Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Bogišićima

Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Bogišićima
Osnovni podaci
Jurisdikcija	Mitropolija crnogorsko-primorska Srpska pravoslavna crkva
Osnivanje	1776.
Mesto	Bogišići, Krtoli, Luštica
Država	Crna Gora

Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Bogišićima je srpski pravoslavni hram i pripada parohiji krtoljskoj Mitropolije crnogorsko-primorske.

Hram Svetog Jovana Krstitelja se nalazi se u zaseoku Bogišići, neposredno uz put koji vodi za selo Đuraševići. O istorijatu hrama pop Sava Nakićenović je 1913. godine u antropogeografskoj studiji "Boka", o selu Đurašević, zapisao: "Starina ima dosta. Sv. Jovan u Đurašovićima, crkva mala. Sazidana je 1776, a osvetio ju je Sava Petrović Njegoš, mitropolit crnogorski. Uokolo crkve vide se mnoge gomile, od kojih je najznatnija ona do crkveno ograde, koja ima u periforiji kakovih 80 m. Znamenite su dvije prestolne ikone, na ikonostasu od kojih onu, koja predstavlja spasitelja, priložio je Pero Lučin Klakor 1776, a ikonu Bogomatere monahinja Nastasija, jer na istoj zapis...(1776). Jedna ikona, koja prestavlja Bogomajku, a oko nje Arh. Mihail i Sv. Sava, ima zapis: ruka grešna daskala Rafailovića narodnog zoografa od Risna (1820). Antimins je izradio poznati pisac stematografije, Hristifor Žefarović ilirsko-raški zoograf. U groblju ja znamenita ploča, na kojoj rezan grb sa pticom, pa ruka s mačem, polumjesecom i mrtvom glavom i tri šesterougaone zvijezde... Ovo je rekoh crkva u Đuraševićima, koji su prije imali crkvu sv. Ivana, ali primorani od vlade, moradoše dopustiti služiti u istoj rimskom svešteniku. Radi tog događale su se svađe izmeću rimskih i pravoslavnih sveštenika, ko će prije službu vršiti. Pošto je pravoslavnim to dodijalo ograde crkvu sv. Jovana, a onu sv. Ivana ostave rimokatolicima, čija je i danas. Osnova crkve je duga 21 m., a široka 13 m, S obje strane osnove sačuvala se neka vrsta pobočnih zidova. Na sjevernoj strani, za 5 m. daleko od temelja crkve, dobro se sačuvao zid, koji ide uporedo sa temeljom i koji je vješto i čvrsto zidan, kao da je sliven. Ovo je sjeverno krilo, dugo 20 m. a široko 5 m., te opominje na južno krilo sv. Arsenije u Peći. Gdje nije porušen, ovaj zid je visok, gdje 70 cm., gdje 1-40 m., a na donjem kraju 2-75 m., i tu je debeo 80 cm. To mora da je bilo ogromno graditeljsko remek-djelo. Zidovi mu bjehu golemi: dug je i širok oko 6-7 m., a i do danas kvadratni osnovi su se dobro sačuvali zidovima visokim do 4 m."

Hram je podignut 1776. godine kao jednostavna jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom i zvonikom na preslicu sa tri otvora. Prvobitni izgled hrama je izmijenjen 1861. godine kada je umjesto zvonika na preslicu, u pročelju podignut visoki, masivni zvonik kvadratne osnove. Zvonik je u osnovi oslonjen na dva masivna stupca i dva polustupca koji su mećusobno povezani širokim lucima gradeći ispred zapadnog portala hrama neku vrstu otvorenog trijema. Pored prizemlja, zvonik ima tri sprata i kupolu. Hram je zidan od fino tesanog kamena složenog u pravilne horizontalne redove sa istaknutim fugama. Unutrašnjost je presvođena poluobličastim svodom koji se bez ojačavajućih lukova direktno oslanja na podužne zidove. U jugozapadnom uglu postavljeno je zatvoreno drveno stepenište kojim se ostvaruje veza sa zvonikom. Hram je osvijetljen po jednim lučnim prozorom na obije podužne fasade i jednim na apsidi.

Na zvoniku je uklesana sljedeći natpis: PRAVOSLAVNI PAROHIJANI ĐURAŠEVIĆKO-BOGIŠIĆKI PRILOGOM OD 2600 KRUNA ŠPIRA J. ĐURIŠIĆA PRILOŽIŠE OVAJ ZVONIK GODINE 1900.

U zemljotresu 1979. godine hram je stradao. Obnovljen je i osvećen 2002. godine. Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije Radović služio je Liturgiju i osveštao crkvu Sv. Jovana u Đuraševićima uz sasluženje igumana prevlačkog arhimandrita Varnave i arhijerejskog namjesnika Bokokotorskog protojereja stavrofora g. Momčila Krivokapića sa sveštenstvom. Prije samog osvećenja Mitropolit Amfilohije je predvodio litiju u trokratnom ophodu oko crkve, a potom je položen dio moštiju jasenovačkih novomučenika. Osvećenju je prisustvovalo više stotina vjernika iz Boke kotorske."

Srpske pravoslavne crkve na prostoru Miholjskog zbora su bile najviše na udaru pokatoličavanja. Jedna od tih crakava je i crkva Svetog Jovana, sa ostacima živopisa u romejskom (vizantijskom) stilu i oltara Sv. Jovana. Pavao Butorac je zapisao da je ova crkva 1704. bila zajednička sa Srbima. Tada je biskup Drago konstatovao da su dvije trećine stanovnika sljedbenici srpskoga obreda (Serviani), a trećina Latini. U drugom izvještaju istog biskupa se navdi da su u Krtolima dvije crkve Latinima zajednike sa Srbima, i to jedna na ravnici, Vaznesenja, a druga Usjekovanje glave Sv. Jovana Krstitelja, na brdu. Pošto su u obje crkve, naknadno ugrađeni oltari za katolike, u kutu, po njima nedolično, biskup je od Latina (katolika) tražio da za sebe izgrade posebnu crkvu. Ipak su pravoslavni Srbi sebi podigli novu crkvu Sv. Jovana, a katolici su dobili staru. 4. juna 1718. je Grcima ili Srbima zabranjeno bilo graditi crkve ili manastire, da to ne bi smetalo katolicima. 1783. ova stara crkva Sv. Jovana postaje samo katolička, a do tada je bila zajednička. Zamjena je izvršena za crkvu Sv. Duha, koja je isto bila zajednička, a nakon toga je ustupljena pravoslavnima.

Galerija

• 
• 
• 
  Vrata crkve, 2021.
• 
  Zvona pored crkve
• 
  Ktitorski natpis na zvoniku iz 1900, kada je zvonik podignut
• 
•