Beogradski sajam
44° 48′ 27″ S; 20° 26′ 49″ I / 44.80737° S; 20.44689° I
| Beogradski sajam | |
|---|---|
 | |
| d.o.o. | |
| Delatnost | Organizovanje sajamskih izložbi |
| Osnovano | 1957. Beograd |
| Osnivači | Grad Beograd |
| Sedište | Bulevar vojvode Mišića 14, Beograd |
| Veb-sajt | www |
Beogradski sajam je društvo sa ograničenom odgovornošću za organizovanje sajamskih izložbi. Osnovano je 1957. godine.[1]
Istorija Beogradskog sajma
[uredi | uredi izvor]Preteča preduzeća Beogradski sajam bilo je Društvo za priređivanje sajma, formirano 1923. (1933) godine.[n. 1] Postojao je problem adekvatne lokacije, ali povezivanjem Zemuna sa Beogradom i izgradnjom Mosta kralja Aleksandra stvoreni su preduslovi da se i taj problem reši. Godine 1937. na levoj obali Save, na prostoru danas poznatom kao Staro sajmište, izgrađen je sajamski kompleks sa 26 paviljona različite namene i vlasništva, a izlagačima je na raspolaganje stavljeno 17.000 kvadratnih metara prostora pod krovom i još 20.000 na otvorenoj površini. Prvi Beogradski sajam otvoren je 11. septembra 1937. godine.[2] Svečano ga je otvorio Milan Stojanović, tadašnji predsednik Društva za priređivanje sajma.[3] Prostirući se na 14 hektara zemljišta, Beogradsko sajmište je predstavljalo jednu od najvećih sajamskih površina u jugoistočnoj Evropi.[4] Izgradnjom ovog kompleksa je dobijena prva realizovana arhitektonsko-urbanistička celina na Novom Beogradu, čime je simbolično označen početak formiranja budućeg modernog grada.[4]
Sajam je započeo svoje aktivnosti organizovanjem prvog Jesenjeg sajma, a za njim su usledili Izložba živinarstva u decembru 1937, Prolećni sajam u martu 1938. i prvi Beogradski sajam automobila, najstarija sajamska manifestacija Beogradskog sajma koja se i danas održava, održan od 5. do 15. marta iste godine.[5] Na prvoj sajamskoj manifestaciji učestvovala su 883 izlagača, među kojima čak 390 iz inostranstva, a sajam je posetilo preko 300.000 ljudi (više nego što je Beograd tada imao stanovnika).[2] Drugi Jesenji sajam 1938. godine imao je 910 izlagača, a firma Filips je na Sajmu postavila televizijsku emisionu stanicu. Programe te stanice su posetioci sajma mogli da prate na prijemnicima u paviljonima. Na Sajmu je bilo priređeno još 13 privrednih specijalizovanih izložbi, 4 radio izložbe, Zemaljska lovačka izložba, Zemaljska zanatska izložba, Izložba dečije zaštite, Izložba slatkovodnog ribarstva, Izložba planinarstva, Međunarodna izložba vazduhoplovstva „Naša krila”, 2 izložbe zaštite od napada iz vazduha i druge.[6]
Sem izložbenih Sajam je imao i druge namene. Na sajmu su organizovane kulturne manifestacije. Između ostalih na Sajmu je održan Prvi jugoslovenski koncertni festival, aprila 1938. i Drugi festival jugoslovenskih narodnih igara i melodija 1939. godine, a sa približavanjem rata Savez Sokola je na Sajmu organizovao predvojničku obuku. Bilo je planirano da se do jeseni 1941. podignu zabavni park i hipodrom za 50.000 gledalaca.[7]
Drugi svetski rat prekinuo je aktivnosti Beogradskog sajma, a sajamski kompleks pretvoren je u nacistički koncentracioni logor, "Jevrejski logor Zemun", u kome je izvršen veliki pogrom Jevreja, odn. kasniji Prihvatni logor za različite taoce.[6]
Obnova Sajma posle Drugog svetskog rata
[uredi | uredi izvor]Kao uspešno sredstvo podsticanja privrednog i trgovinskog razvoja, primarnu ulogu u razvoju gradova tokom dvadesetog dobijaju i sajmovi. Zbog razaranja, kao i sećanja na stradanja i žrtve, Staro sajmište nije više moglo da obavlja tu funkciju, te je nastala ideja o izgradnji novog sajamskog kompleksa na suprotnoj obali reke.[4]
Zbog toga je Narodni odbor Beograda 13. maja 1953. godine doneo odluku o izgradnji novog sajamskog kompleksa.[4] Početku izgradnje je prethodio konkurs na kojem je prva nagrada dodeljena projektu arhitekata Vladete Maksimovića i Milorada Pantovića. Nakon toga se ipak, na inicijativu investitora, odustalo od prihvaćenog prvonagrađenog projekta, sa željom da kroz monumentalniju arhitekturu država bolje prikaže, a beogradska arhitektura da bude ravnopravnije uključena u savremene evropske tokove.[4] Zbog toga je arhitekta Milorad Pantović obišao najmodernije evropske sajmove, i sa novim timom saradnika, inženjerima Brankom Žeželjem i Milanom Krstićem, izneo nov projekat koji je sproveden i kojim je Beogradski sajam dobio izgled kakavi ma danas.[4]
Pantovićev pristup arhitekturi Beogradskog sajma korišćenjem principa funkcionalizma u modernoj arhitekturi, po uzoru na principe italijanske kulture građenja sportskih i izložbenih hala iz sredine dvadesetog veka i korišćenjem ovalnih oblika vizantijskih formi, dovelo je do toga da su se sajamske hale i prateći objekti razlikovali od svega do tada izgrađenog u arhitekturi Beograd. Ovime je dat bitan doprinos avangardizovanju beogradskog graditeljstva posleratnog perioda, a Beogradski sajam je za to dobio pohvale domaće javnosti i značajnih svetskih stručnjaka, čime je postao jedna od novih znamenitosti grada.[4]
Nakon projektovanja i uspešno sprovedenih radova, Beogradski sajam je otvoren 23. avgusta 1957. godine, sada po drugi put, dvadeset godina posle prvog. Novi sajamski kompleks sagrađen je na desnoj obali Save, gde se i danas nalazi. Područje na kojem je izgrađen novi kompleks obuhvata prostor koji se formirao uz savsku obalu, od raskrsnice Mostar, duž Bulevara vojvode Mišića.[4]
Prva manifestacija bio je Sajam tehnike, otvoren upravo 23. avgusta 1957. Ovu prvu posleratnu sajamsku manifestaciju otvorio je Franc Leskošek, član Saveznog izvršnog veća. Prvi posleratni Beogradski sajam tehnike posetilo je 1.115.000 posetilaca. Godinu dana kasnije, na prvu posleratnu godišnjicu Sajma tehnike i tehničkih dostignuća, odnosno godišnjicu samog Beogradskog sajma, kao i na 20-ogodišnjicu prvog Filipsovog TV emitovanja, iz studija smeštenog na Sajmu TV Beograd emitovao je svoju prvu emisiju.[8]
Epidemija korona virusa
[uredi | uredi izvor]Usled pandemije izazvane korona virusom 2020. godine, u skladu s odlukom o zabrani održavanja javnih skupova u zatvorenom prostoru, 19.3.2020. Beogradski sajam je po prvi put u istoriji, ne računajući Drugi svetski rat, bio primoran da zatvori svoja vrata za posetioce.[9] Svi sajmovi su otkazani do daljnjeg, osim Sajma hortikulture koji je jedini održan u junu 2021.[10]
Beogradski sajam danas
[uredi | uredi izvor]Danas je Beogradski sajam organizator brojnih državnih, regionalnih i međunarodnih manifestacija, ali drugih događaja sa velikim brojem učesnika. Neke od njih imaju tradiciju održavanja dugu i po nekoliko decenija, a najstarija manifestacija koja se održala u kontinuitetu je Beogradski sajam automobila, koji se organizuje od 1938. godine.
Tokom 2022. u javnost je uvedena ideja da se hale Beogradskog sajma sruše u korist širenje stambeno-poslovnog projekta Beograd na vodi, dok bi se nove, veće hale sajma izgradile u opštini Surčin.[11]
Kalendar sajamskih manifestacija
[uredi | uredi izvor]
Ostale manifestacije
[uredi | uredi izvor]Osim sajamskih manifestacija Beogradski sajam pruža usluge i u organizaciji drugih manifestacija, među kojima su:
- U organizaciji Kinološkog saveza Republike Srbije na Beogradskom sajmu se dva puta godišnje održava Međunarodna izložba pasa svih rasa – CACIB Beograd
- Internacionalni festival Argentinskog tanga – „Beogradski Tango susret“
- Festivala nauke[n. 8][12][13]
- Različiti muzički koncerti
- Prijemni ispiti za fakultete[14] i drugi slični ispiti[15]
Namene u kriznim situacijama
[uredi | uredi izvor]Tokom pandemije virusa korona 2020. godine hale Beogradskog sajma adaptirane su za smeštaj pacijenata sa blažim simptomima zaraze.[16] Tokom 2021. godine, hala 3 i hala 11 Beogradskog sajma su postale glavni punktovi za vakcinaciju.[17]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ U nekim tekstovima koji se mogu naći na internetu navodi se i 1933. godina kao godina osnivanja Društva
- ^ Samo za manifestacije koje se održavaju u više godina u kontinuitetu
- ^ Nekoliko godina održavao se pod nazivom BG Car Show
- ^ Sajam se održava dva puta godišnje
- ^ Sajam se održava dva puta godišnje
- ^ Sajam se održava svake druge godine
- ^ Nekada čuveni Beogradski sajam mode
- ^ Prvih godina Festival nauke se održavao na drugim lokacijama u Beogradu
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ DP "BEOGRADSKI SAJAM" IZVEŠTAJ NEZAVISNOG REVIZORA O IZVRŠENOJ REVIZIJI FINANSIJSKIH IZVEŠTAJA ZA 2009. GODINU (PDF). Beograd: PRIVREDNI SAVETNIK – REVIZIJA DOO. 12. 3. 2010. Pristupljeno 17. 8. 2018.
- ^ a b Ristović, A. (10. 9. 2017). „BEOGRADSKI SAJAM PUNI 80 GODINA”. Blic.
- ^ „Vlasotinčanin koji je presekao Gordijev čvor Beogradskog sajma”. Jugmedia. 11. 9. 2017.
- ^ a b v g d đ e ž Mišić, Biljana (2007). „Beogradski sajam” (PDF). Nasleđe. VII: 127—149.
- ^ Nikolić, Zoran (26. 12. 2013). „Beogradske priče: Sajam automobila 1938.”. Večernje Novosti. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- ^ a b „Kulturne aktivnosti na Beogradskom sajmu pre Aprilskog rata 1941.”. IN4s portal. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- ^ Vreme, 6. avg. 1939, str. 9. digitalna.nb.rs
- ^ „Sajamska istorija: 23. avgust”. Zvanična prezentacija. Beogradski sajam. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- ^ sajam, Beogradski. „Saopštenje u vezi sa COVID-19 i planiranim manifestacijama”. Beogradski sajam (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-05-06.
- ^ sajam, Beogradski. „Cveće kao simbol novog početka”. Beogradski sajam (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-05-06.
- ^ „Rušenje Sajma: Provokacija ili neprijatna realnost?”. Gradnja (na jeziku: srpski). 2023-02-24. Pristupljeno 2023-02-24.
- ^ „Kalendar za 2018. godinu”. Zvanična prezentacija. Beogradski sajam. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- ^ „Kalendar za 2019. godinu”. Zvanična prezentacija. Beogradski sajam. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- ^ „Budući studenti elektrotehnike prijemni polažu na Sajmu”. Zvanična prezentacija. Beogradski sajam. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- ^ „Održani ispiti za sudije”. Zvanična prezentacija. Beogradski sajam. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- ^ „Korona virus: Zašto je hala Beogradskog sajma izabrana za „karantin" - pet pitanja i odgovora”. BBC NEWS na Srpskom. BBC. 25. 3. 2020. Pristupljeno 26. 3. 2020.
- ^ sajam, Beogradski. „Masovno vakcinisanje protiv korone: Beogradski sajam ponovo prvi i pravi izbor”. Beogradski sajam (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-05-06.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Beogradski sajam, zvanične stranice
- „Beogradski sajam puni 80 godina”. Blic. Pristupljeno 17. 8. 2018.
- „Posetite i izložbe na Sajmu građevinarstva”. Zvanična prezentacija. Beogradski sajam. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- Pajin, Dušan (9. 2. 2006). „Davni sajmovi”. Vreme. Pristupljeno 18. 8. 2018.
- „Ekskluzivna istorija RTS-a i Sajma tehnike: Budite spiker, voditelj, glumac...”. Zvanična prezentacija. Beogradski sajam. Pristupljeno 18. 8. 2018.