Musketa kopnenog obrasca
| Musketa kopnenog obrasca | |
|---|---|
 Smeđa Bes iz kolekcije u Londonskoj Kuli. | |
| Vrsta | musketa |
| Poreklo |  UK |
| Upotreba | |
| Upotreba u | UK SAD |
| Bojno delovanje | Rat za špansko nasleđe Sedmogodišnji rat Američki rat za nezavisnost Napoleonovi ratovi |
| Proizvodnja | |
| Varijante | Karabin |
| Specifikacije | |
| Masa | 4,2 kg |
| Dužina | 1.465 mm |
| Dužina cevi | 1.060 mm |
| Kalibar | 0,75 inča/19 mm |
| Vrsta operacije | kremenjača |
| Brzina paljbe | 1 met/min |
| Maks. ef. domet | do 200 m |
| Način punjenja | sprednjača |
Musketa kopnenog obrasca (engl. Land Pattern Musket), poznatija pod imenom Smeđa Bes (engl. Brown Bess), britanska glatkocevna musketa kremenjača koja je bila osnovno oružje britanske vojske od 1720. do 1840. godine.[1][2]
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Muskete kopnenog obrasca, sa glatkom cevi i tabanom na kremen, bile su tako čvrste konstrukcije, jednostavne za upotrebu i relativno pouzdane, da su se zadržale kao osnovno pešadijsko oružje britanske armije od 20-ih godina 18. veka do 40-ih godina 19. veka. Za punjenje muskete korišćeni su unapred pripremljeni fišeci sa barutom i kuglom. Strelac bi nategao oroz muskete do pola, pri čemu bi kočnica zakočila oroz u sigurnosnom položaju, i podigao poklopac prašnika za pripalu. Zatim bi odgrizao gornji deo papirnog fišeka, usuo naboj u cev, zatim ubacio ostatak hatrije u cev i nabio ga šipkom (arbijom). Potom bi usuo malo baruta iz roga u prašnik, spustio poklopac i nategao oroz do kraja, čime je musketa bila spremna za dejstvo. Obzirom na sporo punjenje (prosečno oko 1 metak u minutu), sve vojničke muskete ovog tipa bile su snabdevene trobridnim bajonetom, bodežom trouglastog profila. Bajonet se nosio u kožnoj kaniji okačenoj o pojas kada bi se gađalo na odstojanju, dok bi se pri očekivanju borbe prsa u prsa naticao na puščanu cev, pretvarajući musketu u kratko koplje za borbu izbliza. Uz to, kundak muskete bio je okovan mesinganim potkovom, tako da se u borbi izbliza moglo udarati kundakom, ili u krajnjoj nuždi puška mogla uhvatiti za cev i koristiti kao batina.[1]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Smeđa Bes indijskog obrasca, iz kolekcije Smitsonovskog instituta. -
Taban na kremen prikazan izbliza. -
Taban na kremen sa nategnutim (gore) i opuštenim orozom (dole). -
Odgovarajući bajonet trouglastog sečiva. -
Trouglasto sečivo bajoneta izbliza. -
Musketa kopnenog obrasca sa tabanom na kapislu, prerađena od kremenjače posle 1840. -
Spušten oroz sa zatvorenim prašnikom. Kremen nedostaje. -
Oroz nategnut do pola, sa otvorenim prašnikom. Položaj za punjenje muskete. -
Taban nakon opaljivanja: udarac oroza bi kremenom ogrebao poklopac prašnika i istovremeno ga otvorio, sipajući snop varnica na pripalu (barut) u čanku. -
Muskete sa nameštenim bajonetima iz nemačkog muzeja. -
Pucanje iz muskete: jasno se vidi da je kremen upalio pripalu u prašniku, ali se glavno punjenje u cevi još nije upalilo.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Bajem, Mišel (1990). ORUŽJE I OKLOPI. Beograd: Vuk Karadžić. str. 40—41. ISBN 86-307-0312-1.
- ^ „Muzzle Loading Rifles model Brown Bess Rifle”. www.davide-pedersoli.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-08.