Arhivi van arhivske mreže Srbije
Arhivi van arhivske mreže Srbije su kulturno-obrazovne ustanove i ustanove zaštite u kojima se čuva arhivska građa koju čine izvorni i reprodukovani pisani, crtani, kompjuterizovani, štampani, fotografisani, filmovani, mikrofilmovani, fonografisani ili na drugi način zabeleženi dokumentarni materijal od posebnog značaja za nauku i kulturu koji je nastao u radu državnih organa i organizacija, organa jedinica teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, političkih organizacija i njihovih organa, ustanova i drugih organizacija, verskih zajednica, kao i pojedinaca, koji su nastali ne samo na prostoru Kneževine Srbije, Kraljevine Srbije i Republike Srbije već i na prostoru bivše Kraljevine Jugoslavije, SFR Jugoslavije i SR Jugoslavije.[1] U sastavu arhivi van arhivske mreže Srbije nalaze se;Arhiv Jugoslavije, Vojni arhiv Ministarstva odbrane Republike Srbije, Arhiv SANU u Beogradu, Arhiv SANU u Sremskim Karlovcima, Arhiv Jugoslovenske kinoteke, Arhiv Narodne banke Srbije
Arhiv Jugoslavije[uredi | uredi izvor]
Arhiv Jugoslavije je kulturno-obrazovna institucija koja čuva i štiti arhivsku građu nastalu radom centralnih državnih organa i organizacija jugoslovenske države od 1918. do 2006. godine.[2]
Vojni arhiv Ministarstva odbrane Republike Srbije[uredi | uredi izvor]
Vojni arhiv Ministarstva odbrane Republike Srbije jedna je od nacionalnih i kulturnih i institucija van Arhivskog sistema Srbije, osnovana 5. februara 1876. godine uredbom kneza Milana Obrenovića, kao „Prvi vojni arhiv”.[3]
Celokupna arhivska građa Vojnog arhiva, koja se odnosi na sve fondove Vojnog arhiva, je vojne provenijencije i sređena je prema tadašnjim važećim vojnim formacijama i strukturama jedinica koje su važile tokom određenog istorijskog perioda, što od istraživačima koji potražuje podatke mora da poseduje osnovne podatke o činjenicama koje potražuje, pre svega o vojnoj jedinici na koju se oni odnose.
Arhiv SANU u Beogradu[uredi | uredi izvor]
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu jedna je od eminentnih kulturno-obrazovnih institucija Republike Srbije, koja više od 170 godina prikupljanju i čuva izvore i građu za srpsku istoriju. Pored depoa za čuvanje arhivske građe ustanova raspolaže čitaonicom koja je opremljena kartotekom, mikročitačem i priručnom bibliotekom.
Od 1997. godine pri Arhivu SANU osnovan je i Kabinet za medalje koji je do danas sakupio 611 inventarne jedinice različitih predmeta i dokumenata.
Akademija je u okviru svojih izdavačkih planova, iz arhivske građe Arhiva, izdala nekoliko publikacija, ili su to uradili naučni radnici
Arhiv SANU u Sremskim Karlovcima[uredi | uredi izvor]
Arhiv SANU u Sremskim Karlovcima prvi je moderno uređen arhiv u novovekovnoj srpskoj istoriji, u kome najstarije poznate inventarske jedinice potičiču još iz 1719. godine. U sastavu Arhiva je i biblioteka sa preko 2.500 knjiga.[4]
Arhiv je smešten u zgradi Bogoslovije „Sveti Arsenije” u Sremskim Karlovcima.
Arhiv Jugoslovenske kinoteke[uredi | uredi izvor]
Arhiv Jugoslovenske kinoteke je nacionalni filmski arhiv Republike Srbije, koji je prilikom osnivanja 1949. nazvan Centralna jugoslovenska kinoteka. Tokom rada je više puta je menjao status, a danas je po zakonu o zaštiti kulturnih dobara, ustanova od važnog značaja za Srbiju.
Arhiv Jugoslovenske kinoteke čine četiri organizaciona dela:
- Arhiv Jugoslovenske kinoteke,
- Muzej Jugoslovenske kinoteke – bioskop,
- Biblioteka,
- Zajedničke službe.
Arhiv Narodne banke Srbije[uredi | uredi izvor]
Arhiv Narodna banka Srbije uža je organizaciona jedinica centralne monetarne ustanove Republike Srbije, a istovremeno i jedna od ustanova van Arhivske mreže Srbije koja poseduje arhivsku građu od posebnog kulturnog i istorijskog značaja za Srbiju. U njemu se sakuplja i čuva raznovrsna arhivska građa u kontinuitetu, od njegovog osnivanja 1884. godine, do današnjih dana.[5]
Obaveze arhiva[uredi | uredi izvor]
Arhivi su dužni da:
- Čuvaju i održava arhivsku građu, kao kulturno dobro i sprovodi utvrđene mere zaštite,
- Neodložno obaveštava ustanovu zaštite o svim pravnim i fizičkim promenama nastalim u vezi sa arhivskom građom i kulturnim dobrom,
- Dozvoli naučna i stručna istraživanja, tehnička i druga snimanja, kao i izvođenje mera tehničke zaštite na arhivskom građom u skladu s odredbama zakona Srbije.
- Obezbede dostupnost arhivske građe javnosti, kako domaćoj tako i stranoj.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Arhivi van arhivske mreže”. Arhivistika. WordPress.com. Pristupljeno 18. 12. 2016.
- ^ Arhiv Jugoslavije, Beograd, Arhiv Jugoslavije, 2010.
- ^ Milivoje PAJOVIĆ, Vojni arhiv – stvarno i moguće, Časopis „Zapisi” 1, Istorijski arhiv Požarevac str. 169-176.
- ^ Arhiv u Sremskim Karlovcima, SANU, Sremski Karlovci, 2015.
- ^ Saša Ilić, Arhiv Narodne banke Srbije, Časopis „Zapisi” 1, Istorijski arhiv Požarevac
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Arhivski fondovi i zbirke U SFRJ. SR Srbija, Savez društava arhivskih radnika Jugoslavije, Beograd 1978.
- Državna arhiva Narodne Republike Srbije 1900-1950, Beograd, 1951.
- B. Lekić, Posleratni razvoj sistema zaštite arhivske građe i registraturskog materijala van arhiva i dalji pravci razvoja u SR Srbiji, Arhivski pregled 1-2, 1974.
- B. Lekić, Arhivistika, Beograd, 2006.
