Бачванин (list)
 Naslovna strana | |
| Tip | Dnevne novine |
|---|---|
| Urednik | Dušan Petrović |
| Osnivanje | 21. avgust 1898. god. |
| Jezik | srpski |
| Grad | Subotica |
| Zemlja | Austrougarska |
Bačvanin je bio srpski dnevni list koji je izlazio u Subotici između 1898. i 1899. godine. Pre subotičkog izdanja izlazio je u Somboru pod istim nazivom od 1884. do 1893. godine.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
List je u Subotici pokrenuo publicista Dušan Petrović, koji je ujedno bio njegov urednik i direktor. U gradu sa većinskim nesrpskim stanovništvom štampanje na ćirilici je prvo predstavljao problem, koji je nakon zahteva za istim, brzo rešen. Subotička štamparija Šimona Sekelja je 21. avgusta 1898. pribavila ćirilična slova, te je i u Subotici bilo omogućeno štampanje novina na ćirilici.[2] List međutim nije bio dugog veka, pošto se 1899. godine Petrović opredelio za daleko ambiciozniji projekat, preselivši se u Budimpeštu da pokrene list koji bi postao zvanično glasilo svih Srba u tadašnjoj Mađarskoj. U glavnom gradu, gde je živeo priličan broj Srba, pokreće časopis “Novi vek”. Prvi broj je izašao januara 1900. a izlazio je nedeljno, na ćirilici.[3]
Stariji (Somborski) Bačvanin[uredi | uredi izvor]
Pre Subotičkog lista, u Bačkoj je već izlazio jedan istoimeni list, i to u Somboru, u izdanju pesnika Mite Popovića. I Somborski “Bačvanin” je štampan ćirilicom, a izlazio je u periodu između 1884. i 1893. godine. Pri broj je izašao 9. septembra 1884. godine.[1]
Periodičnost izlaženja (Somborskog) Bačvanina[uredi | uredi izvor]
List je izlazio dvaput nedeljno.
Mesto i štamparija (Somborskog) Bačvanina[uredi | uredi izvor]
Štampan u štampariji Nikole Tomića, kasnije i u štampariji Antala Mužika i Portlića (Brzotiskom A. Mužika i Portlića).
Program (Somborskog) Bačvanina[uredi | uredi izvor]
Zastupao je program "Zastave", sa izraženom socijalnom notom. List se bavio pitanjima lokalnog značaja, problemima crkveno-školske autonomije, srpskohrvatskim odnosima, pažljivo je pratio zbivanja u Bosni i Hercegovini, donosio je i članke iz oblasti pedagogije, medicine, higijene i poljoprivrede. U podlistku je objavljivao pesme. Zbog naglašene nacionalne propagande bio je rado čitan u Bosni, gde je jedno vreme bio i zabranjen.[1]
Urednici (Somborskog) Bačvanina[uredi | uredi izvor]
Od marta 1886. za urednika je postavljen Kosta Radulović. Od jula 1889. Niko Grujić. Od februara 1892. vlasnik i izdavač Kosta Georgijević, a stvarni urednik bio je Jovan Blagojević.[1]
Sredinom 1893. godine list je obustavljen u Somboru. Dušan Petrović se u Subotici opredelio za pokretanje novog “Bačvanina” pošto su “Subotičke novine”, koje je ranije pokrenuo bile na izdisaju.[2]
Novi (ponovljeni) Bačvanin[uredi | uredi izvor]
Posle Prvog svetskog rata počinje da izlazi još jedan “Bačvanin” koji je imao samo simboličnog (imenskog) kontinuiteta sa prva dva. Bio je to list ogranka Radikalne stranke u Subotici. Prvi broj lista izašao je 12. marta 1921. godine, a bio je zajednički organ dve stranke: Narodne radikalne i Zemljoradničke.[4] Pošto su članovi ove druge uglavnom bili hrvati i bunjevci, list je poštovao i ćirilično i latinično pismo. Čak je u zaglavlju između ćiriličnog i latiničnog naziva bio znak jednakosti.
Ipak, pošto je list bio političko glasilo, on je predstavljao samo simbolički kontinuitet ranijeg “Bačvanina” iz višenacionalno liberalnijeg perioda grada. Ovaj je naime vodio rat protiv suparničkih, po njihovom opisu izdajničkih listova, kao npr. lista Bunjevačko-šokačke stranke “Neven”, koji je umesto pravoslavnog "u narod uvlačio frankovački duh". Ipak, ovi Subotički radikali su pokazivali znatno veći nivo tolerancije u međunacionalnim odnosima nego novosadski oko njihovog lista “Zastava”. Na primer list je objavljivao radove bunjevačke književnice Mare Đorđević Malagurski koja je pisala i u “Neven”.[5] Međutim ni ovaj novi “Bačvanin” nije bio dugovečan, jer je izlazio samo do 1923. godine.[4]
Oko ovog lista okupio se i jedan broj kontroverznih Subotičana tog vremena, čak i kompromitovanih, u borbi za vlast između političkih partija.[6][7]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Kisić, Milica; Bulatović, Branka (1996). Srpska štampa : 1768-1995. : istorijsko-bibliografski pregled. Štampa i srpsko društvo 19. i 20. veka. Beograd: Medija centar. str. 94—95.
- ^ a b Dragan Rokvić (Zapisi iz istorije Grada): Bačvanin iz 1898. - Pristupljeno 5. 02. 2020.
- ^ Vasilije Krestić (1980): Istorija srpske štampe u Ugarskoj (1791—1914), Novi Sad.
- ^ a b Dušan Popov (1983): Srpska štampa u Vojvodini. Matica srpska Novi Sad; p.145
- ^ „Prva i prava bunjevačka književnica”. Subotičke novine. 25. 09. 2018. Arhivirano iz originala 24. 11. 2018. g. Pristupljeno 6. 02. 2020.
- ^ Stevan Mačković, arhivista. „Bačvanin – Bačvanin, list (i njegovi urednici)”. Pristupljeno 6. 02. 2020.
- ^ Ljubodrag P Ristić (1. 1. 2014). Srbija u britanskoj politici (1889—1903): Serbia in British Politics (1889-1903). Balkanološki institut SANU.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
