BPN-30 Kozara
| BPN-30 Kozara | |
|---|---|
 | |
| Opšti podaci | |
| Tip | Rečni minolovac - RML |
| Karijera |  Nemačka Američka ratna mornarica Jugoslovenska ratna mornarica Ratna mornarica Vojske Jugoslavije Ratna mornarica Vojske Srbije i Crne Gore Rečne flotile Vojske Srbije |
| Glavne karakteristike | |
| Deplasman | 544,6 tona / 601,5 tona |
| Dužina | 67 metara |
| Širina | 9,55 metara |
| Gaz | 1,30 - 1,45 metara |
| Pogon | dva dizel-motora marke Klokner Humbolt-Dojc snage po 294 kW svaki |
| Gorivo | dizel ulje |
| Snaga | 2 h 294 kW |
| Brzina | 21 km/h |
| Doplov | 45 dana |
| Posada | 47 |
| Naoružanje | 3 h M-55/III kalibra 20 mm 70 h mina tipa „R-1” ili 50 h mina tipa „KMD-2-500(s)” |
BPN-30 Kozara[1] je komandni brod Rečne flotile Vojske Srbije i jedan je od najstarijih brodova koji se nalaze u službi na rekama u oružanim snagama sveta. Nabavljen je 1961. godine iz Regensburga u Nemačkoj kao zamena za komandni brod RRM-11 Fruška gora. Osnovna namena broda je da bude komandno mesto i baza za smeštaj i boravak pripadnika Rečne flotile Vojske Srbije u sve tri misije. Osim funkcije komandnog broda BPN-30 Kozara služi i za protokolarne počasti i prijeme za najviše državne i vojne zvaničnike, kao i za obuku iz navigacije i brodarstva svih kadrova roda rečnih jedinica, brodarskih škola i stručnih ustanova.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Brod je sagrađen 1939. godine u brodogradilištu u Lincu, u Austriji i pod imenom Krimhild[2] plovio je pod zastavom nemačke ratne mornarice u sastavu Crnomorske flote sve do kraja Drugog svetskog rata, kao komandni brod i brod komandanta za pomorske i rečne snage na sektoru Dunava, Crnog mora i Dnjepra i brod-matica za divizion minolovaca. Posle pobede savezničkih snaga Krimhild[2] je postao brod kasarna Oregon, u sastavu američkih snaga u Regensburgu. Demilitarizovan je juna 1946. godine i dodeljen je preduzeću Bavarski Lojd iz Regensburga. Brod je imao karakteristike koje su se podudarile sa iskazanim potrebama Rečne ratne flotile iz 1960. godine, za plovnim objektom namenjenim za komandno mesto jedinice i smeštaj pripadnika komande. Komisija Komande Ratne mornarice je od 6. do 15. juna 1960. godine izvršila pregled broda u Regenzburgu i predložila da se brod kupi. U Jugoslaviju je stigao 1960. godine, u zamenu za jedan teretni brod. Iz liste imovine Dunavskog Lojda. Brod je na doku u Donjoj Gradini 29. maja 1961. godine umatičen i kršten imenom Kozara. 1962. godine ušao je u flotnu listu oružanih snaga bivše Jugoslavije kao brod baza. Od 1971. godine na Kozari se nalazi Komanda Rečne flotile. Tokom 2013. godine Kozara je remontovana i modernizovana
Opis i karakteristike[uredi | uredi izvor]
Opis[uredi | uredi izvor]
Za gradnju broda korišćen je visokokvalitetni čelik. Brod je prvobitno imao deplasman od 600 tona, dužinu 67 m, širinu 9,5 m i gaz 1,3 m. Pogonila su ga dva dizel-motora marke Klokner Humbolt-Dojc tip „RV6-M-345“, snage od po 294 kW, kojima je razvijao maksimalnu brzinu od 21 km/h. Daljina plovljenja iznosi 6.120 km ekonomičnom brzinom uz autonomnost od 45 dana. Za 60 godina brod je ukupno vozio 16.850 pogonskih časova, tj. prosečna eksploatacija je bila 280 časova godišnje.
Posada[uredi | uredi izvor]
Kozara je brojala posadu od 47 članova veći deo svoje eksploatacije, ali se organizacijskim promenama tokom decenija službe i uvođenjem savremenijih brodskih sredstava i uređaja broj članova postepeno smanjivao. Od reorganizacije jedinice sprovedene tokom 2008. godine brojno stanje iznosi 30 članova, uz promenu i prilagođavanje strukture ukrcanog osoblja u skladu sa zahtevima za eksploataciju novougrađenih uređaja.
Naoružanje[uredi | uredi izvor]
Vremenom je naoružanje na brodu menjano tako što su prvo bila postavljena tri trocevna brodska topa M-55/III kalibra 20 mm. Ratni borbeni komplet nekada je iznosio: 10.800 komada metaka 20 mm, 70 mina tipa „R-1” ili 50 mina tipa „KMD-2-500(s)”.
Smeštaj[uredi | uredi izvor]
Kozara ima mogućnost krcanja i smeštaja 250 vojnika sa ličnim naoružanjem i opremom.
Taktičko-tehničke karakteristike BPN-30 Kozara[uredi | uredi izvor]
| Taktičko-tehničke karakteristike BPN-30 Kozara | |
|---|---|
| Karakteristike | Opis karakteristike |
| Namena | Brod za posebne namene. Komandni brod Rečne flotile Vojske Srbije |
| Posada | 47 članova |
| Mogućnost prevoženja | 250 vojnika sa opremom |
| Brzina nizvodna | 25 km/h |
| Brzina uzvodna | 15 km/h |
| Autonomija | 15 dana |
| Deplasman | |
| standardni | 544,6 T |
| puni | 601,5 T |
| Pogonska grupa | |
| pogonski motori | dva dizel-motora marke Klokner Humbolt-Dojc tip „RV6-M-345“, snage po 294 kW svaki |
| Dimenzije | |
| dužina | 67 m |
| širina | 9,55 m |
| visina | 6,57 m |
| gaz | 1,30 - 1,45 m |
| Naoružanje | |
| PVO top | 3 x 20/3 mm M55 |
| Ukrcanje i polaganje mina | |
| sidrene mine | 70 sidrenih mina R-1 ili 50 mina tipa „KMD-2-500(s)” |
| nekontaktne mine | ili 20 nekontaktnih mina AIM-M82 |
| ROCKAN mine | ili 70 ROCKAN mina |
Rekonstrukcija i generalni remont[uredi | uredi izvor]
Od novembra 2009. do septembra 2013. u Brodogradilištu Apatin izvršeno je dokovanje Kozare i izvođenje radova na modifikaciji i generalnom remontu broda.[3]
Modifikacija brodskih sistema[uredi | uredi izvor]
u okviru generalnog remonta BPN-30 Kozara obuhvatila je sve sisteme broda: pogonsko-propulzivnog, elektroenergetskog, unutrašnjih i spoljnih brodskih veza i opremanje najsavremenijim navigaciono-informacionim sistemom. Na brod je ugrađena nova oprema za upravljanje, sidrenje i vez broda, navigaciona i signalna svetla, sistem drenaže (otpadne i tehničke vode), protivpožarni sistem, novi tankovi pitke vode od ukupno 22 tone.
Modifikacija pogonskog sistema[uredi | uredi izvor]
Brod pokreće dizel-električna propulzija sastavljena od dizel-motora Katerpilar sa generatorima koji snabdevaju strujom sve brodske sisteme i dva elektromotora Končar, namenjenih za pokretanje dva pogonska propelera, ukupne snage 800 kW, sa kojima brod razvija brzinu od 26 km/h. Brod posebne namene Kozara je prvi površinski vojni brod sa ugrađenom dizel-električnom propulzijom u Srbiji i regionu
Naoružanje[uredi | uredi izvor]
Ugrađeni laki raketni sistemi za PVO broda uslovili su smanjenje brodskog artiljerijskog naoružanja, tako da se danas na pramcu nalazi jedan trocevni brodski top od 20 mm.
Motori tehnički raritet[uredi | uredi izvor]
Prilikom modernizacije broda Kozare originalni motori su demontirani. To su jedina dva motora tip RV6-M-345 fabrike Klokner Humbolt-Dojc iz Kelna koji su sačuvani i predstavljaju tehnički raritet. Radili su 16.850 časova i funkcionalno su ispravni i danas.
Spisak komandanata[uredi | uredi izvor]
U svojoj jugoslovenskoj i srpskoj službi na kozari se promenilo 17 komandanata. Za komandante u periodu od 1960. do 1970. nije poznto trajanje dužnosti.
- 1. Ivan Merčep, kapetan fregate
- 2. Miomir Simić, poručnik bojnog broda
- 3. Vidoje Domazetović, kapetan korvete
- 4. Vela Milutinović, poručnik bojnog broda
- 5. Milivoje Dimitrijević, poručnik bojnog broda
- 6. Dimitrije Kojić, poručnik fregate (1970-1972)
- 7. Milivoje Radović, poručnik bojnog broda (1972-1975)
- 8. Mihajlo Drašković, poručnik bojnog broda (1975)
- 9. Miodrag Nikolić, poručnik bojnog broda (1975-1987)
- 10. Pero Brušnjak, poručnik fregate (1987-1991; 1997-2005)
- 11. Muhamed Safradžija, kapetan korvete (1991-1995)
- 12. Mladen Mandić, kapetan korvete (1995-1997)
- 13. Zoran Janković, poručnik fregate (2005-2006)
- 14. Milovan Bajić, poručnik fregate (2006-2007)
- 15. Darko Stričić, poručnik korvete (2007-2012)
- 16. Dušan Ristić, kapetan korvete (2012-2018)
- 17. Vladimir Milić, poručnik fregate (2018-)
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
„KOZARA" - BROD POSEBNE NAMENE, prvih osamdeset godina - Darko Stričić
Izvori[uredi | uredi izvor]
- KRIEMHILD river guard ships / tenders (1940). „KRIEMHILD river guard ships / tenders (1940)”. navypedia.org. Ivan Gogin. Pristupljeno 22. 2. 2020.
- BROD POSEBNE NAMENE BPN-30 KOZARA. „NAORUŽANjE REČNE FLOTILE”. Arhivirano iz originala 8. 12. 2014. g. Pristupljeno 22. 2. 2020.
- Kozara najmoderniji rečni brod u regionu. „"Kozara" najmoderniji rečni brod u regionu”. Politika. Pristupljeno 22. 2. 2020.
