokeza). Onajde, Stokbridž i Braderton Indijanci su 1822. prodali svoju zemlju i do 1834. se preselili u severni Viskonsin. Potomci ove grupe Mohiganaca danas su Braderton Indijanci (istočno od jezera Vinenbago) ali postoje i među Stokbridž Indijancima (zapadno od Grin beja).[4]

Do 1774. u Konektikatu je preostalo 206 Mohiganaca. Njihovi potomci su pripadnici današnjeg „Mohiganskog Indijanskog plemena Konektikata”, koje je federalno priznato 1994.[4]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „2010 Census CPH-T-6. American Indian and Alaska Native Tribes in the United States and Puerto Rico: 2010” (PDF). census.gov. Pristupljeno 8. 10. 2016. 
  2. ^ William Hubbard, The History of the Indian Wars in New England 2 vols. (Boston: Samuel G. Drake, 1845), vol. 2, pp. 6-7.
  3. ^ For archaeological investigations disproving Hubbard's theory of origins, see Irving Rouse, "Ceramic Traditions and Sequences in Connecticut," Archaeological Society of Connecticut Bulletin 21 (1947): 25; Kevin McBride, "Prehistory of the Lower Connecticut Valley" (Ph.D. diss., University of Connecticut, 1984), pp. 126-28, 199-269; and the overall evidence on the question of Pequot origins in Means, "Mohegan-Pequot Relationships," 26-33. For historical research, refer to Alfred A. Cave, "The Pequot Invasion of Southern New England: A Reassessment of the Evidence," New England Quarterly 62 (1989): 27-44; and for linguistic research, see Truman D. Michelson, "Notes on Algonquian languages|Algonquian Language," International Journal of American Linguistics 1 (1917): 56-57.
  4. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n Sultzman, Lee. Istorija Mohiganaca
  5. ^ Cave, The Pequot War, pp. 104-105.
  6. ^ https://faculty.gordon.edu/hu/bi/ted_hildebrandt/nereligioushistory/bradford-plimoth/bradford-plymouthplantation.pdf Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. maj 2016) p. 491
  7. ^ Atwater 1902, str. 610.
  8. ^ Griswold 2012, str. 45.
  9. ^ Games 1999, str. 167.
  10. ^ a b v g d đ The History of the Pequot War
  11. ^ William Bradford, chapter 33, History of Plymouth Plantation

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mohigan na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мохиган&oldid=26944609”