Bitka kod Pterije
| Bitka kod Pterije | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo vojnih pohoda Kira Velikog | |||||||
 Kapadokija na istoku karte Male Azije | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
|
vavilonski plaćenici arapski plaćenici |
| ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Artakam od Frigije Aribej od Kapadokije Aragd od Arabije Gabed od Helesponta |
Arsam Histasp Gobrias I Harpag Aglaitad Megabiz I Krizant Madat Abradat Andamijant Araspa Rambaka Tanaoksar Tigran Embas Artouka Datama Alkeuna Ratin Gadat Amorg (Tambrada) Eufratza Dauha Karduha Artaoz Artagerso Farnuh Azijadat Adusije | ||||||
| Jačina | |||||||
|
|
| ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
|
|
| ||||||
Bitka kod Pterije odigrala se u jesen 547. p. n. e. između Persijskog carstva predvođenog Kirom Velikim i lidijskog kralja Kreza koji je pokušao da osvoji novonastalo Kirovo carstvo. Bitka je taktički završila nerešeno, ali su Perzijanci ostvarili stratešku pobedu budući da su Krez i njegova vojska morali da se povuku nazad u svoje kraljevstvo.
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Lidija je 585. p. n. e. nakon bitke na reci Halis (Kizil) sklopila sporazum sa Međanskim carstvom prema kojem će ta reka biti njihova granica, a mir je potvrđen i dinastijskim savezom. Budući da su Međani već ranije imali sličan sporazum sa Vaviloncima, sve tri kraljevske kuće bile su praktično rodbinski povezane što je donelo decenijama mira, stabilnosti i prosperiteta na Bliskim istokom.
Persijski princ Kir Veliki godine 553. p. n. e. pokrenuo je Persijski ustanak protiv međanskog kralja Astijaga. Iako je u to doba Persija bila nevažan dio Međanskog carstva, Kir Veliki je bio Astijagov unuk koji je dobio podršku dela međanske aristokratije. Do 550. p. n. e. pobuna je završila a Kir je izašao iz nje kao pobednik, a zatim je osnovao Ahemenidsko carstvo na temeljima Međanskog carstva[2]. Krez je međansko-persijski sukob video kao priliku da proširi svoje carstvo, pa je pitao proroka iz Delfa za savet na šta mu je ovaj odgovorio: „ako Krez pređe reku Halis osvojiće veliko carstvo“[3]. Krez zatim sklapa savez sa vavilonskim kraljem Nabonidom i egipatskim faraonom Amazisom IIi lakomisleno kreće u rat protiv Persijskog carstva.
Bitka[uredi | uredi izvor]
Prema Herodotu[4], Lidijci su napali i osvojili grad Pteriju koji se nalazio u blizini reke Kizil. Ipak, ubrzo su se suočili sa nadmoćnijom persijskom vojskom. U žestokom okršaju obe strane su doživele velike gubitke, ali ni jedna nije ostvarila odlučujuću pobedu. S obzirom da više nije mogao da napreduje prema istoku i da se bližila zima odnosno kraj tradicionalne sezone ratovanja, Krez se odlučio zapovlačenje nazad u glavni lidijski grad Sard.
Posledice[uredi | uredi izvor]
Iako je bitka završila taktički neodlučeno Kir Veliki imao je razloga da bude zadovoljan jer je zaustavljena lidijska invazija i potvrđena persijska vlast nad dotadašnjim medijskim posedima. Međutim, Kir je odlučio da ne raspusti vojsku već da sa njom krene na zapad i da se obračuna sa Krezom u njegovom kraljevstvu[5], što je iste godine dovelo do bitke kod Timbre. U idućoj bici Persijancima je dobro poslužilo iskustvo koje su stekli u sukobu sa lidijskom konjicom, odnosno saznanje da lidijski konji nenaviknuti na prizor i miris panično beže od kamila[6].
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Eggenberger 1985, str. 386.
- ^ Holland 2006, str. 9-12
- ^ Herodot, I. 53.
- ^ Herodot, I. 76.
- ^ Herodot, I. 76.
- ^ Herodot, I. 80.
Literatura[uredi | uredi izvor]
Antička dela[uredi | uredi izvor]
Savremena dela[uredi | uredi izvor]
- Eggenberger, David (1985). An Encyclopedia of Battles. Courier Dover Publications.
- Holland, Tom (2006). Persian Fire.
- R. Ernest Dupuy i Trevor N. Dupuy: „Enciklopedija vojne istorije od 3000. p. n. e. do danas“ (The Encyclopedia of Military History from 3500 B.C. to the present), New York, izdavač: Harper and Row, 1977.
- J. F. C. Fuller (1954). A Military History of the Western World. Minerva Press, 1. tom.