Aleks Dragnić

Aleks Dragnić
Lični podaci
Datum rođenja	(1912-02-22)22. februar 1912.
Mesto rođenja	Repablik Vašington, SAD
Datum smrti	9. avgust 2009.(2009-08-09) (97 god.)
Mesto smrti	Mičelvil, Merilend, SAD
Obrazovanje	Univerzitet u Vašingtonu Univerzitet Kalifornije (Berkli)
Naučni rad
Institucija	Vanderbilt Univerzitet Huverov institut Kancelarija za strateške usluge Američko udruženje za političke nauke
Poznat po	Glavne evropske vlade (1961) Titova obećana zemlja (1954) Srbi i Hrvati — borba u Jugoslaviji (1992) Srbija kroz vekove (2004)
Nagrade	Tomas Džeferson nagrada Orden jugoslovenske zvezde

Aleks Dragnić (Repablik, Vašington, 22. februar 1912 — Mičelvil, Merilend, 10. avgust 2009) je bio akademik SANU kao inostrani član, član Krunskog saveta i nosilac Velikog krsta Kraljevskog ordena Belog orla. Radio je kao američki univerzitetski profesor političkih nauka na Univerzitetu Vanderbilt i bio je stručnjak za politička pitanja u Jugoslaviji i Srbiji.

Biografija

Otac Aleksa Dragnića Novica došao je iz siromašnog sela Morakova kod Nikšića u Ameriku 1907. godine. Novičin brat Filip (Frenk) Dragnić je 1904. godine otišao u Ameriku brodom kako bi radio u rudnicima u saveznoj državi Vašington, a tri godine kasnije pomogao je svom bratu Novici i njegovoj supruzi Stani da dođu u Vašington.

Aleks Dragnić je rođen u saveznoj državi Vašington u mestu Repablik. Roditelji ga nisu upisali u školu, jer nije znao engleski jezik. U školu je krenuo tek sa devet godina, i to nakon što je lokalni prosvetni inspektor naišao na drvenu kolibu porodice i ocu saopštio da je obrazovanje u SAD obavezno.

Bio je najstariji od šestoro dece, među kojima su sestra Jelica i četvorica braće: Stanko, Milovan, Đorđe, Luka.

Njegovo obrazovanje je prekidano usled siromaštva tokom Velike depresije, ali je diplomirao Fi Kapa Sigma na Vašingtonskom univerzitetu u Sijetlu 1938. godine, a potom je i doktorirao na Univerzitetu Kalifornije (Berkli), 1942. godine.

Nakon predavanja na Univerzitetu Kejs Vestern u Klivlendu, postao je ataše za kulturu i odnose sa javnošću u američkoj ambasadi u Beogradu (1947—1950). Ovo mesto uticalo je na čitavu njegovu karijeru. Kancelar Univerziteta Vanderbilt Harvi Branskomb, u misiji Vlade SAD, sastao se sa Dragnićem u Beogradu. Bio je toliko impresioniran da mu je ponudio imenovanje za vanrednog profesora, ukoliko odluči da napusti vladinu službu.

Dragnić je tokom Drugog svetskog rata radio kao analitičar za spoljne poslove u Odeljenju za strateške usluge — danas Centralna obaveštajna agencije (CIA).

Bio je profesor na Američkom mornaričkom ratnom koledžu 1959–1960.

Predavao je na Univerzitetu Vanderbilt u saveznoj državi Tenesi od 1950. do 1978. godine, a predsedavao Odeljenju za političke nauke od 1964. do 1969. godine. Godine 1970. je dobio nagradu Tomas Džeferson za svoje izvanredne zasluge na Vanderbiltu.

Nakon penzionisanja na Univerzitetu Vanderbilt, Dragnić je predavao na Univerzitetu Vašington i Li u Leksingtonu (Virdžinija) i bio je istraživač na Huverovom institutu u Stanfordu (Kalifornija). Bio je predsednik Južnog udruženja političkih nauka i potpredsednik Američkog udruženja za političke nauke.

Napisao je 11 knjiga, među kojima je najpoznatiji udžbenik „Glavne evropske vlade“ (1961), koji je doživeo devet izdanja. Veoma značajna je i „Titova obećana zemlja“ (1954), u kojoj oštro kritikuje jugoslovenski komunistički sistem. Ova knjiga je nastala posle njegovog službovanja u Ambasadi Sjedinjenih Američkih Država u Beogradu, između 1947. i 1950. godine. Nakon ove knjige usledila je oštra reakcija jugoslovenskih vlasti i njemu je zabranjen povratak u Jugoslaviju. Objavio je knjigu „Srbi i Hrvati — borba u Jugoslaviji“ (1992), a svoju poslednju knjigu „Srbija kroz vekove“ objavio je 2004. godine.

Dragnić je bio stručnjak za slovenske narode i poznavalac političke situacije u Jugoslaviji od njenog osnivanja 1918. godine. Objavio je niz knjiga, članaka, komentara i prikaza o Jugoslaviji i Srbiji. Često je bio pozivan od strane američkih novinara da prokomentariše trenutna zbivanja u Jugoslaviji. Javno je kritikovao bombardovanje Jugoslavije u američkim televizijskih emisijama i svojim kolumnama.

Prof. Dragnić je predavao i na Univerzitetu Vašington i Li, bio je saradnik istraživač na Huverovom institutu pri Stanford univerzitetu u Kaliforniji, bio je predsednik Južnog udruženja političkih nauka i potpredsednik Američkog udruženja za političke nauke. Nakon penzionisanja postaje emeritus Univerziteta Vanderbilt.

Vlada Republike Srbije Dragniću je 2002. godine dodelila Orden jugoslovenske zvezde, I reda za unapređenje imidža Srba i Srbije u SAD.

Dragnićeva supruga Adele Džonas Dragnić preminula je 2000. godine. Iza sebe je ostavio sina Džordža, ćerku Aliks Lombardo i troje unučadi: Marisu, Pola i Aleksandra. Njegov drugi sin Pol preminuo je 1963.

Preminuo je 10. avgusta 2009. godine u 97. godini života od pneumonije u mestu Mičelvil u saveznoj državi Merilend.

Dela

• Tito's Promised Land (Rutgers University Press, 1954).
• Major European governments (Dorsey Press, 1961).
• Serbia, Nikola Pašić, and Yugoslavia (Rutgers University Press, 1974).
• The Development of Parliamentary Government in Serbia (Columbia University Press, 1978).
• The First Yugoslavia: Search for a Viable Political System (Hoover Institution Press, 1983).
• The Saga of Kosovo: Focus on Serbian-Albanian Relations (Columbia University Press, 1984), junto a Slavko Todorovich.
• Serbs and Croats: The Struggle in Yugoslavia (Harcourt Brace Jovanovich, 1992).

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU
• [1]
• [2]
• [3]