Arheološki muzej Istre ( Hrvatski : Arheološki Muzej Istre, kratka: Ami ) je muzeološka ustanova Republike Hrvatske u kojoj se čuva arheološka zbirka nalaza sa područja istarske opštine Pula, osnovan je 1902. godine. U Muzeju se nalazi preko 3.000 eksponata iz praistorije, antičke i srednjovekovnog perioda Istre. Muzej poseduje i decentralizovane izložbeni prostor, kao što je: nalazište Nezakcijum. Spomenici grada Pule o kojima vodi brigu Muzej su: Amfiteatar, Augustov hram, Dijanin hram, mozaik „Kažnjavanje Dirke“, Sergijev slavoluk, Dvostruka vrata, Herkulova vrata i bazilika Svete Marija Formoze.
Arheološki muzej Istre se nalazi u Ulici Carrarina 3. u bivšoj zgradi austrijske gimnazije (sagrađena 1890. godine i prilagođena novim potrebama ovog muzeja), na istočnom obodu praistorijskog gradinskog naselja i drevne kolonije Pule.
Svečana antička Dvostruka kapija (u originalu: Porta Gemina) i otvoreni lapidarij i park, put i široko stepenište vode do glavnog ulaza u zgradu iza koje je Malo rimsko pozorište. Ova izložba, sa manjim izmenama, bila je dostupna javnosti do kraja Drugog svetskog rata, kada je većina predmeta premeštena u Italiju tokom anglo-američke administracije.
Jedan od preduslova za osnivanje Muzeja bilo je otkriće kamenih spomenika u Augustovom hramu tokom prve polovine 19. veka, koji su prvi poslužili kao osnova za stvaranje buduće muzejske zbirke u Puli.
Međutim otkriće kamenih, keramičkih i metalnih predmeta u Nezakcijumu bilo je osnova za osnivanje Muzeja starina (u originalu: Museo d'antichità), ili Gradskog muzeja u Puli (u originalu: Museo civico della città di Pola) 1902. godine, u zgradi koja danas ne postoji, kod Vaznesenja Svetog Stjepana, nedaleko od Sergijevog slavoluka.
Preseljenjem sedišta Istarskog društva za arheologiju i zavičajnu istoriju (u originalu:Società istriana di archeologia e storia patria) i prenošenjem dela arheoloških artefakata iz Poreča u Pulu, Gradski muzej se spaja sa Državnom zbirkom (kameni spomenici) i Porečkim provincijskim Muzejom (u originalu: Museo Provinciale) u jednu instituciju od provincijskog značaja.
Kada je 1925. godine osnovan Kraljevski muzej Istre (u originalu:Regio Museo dell'Istria), velika količina muzealija nametnulo je potrebu za novim prostorom. Problem je rešen tako što je bivša zgrada austrijske gimnazije (sagrađena 1890. godine) prilagođena novim potrebama ovog muzeja. U novom prostoru Muzej je svečano otvoren za javnost 1930. godine.
Kada je Istra ušla u sastav Jugoslavije Muzej je 1947. godine promenila ime u Arheološki muzej Istre i u kontinuitetu deluje u istoj lokaciji do danas. Napušteni muzej primio je 15. novembra 1947. godine Boris Baćić, koji je bio direktor muzeja do 1967. godine, i šef Odeljenja za praistorijsku arheologiju do 1978. godine. Nakon sređivanja lapidarijuma i izrade postavke preostalih eksponata, muzej je 1949. ponovo otvoren kao specijalizovani arheološki muzej Istre.
Nakon mnogo uloženog truda i sistematskog rada i velikih napora hrvatskih i jugoslovenskih vlasti izvršena je reparacija dela arheološkog materijala odnetog Italiju, tako da je 1961. godine, nakon sređivanja ova kolekcija smešten u zgradu muzeja preme didaktičko-vizuelnom konceptu celokupnog reprezentativnog muzejskog fundusa.
Tokom 1968. godine u prizemlju muzeja otvoren je obnovljeni lapidarijum, a 1973. godine na prvom spratu otvorene su izložbene sale sa artefaktima iz praistoriji, a na drugom spratu iz perioda antika, kasnoantičkog i srednjovekovnog perioda.
Izložbene dvorane naprestano se dopunjuju novim nalazi sa arheoloških nalazišta u Istri (praistorijske pećine, utvrđenja i nekropole, drevni ekonomski kompleksi, zgrade i groblja i sakralni objekti iz ranohrišćanskog i vizantijskog perioda, perioda invazija varvara i slovenskih naselja u Istri ).
Godine 2009. usvojen je Statut Arheološkog muzeja Istre na osnovu koga je uspostavljen Odeljenje za dokumentaciju, sa pripadajućim fondovima sekundarne muzejske dokumentacije.[1]
Sekundarna dokumentacija uključuje fondove koji se fizički čuvaju u tom odeljenju:[1]
Biblioteka fotografija (datoteke sajta),
Fotonegativi,
Diateka,
Crteži planova i dokumentacije,
Medijateka,
Ovo odeljenje takođe beleži i deo razgranate muzejske delatnosti: izdavačka, izložbena i pedagoška delatnost, konzervacija i restauracija procedure; uz to se čuva i hemeroteka.[1]
U planu je uspostavljanje digitalnog fonda terenskih izveštaja, muzejskih plakata i arhivske dokumentacije o osnivanju i istoriji muzeja.[1]
U Odeljenju dokumentacije, pored različitih fondova i zbirki, postoji i Radionica crtanja i dokumentacije. U okviru ove radionice autori dokumentarnih filmova kreiraju terensku dokumentaciju o crtanim filmovima i crtaju muzejski materijal.[1]
Biblioteka čuva stare i vredne knjige koje govore o prošlosti Muzeja i Istre. Ovaj materijal je veoma važan za arheološku bibliografiju i predstavlja izvor podataka za proučavanje postojećih neprerađenih muzejskih fundusa.
Neki od najzanimljivijih naslova u posedu biblioteke
Atti e Memorie della Società istriana di archeologia e storia patria,
Archeografo Triestino,
Inscriptiones Italiae,
Jahrbuch für Altertumskunde,
Mitteilungen der K. K. Zentralkommission,
J. Lavallet - L. F. Cassas, Voyage pittoresque et historique de l'Istrie et de la Dalmatie (Paris 1802),
M. Tamaro, Le città e le castella dell'Istria (Parenzo 1802),
P. Kandler, Notizie storiche di Pola (Parenzo 1876),
B. Benussi, L'Istria sino Augusto (Trieste 1883),
P. Stancovich, Biografia degli uomini distinti dell'Istria (Capodistria 1888),
C. De Franceschi, L'Istria: note storiche (Parenzo 1897),
C. Marchesetti, I castellieri preistorici di Trieste e della regione Giulia (Trieste 1903),
G. Caprin, L'Istria nobilissima (Trieste 1905),
A. Gnirs, Istria praeromana (Karlsbad 1925),
B. Schiavuzzi, Il Duomo di Pola (cenni storici) (Pola 1924),
D. Rismondo, Dignano d'Istria, Nei ricordi (Ravenna 1937),
Inventario degli oggeti d'arte d'Italia, provincia di Pola (Pola 1935)
Arheološki muzej Istre od 1955. godine obraća posebnu pažnju na obrazovne aktivnosti. Tada je njen prvi direktor prof. Boris Baćić izjavio da je muzej...
...kao ustanova kulture zadužena za zaštitu spomenika, a istovremeno predstavlja školu za opšte kulturno uzdizanje odraslih i mora biti velika podrška u obrazovanju mladih.[2]
Tako su od 1955. do 1968. godine, u okviru obrazovnog programa, organizovani izleti za učenike istarskih škola do važnih mesta širom poluostrva, kao i predavanja o arheologiji Hrvatske za školski uzrast.
Godine 1969. otvoreno je mesto kustosa pedagoga, muzejskog radnika koji se posebno zalagao za interese svih kategorija posetilaca muzeja. Brojni stručnjaci, poput Borisa Baćića, Vesne Girardi-Jurkić i Ljubice Širec, bavili su se ovim u prošlosti muzeja.[2]
Da bi se posetiocima posvetila posebna pažnja, 1985. godine Muzej je osnovao Pedagošku službu koja je 2008. godine preimenovana u Odeljenje za obrazovanje.
Glavni cilj ovog odeljenja je da muzejsku građu učini predavačima dostupnijom kroz predavanja, izložbe, radionice, vođene ture kroz stalne postavke i druge projekte, sa posebnim naglaskom na negovanju i obogaćivanju osnovnih informacija o lokalnoj istoriji stečenih u školi.[2]
Konzervatorsko-restauratorsko odeljenje (ranije Radionica za restauraciju i pripremu) Arheološkog muzeja Istre osnovan je u drugoj polovini 20. veka i nalazi se u podrumu zgrade Muzeja od osnivanja.[3]
Osoblje odeljenja primarno i sekundarno obrađuje arheološki materijal od trenutka kada stigne u zgradu, dok ga kustos ne preuzme. Primarna konzervacija se sastoji od pranja, sušenja, pregleda i pakovanja, a sekundarni se odnosi na konzervaciju i restauraciju arheoloških predmeta. Najčešća se restaurira keramika, staklo, metal, kamen, kosti i jantara u zgradi Muzeja, a često konzervatori izlaze na teren da obrađuju mozaike i zidne maltere i freske.[3]
Zaposleni u ovom odeljenju nadgledaju stanje eksponata, kako u zgradi, tako i u odvojenim izložbenim prostorima, a po potrebi konzerviraju i obnavljaju arheološke predmete muzeja, čiji je matična institucija Arheološki muzej Istre.[3]
Ova zbirka Arheološkog muzeja Istre osnovana je početkom 2015. godine, sa namerom da obrađuje i čuvaju arheološke predmete vezani za pomorske i nautičke aktivnosti, kao i oni nalazi koji su u Istarskoj županiji potopljeni ili su ostali ispod nivoa mora ili nivoa unutrašnjih voda zbog određenih geomorfoloških i hidroloških uticaja u prošlosti.[4]
Zbirka poseduje pokretne arheološke nalaze od keramike, stakla, metala, kostiju, kamena, drveta i kože koji datiraju od praistorije do novog veka, a potiču sa arheoloških nalazišta Istarske županije.[4]
Deo amfora iz zbirke Muzeja izložene u podzemlju amfiteatra Istorija prvih podvodnih arheoloških istraživanja u Istri datira iz 1963. godine, kada je u podmorju rta Savudrija sprovedeno istraživanje brodoloma iz 1. veka pre nove ere. Sa tovarom od oko dve stotine amfora (izložene su u podzemlju amfiteatra na izložbi „Vinogradarstvo i maslinarstvo Istre u antici“). Ronioci mornarice takođe su učestvovali u arheološkim istraživanjima morskog dna. Te radove finansirao je tadašnji Republički zavod za zaštitu spomenika kulture iz Zagreba, u cilju prikupljanja podataka i izrade arheološke karte lokaliteta na Jadranu.[4]
Praistorijska zbirka
Praistorijsku zbirku Arheološkog muzeja Istre čine nalazi iz perioda od paleolita do poslednjih vekova pre Hrista. Veliki broj nalaza prikupljen je površinskim istraživanjem terena i često predstavljaju jedini dokaz o postojanju arheološkog nalazišta na kojem nisu sprovedena druga istraživanja.[5]
Najčešće su to fragmenti keramike, oruđa od kostiju ili kamena prikupljeni na površini brojnih baštenskih naselja, kao što je lokalitet Nezakcij - Vizača kod Valture, sa bogatom nekropolom urni iz gvozdenih doba i fragmentima praistorijskih kamenih skulpture i reljefa.
Nalazi iz ove zbirke bili su svojevremeni od presudne važnosti za osnivanje muzeja u Puli 1902. godine.[5]
U sadašnjoj stalnoj postavci, pažljivim odabirom arheoloških predmeta prikazan je razvoj materijalne kulture u Istri od praistorije (paleolit, neolit, bronzano doba) i posebno bogati nalazi iz poslednjeg milenijuma pre nove ere sa drevne nekropole starih Istrana.[6]
Pregled razvoja života u Istri predstavljen je na grafikonu sa vremenskom linijom, zatim izborom najčešćih fosilnih nalaza i slikovitim prikazom ljudskog razvoja.
Za period paleolita istaknuto je nekoliko pećina istraženih na području Ćićarija i Romualdovih pećina i Šandala, od kojih je izložen mali izbor kamenog oruđa i životinjskih kostiju. Na prozorima iste dvorane izloženi su najstariji fragmenti impreso keramike s područja južne Istre, posebno Vižula kod Medulina, kao i nekoliko fragmenata posuda iz pećine Jami na Sredi sa ostrva Cresa.[6]
Keramika s područja Istre
Bronzano doba u Istri prikazuju brojna utvrđena naselja, prikazana kroz tlocrte Carla Marchesettija i istraženi detalji naselja (ulazni sistemi kroz bedeme, temelji kuća, peći), zatim izbor tipičnih fragmenata keramike, rekonstrukcije i replike grnčarije (Monkodonja, Gradina na Velikom Brijunu).
U dve sale prikazana je materijalna kultura Istrijana, stanovnika gvozdenog doba Istre (izbor grobnih nalaza sa nekropola Nezakcija, Limske gradine, Picuge, Kaštela kod Buja, Kaštelira kod Nove Vasi i Pule). Pored grobnih urni lokalne proizvodnje sa tipičnim geometrijskim ornamentima, izložene su i posude po uzoru ili uvozi iz severne Italije i venecijanske kulture, vaze, posude etrurskog porekla, retke crne i crvene figuralne grčke vaze iz grobova bogatih pokojnik. Uz grobove su bile i bronzane posude, kacige i komadi nakita.[6]
Pored nalaza sa Istarske nekropole, izložen je i izbor predmeta sa Liburnske nekropole istražene u Osoru, sa nakitom koji se potpuno razlikuje od onoh histarskog.
Najmlađi eksponati su fibule latenoidnih oblika iz poslednjih vekova pre nove ere, iz nekropole Picuga.[6]
Antički period i rimska vladavina prikazana je u lapidarijum u prizemlju i hodnicima muzeja, a na drugom spratu su eksponati antičkih nekropola, kolekcije stakla, keramike, metalni predmeti, portretne i ukrasne skulpture, građevinski materijali.
Lapidarijum u prizemlju sadrži bogatu kolekciju kamenih spomenika iz perioda rimske vladavine. Po tipu su najbrojniji nadgrobni spomenici koji donose imena i podatke o životu stanovnika rimske kolonije Pole, a izloženi su u prizemlju hodnika.[7]
U jednoj od prostorija su prikupljeni značajni nadgrobni spomenici, počasni i zavetni spomenici iz obližnjeg Nezakcija, sa područja kolonije Parentium (danas Poreč) i iz drugih mesta istočne i severne Istre.
U sali na prvom spratu prikazan je drevni grad Pulu i njegova opštinsku teritorija, kao i karakteristične nalaze iz rimskih grobnica, primerci rimskog novca u hronološkom redosledu, od perioda rane republike do kraja carstva. Rimski novčići od 1. do 5. veka na licu uvek nose portret cara ili člana njegove porodice, isprva u profilu, a iz 3.. veka gledano sa prednje strane u lice. Na naličju su simboli ideološkog i političkog programa, koji su često oličeni u liku mlade žene.[7]
Po značaju se ističe mermerna ploča sa odlukom gradskog veća rimske kolonije Pole da se zaslužni građanin dodeli javni prostor za vršenje verske službe, koji nosi puni zvanični naziv rimskog grada.
Antička zbirka Muzeja
U drugoj sali nalazi se izbor mermernih ukrasa i statua i predmeta koji se koriste u svakodnevnom životu: gvozdeni alati, keramičko posuđe, bronzani pribor i lampe, delovi nakita i kostima, kozmetika od kostiju, stakleni balzami, vaze i urne.[7]
Na zidovima su izložene reprodukcije otisaka s kraja 18. veka. veka s prikazom tadašnje Pule i njenih najatraktivnijih spomenika.
O proizvodnji keramike u Istri svedoče kalupi za izradu uljanica i nalazišta peći u Fažani, u kojima su izrađivane amfore i krovne tegule s pečatima vlasnika, članova senatske dinastije Lekani Bas i njihovih vođa.[6]
Poseban deo izložbe su različiti načini popločavanja podova, i polaganje keramičkih i olovnih vodovodnih cevi i rekonstrukcija rimskog sidra.[7]
Kasni antika i rani srednjovekovni period (prizemlje i drugi sprat)[uredi | uredi izvor]
Jedan od antičkih mozaika iz zbirke muzeja
Iz ovog perida na drugom sprat nalaze sa materijalno ostaci iz ranohrišćanskih nekropola, zamkova, ranohrišćanskih crkava (grobni nalazi - nakit i delovi nošnje sa slovenskih nekropola) do perioda feudalizacije i deo srednjovekovnog lapidarijuma (zbirka srednjovekovna pletena plastika).
Pored kamenih spomenika, u dve južne sale u prizemlju zgrade nalaze se:[8]
Ranohrišćanski raznobojni mozaici iz Nezakcija i Pule (Sveti Jovan Nimfejski, Sveti Feliciti, Sveti Nikola).
Crkvena arhitektura (kapiteli, transepti prozora), uglavnom ukrašeni predromaničkim pletenim reljefima ranog srednjovekovnog razdoblja iz Pule (katedrala Svete Marije, Svetog Feliciti, Svetog Jovan blizu Nimfeja, Svete Marije Formoze) i drugih crkava u južnoj Istri (Sveti Lovre kod Šijane, Sveta Lucija kod Val Sudigija i na stanici Savolago kod Galižane, Sveti Pelegrin kod Fažane, Sveti Andrija - Betiga kod Barbarige i crkva Guran, Sveti Kvirin kod Vodnjana, Sveti Andrija kod Rovinja,Sveti Petar kod Loborike i Marčana).
Kasnoantika i ranosrednjovekovna zbirka Muzeja
Baščanska ploča
Na drugom spratu deo stalne postavke su materijalni ostaci brojnih lokaliteta iz dva kulturna razdoblja: kasnoantičke i ranohrišćanske ere i vremena ranosrednjovekovnih naselja Istre. U prvoj dvorani sistematizovani su nalazi iz pulskih kasnoantičkih pojedinačnih grobova sa šireg područja (Škicini, Betegenica, Lakuža, Fažana, Brijuni) i oni sa šireg područja Istre (Zambratija, Karpinjan, Sošići, Jurali), pretežno keramičke posude izrađene kod kuće, i metalni predmeti (standardni nakit, fibule, kompleti kaiša) iz 4. i 5. veka Nalazi prikupljeni tokom istraživanja ranohrišćanskih groblja u blizini crkve Svetog Petra kod Dvigrada, Svetog Elizej kod Fažane, Svete Marije na Brijunima i sa lokaliteta u Frančinama kod Pazina.[8]
Period franačke vladavine u Istri predstavljen je srebrnim i bronzanim nakitom (prstenovi, naušnice) sa velikog starohrvatskog groblja u Žminju (8. - 9. vek) i sa groblja kod Malih Vrata u Buzetu (9. vek).
U ovom delu postavke predstavljen je kovčeg od slonovače iz Pirana - vizantijsko delo ukrašeno dionizijskim prizorima (9. - 10. vek).[8]
Srednjovjekovna arheologija u Istri posebno je obogaćena porastom novih istraživanja nakon Drugog svetskog rata, kada je u okviru Arheološkog muzeja Istre osnovan srednjovjekovno deljenje, iz koga je kasnije razvijala ranosrednjovekovne, odnosno starohrvatske arheologije u Istri. To je omogućilo prezentaciju dosadašnjih saznanja i novih saznanja otvaranjem stalne postavke 1973. godine.[11]
Pored kamenih spomenika, u dve južne sale u prizemlju zgrade nalaze se i ranohrišćanski raznobojni mozaici iz Nezakcija i Pule (Sv. Jovan Nimfejski, Sv. Feliciti, Sv. Nikola). Delovi tzv crkveni nameštaj (oltarne pregrade, amvoni, ciborijumi, sarkofazi) i arhitektura (kapiteli, prozorski transepti), uglavnom ukrašeni predromaničkim pletenim reljefima ranosrednjovekovnog razdoblja iz Pule (katedrala sv. Marije, sv. Feliciti, sv. Jovan blizu Nimfeja, Svete Marije Formoze) i drugih crkava u južnoj Istri (Sv. Lovre kod Šijane, Sveta Lucija kod Val Sudigija i na stanici Savolago kod Galižane, Sveti Pelegrin kod Fažane, Sveti Andrija - Betiga kod Barbarige i crkva Guran, Sv. Kvirin kod Vodnjana, Sv. Andrija kod Rovinja, Sv. Petar kod Loborike i Marčana).[11]
Poslednje dve sale stalne postavke (2. sprat) prikazuju materijalne ostatke brojnih lokaliteta iz dva kulturna razdoblja: kasnoantičke i ranohrišćanske ere i vremena ranosrednjovekovnih naselja Istre. U prvoj dvorani su sistematizovani nalazi iz kasnoantičkih pulskih pojedinačnih grobova sa šireg područja (Škicini, Betegenica, Lakuža, Fažana, Brijuni) i oni sa šireg područja Istre (Zambratija, Karpinjan, Sošići, Jurali), naime keramika posude, najčešće domaće izrade, i metalni predmeti (standardni nakit, fibule, kompleti kaiša) iz 4.. i 5. veka, nalazi prikupljeni tokom istraživanja ranohrišćanskih groblja u blizini crkve Sv. Petra kod Dvigrada, Sv. Elizej kod Fažane, Sv. Marije na Brionima i sa lokaliteta u Frančinama kod Pazina.[11]
Amfiteatar u Puli ili Arena je antički rimskiamfiteatar. Sagrađen je između 100. i 200. godine nove ere po nalogu rimskog cara Vespezijana u vreme dok je Pula bila regionalni centar rimske vlasti, tada zvana Pijetas Julija.
U njemu su se održavale gladijatorske i viteške borbe, borbe s divljim zverima i druge predstave, koje su bile najvažnija društvena zbivanja u antičkom svetu. Izgrađen je izvan gradskih zidina nadomak grada, uz glavni put Via Flavija, koji je iz Pule vodio u Akvileju i Rim. Mogao je da primi do 25.000 gledalaca.
Ovaj spomenik kulture jedan od najbolje očuvanih amfiteatara u svetu i treći po veličini.
Avgustov hram, kao jedan od dislociranih objekta Arheološkog muzeja Istre izvorno posvećen boginji Romi i caru Avgustu. Nalazi se na severozapadnoj strani Foruma. Sastoji se od veće zatvorene prostorije - cele i manjeg, prema trgu otvorenog predvorja, koje sa čeone strane omeđuju četiri, a sa bočne po jedan stub sa korintskim kapitelima. Uzdužni zidovi cele produžuju se u predvorje, u kome se završavaju kanelisanimn polustubovima. Zidovi cele građeni su od velikih i pravilno klesanih kamenih blokova.[12]
Zapadni zid je od lomljenog kamena što ukazuje na obnavljanje hrama nakon brojnih oštećenja koja je hram pretrpeo.
U hramu je izložena kolekcija drevnih skulptura iz Istre, a među njima se ističu mermerne carske statue.
Nakon obnove Crkva Srca Isusova i Marijina u Puli stavljanja su u funkciju 2011. godine, kao multifunkcionalan i multimedijalani prostor nekadašnje crkve, predviđen za održavanje predavanja, kongresa, naučnih tribina, predstava, koncerata, prikazivanje filmova, festivale i slično.[6] Takođe, i okolni prostor je uređen za izvođenje raznih manifestacija.
Prema planovima Arheološkog muzeja Istre u ovom dislociranom delu muzeja pristupilo se...
brendiranju novog muzejsko-galerijskog prostora, stvaranje vizuelnog identiteta, te postupno pretvaranje crkve u mesto prezentacije kulturnih sadržaja za turiste tokom letnjih meseci, kao i centara u kome bi se odvijao kulturni života grada Pule i Istarske županije tokom čitave godine.[6]
Deo eksponata iz muzejsko-galerijskog prostora Sveta Srca
Arheološki muzej Istre - Arheološki lokalitet NezakcijGrob Hristijana u Nezakciju
Nezakcij (hr Vizače, lat. Nesactium) nekad drevni grad i glavno središte ilirskog plemena Histri koje se formiralo početkom gvozdenog doba nakon naseljavanja današnjeg poluostrva Istra, koja je po njima i dobila ime, a danas arheolođki park u sastavu Muzeja u puli
Nezakcije je bio poslednja prestolnica Histra na poluostrvu a njegov kraj u autohtonom smislu označava 177. godina pre Hrista kada je pao pod rimsku vlast, nastavljajući život u novom ambijentu.
Danas je to mesto arheološki park sa očuvanim (konzerviranim) arhitektonskim ostacima rimske i kasne antike, jedno je od najvažnijih arheoloških nalazišta u Istri i spomenik kulture u Republici Hrvatskoj.
Najstariji tragovi naselja potiču iz bronzanog doba, a zatim od gvozdenog. Strme padine Glavice bile su dobra odbrambena zaštita, ali grad je na dnu brda okruživalo nekoliko pojaseva zidova, od kojih su neki rimskog porekla i korišćeni su do kasne antike. Između zidova i naselja prepoznaju se još dve terase za koje arheolozi smatraju da su zone praistorijskih naselja. Nije poznato kako je izgledalo praistorijsko naselje, ali se pouzdano zna da se život u Nezakciju u kontinuitetu odvija od od 9. veka p. n. e. do kraja 6. ili početka 7. veka, odnosno do najezde varvara i Slovena koji su razorili mnoga antička naselja na poluostrvu Istra.[13]
Hrvatska
Amfiteatar
,_Pula_archeological_museum.JPG)
,_Pula_archeological_museum.JPG)
,_Pula_archeological_museum.JPG)
Baščanska ploča
.jpg)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.jpg)
Mediji vezani za članak Arheološki muzej Istre na Vikimedijinoj ostavi
