Tvrđava If

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Tvrđava If
Tvrđava If
Tvrđava If
Tvrđava If
Informacije
Lokacija Francuska Marselj Francuska
Status zatvor, zatvoren
Sagrađena 1524-1531.
Zatvaranje krajem 19. veka
Tvrđava If sa Marseljom u pozadini

Tvrđava If je utvrđenje (kasnije zatvor) koje se nalazi na ostrvu If, najmanjem ostrvu u arhipelagu Friul u Sredozemnom moru, oko 1,5 km od obale, u Marseljskom zalivu, u jugoistočnoj Francuskoj. Poznato je po tome što je jedno od okruženja avanturističkog romana Aleksandra Dime Oca - Grof Monte Kristo.

Ostrvo[uredi | uredi izvor]

Ostrvo If je površine 3 ha (0,03 km²) i nalazi se 3,5 km zapadno od Stare marseljske luke. Čitavo ostrvo je jako utvrđeno; visoki bedemi sa topovskim platformama nadvisuju litice koje se strmo uzdižu iz okolnog okeana. Osim tvrđave, ostrvo je nenaseljeno.[1]

Tvrđava[uredi | uredi izvor]

Model tvrđave If iz 1681

„Zamak“ je kvadratna, trospratna zgrada dugačka 28 m sa svake strane, sa tri kule sa velikim otvorima za topove. Izgrađen je 1524–1531. godine po naređenju kralja Fransoa I Valoa, koji je tokom posete 1516. godine ostrvo video kao strateški važno mesto za odbranu obale od napada sa mora.[2]

Glavna vojna vrednost zamka bila je moć zastrašivanja; nikada nije morao da se suoči sa stvarnim napadom. Najbliži ispit snage bio je u julu 1531. godine, kada se car Svetog rimskog carstva Karlo V pripremao za napad na Marselj. Međutim, napustio je plan invazije.

Ovo je bila sreća, s obzirom na slabosti koje je vojni inženjer Sebastjen le Pretr de Voban otkrio u izveštaju 1701. godine: „Utvrđenja izgledaju poput stene, u potpunosti su izvedena, ali vrlo grubo i nepažljivo, sa mnogim nesavršenostima. Cela je građena vrlo loše i sa malo pažnje. . . Sve zgrade, vrlo grubo urađene, loše su urađene“.

Balzamovano telo generala Žana Batista Klebera vraćeno je u Francusku nakon atentata koji je izvršen nad njim u Kairu 1800. godine. Napoleon I Bonaparta je, plašeći se da će njegova grobnica postati simbol republikanizma, naredio da telo ostane u zamku. Tu je ostao 18 godina dok Luj XVIII nije Kleberu priredio odgovarajuću sahranu u rodnom Strazburu.

Zatvor[uredi | uredi izvor]

Ćelija nazvana po Edmondu Dantesu u Zamku If

Izolovani položaj i opasne priobalne struje Dvorca If učinili su ga idealnim zatvorom, bez mogućnosti za bekstvo, vrlo slično ostrvu Alkatraz u Kaliforniji u novije vreme. Njegova upotreba za uklanjanje političkih i verskih pritvorenika ubrzo ga je učinila jednim od najstrašnijih i najozloglašenijih zatvora u Francuskoj. Preko 3.500 hugenota (francuski kalvinisti/identifikovani hrišćani) poslato je u zatvor If, kao i Gaston Kremije, vođa pariske komune, koji je tamo streljan 1871. godine.

Ostrvo je postalo međunarodno poznato u 19. veku kada ga je Aleksandar Dima iskoristio kao postavku za Grofa Monte Kristo, objavljenog u široj javnosti 1844. godine. U romanu su u njemu bili zatvoreni glavni lik Edmond Dantes (običan čovek koji je kasnije kupio plemićku titulu grofa) i njegov mentor Abe Faria. Posle četrnaest godina, Dantes odvažno beži iz zamka, postajući prva osoba koja je to ikad učinila i preživela. U stvarnosti se ne zna da je ovo iko uradio. Savremeni zamak održava grubo tesanu tamnicu u čast Dantesa kao turističke atrakcije.

Kao što je bila uobičajena praksa u to doba, prema zatvorenicima se postupalo drugačije u zavisnosti od klase i bogatstva. Najsiromašniji su smeštani na dno, možda dvadeset i više u ćeliju bez prozora ispod zamka. Međutim, najbogatiji zatvorenici mogli su da plate svoje privatne ćelije gore, sa prozorima, garderobom i kaminom.

Zamak danas[uredi | uredi izvor]

Prednja strana zamka If
Turisti istražuju dvorište zamka

Dvorac je kao zatvor prestao da funkcioniše krajem 19. veka. Demilitarizovan je i otvoren za javnost 23. septembra 1890. Do njega se brodom može doći iz stare marseljske luke. Predstavlja popularnu turističku destinaciju.

Mark Tven posetio je zamak jula 1867. tokom višemesečnog putovanja iz zadovoljstva. Svoju posetu prepričava u svojoj knjizi Nevini u inostranstvu (The Innocents Abroad). Kaže da ga je vodič odveo u zatvor, koji još nije bio otvoren za javnost, i unutar ćelija, gde je, kako kaže, bio smešten "Čovek sa gvozdenom maskom". Na dvorcu postoji natpis koji kaže: "Zatvor Čoveka sa gvozdenom maskom", ali ovo je verovatno samo legenda jer slavni Čovek sa gvozdenom maskom nikada nije bio ovde.

Zamak If je na listi istorijskih spomenika francuskog Ministarstva kulture.[3]

U izmišljenim delima[uredi | uredi izvor]

Zamak If predstavljen je kroz Toranj Svete Marije (Malta) u filmu Grof Monte Kristo iz 2002. godine
  • Zamak If je poznat po tome što je jedno od okruženja avanturističkog romana Aleksandra Dima „Grof Monte Kristo“. Međutim, druge lokacije su korišćene za predstavljanje Zamka If u filmskim adaptacijama dela. U adaptaciji iz 2002, u kojoj je glumio Džejms Kavizel, zamak je predstavljao toranj Svete Marije na Kominu, najmanjem naseljenom ostrvu Malte.
  • Zamak If je naslov kratke priče iz 1949. godine koju je napisao Džek Vans (prethodno objavljena kao Nova tela za stare).[4]
  • Tvrđava je korišćena kao mesto gde se Alen Šarnijer poznat kao Frog jedan (Fernando Rej) sastaje sa Deverom (Frederik de Paskal) kako bi finalizovao pošiljku droge u Sjedinjene Države u kriminalnom filmu Francuska veza iz 1971. godine.
  • U epizodi "Tales of Old Dartmoor" radio-humorističke serije The Goon Show iz 1956. godine, jedan lik je poslat da poseti zamak If, kao deo plana za pronalaženje blaga grofa Monte Kristo.
  • U The Ruby Notebook (Rubinskoj beležnici) Lore Reso, Zita i Vendel posećuju Zamak If.
  • U romanu Spartan Gold (Spartansko zlato) Klajva Kaslera, glavni likovi posećuju Zamak If kao deo svoje potrage za skrivenim blagom.
Arhitektura tvrđave

Značajni zatvorenici[uredi | uredi izvor]

  • Ševalije Anselm (1580–? )
  • Žan Seres, hugenot
  • Elias No, hugenot
  • Ševalije de Loren, ljubavnik Filipa I
  • Žan-Batist Šato, optužen za dovođenje kuge u Marselj (oko 1720 - oko 1723)
  • Onore Mirabo, pisac, popularni besednik i državnik (1774–1775)
  • Abe Faria (1797–?); osporava se njegov boravak u dvorcu
  • Mišel Matje Lekont-Piravo, političar (1815)
  • Gaston Kremije, vođa Pariske komune (1871)

Suprotno uobičajenom verovanju, markiz de Sad nije bio zatvorenik u zamku.[5]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Lonely Planet Guide to Marseille”. Lonelyplanet.com. Pristupljeno 2013-04-25. 
  2. ^ „Marseille Office of Tourism”. Marseille-tourisme.com. Arhivirano iz originala 18. 04. 2014. g. Pristupljeno 2013-04-25. 
  3. ^ „Centre Des Monuments Nationaux”. If.monuments-nationaux.fr. Pristupljeno 2013-04-25. 
  4. ^ Vance, Jack (1. 8. 1990). Chateau d'If and Other Stories. Underwood Books. ISBN 9780887330988. 
  5. ^ Château d'If – Between Myth and Reality Arhivirano 2016-04-12 na sajtu Wayback Machine"

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тврђава_Иф&oldid=27699728”