Vlatko Tvrtković
| Vlatko | |
|---|---|
 Bosna sa Usorom 1391. godine (vrhunac teritorijalnog proširenja) | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Vlatko Tvrtković |
| Datum rođenja | pre 1378. |
| Datum smrti | posle 1400. |
| Porodica | |
| Potomstvo | Vučihna Vlatković |
| Roditelji | Tvrtko Ivahnić nepoznato |
| Dinastija | Ivahnići |
| vojvoda Usore | |
| Period | 1380-1400 |
| Prethodnik | Tvrtko Ivahnić |
| Naslednik | Vukašin i Vukmir Zlatonosović |
Vlatko Tvrtković (umro posle 1400) je bio vojvoda Usore (1380-1400). Nasledio je svoga oca Tvrtka Ivahnića. Uzeo je učešća u građanskom ratu u Ugarskoj, a pominje se u brojnim poveljama bosanskih kraljeva Tvrtka I Kotromanića, Stefana Dabiše i Stefana Ostoje.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Porodica, detinjstvo i mladost[uredi | uredi izvor]
Vlatko Tvrtković je pripadao velikaškoj porodici čiji je rodonačelnik bio Ivahn Pribilović. Drugu generaciju čine njegovi sinovi, vojvoda Tvrtko i župan Novak Ivahnić. Sledeću generaciju predstavlja Tvrtkov sin Vlatko i njegov sin Vučihna. U ispravama bosanskog kralja Tvrtka I Kotromanića izdatim u periodu od 1378. do 1380. godine beleži se uspon pojedinih velmoža. Među njima je, pored Pavla Radenovića i Hrvoja Vukčića Hrvatinića, i Vlatko Tvrković. On se u povelji iz 1378. godine pominje kao sin usorskog vojvode Tvrtka. U povelji je po prvi put zabeležen i Dinjica, rodonačelnik Dinjičića. U narednoj Tvrtkovoj povelji iz 1380. godine Vlatko je svedok "od Trebotića" što je jedan od pokazatelja da su se baštinski posedi Vlatkove porodice nalazili u ovoj usorskoj župi. Vlatko je 1380. godine vršio funkciju usorskog vojvode koju je prethodno nosio njegov otac. Na ovaj način saznajemo da je prostor zemlje Podrinje bio u sastavu zemlje Usore. Ove teritorije će u narednom periodu igrati veoma značajnu ulogu jer će biti poprište borbi između Turaka i Ugara. Vlatkova Usora predstavljala je neku vrstu krajišta u početnim decenijama borbe sa Turcima[1].
Učešće u građanskom ratu u Ugarskoj[uredi | uredi izvor]
Iz jedne isprave dubrovačkog Veća umoljenih saznajemo da je avgusta 1382. godine kralj Tvrtko trebalo da ide u Usoru. Međutim, o tome nema više podataka[1]. Iste godine je u Ugarskoj umro kralj Lajoš I Anžujski (1342-1382) nakon čega izbija građanski rat. U borbe se uključio i bosanski kralj Tvrtko. Tvrtkovo učešće nije se ograničilo samo na pružanje pomoći pobunjeniku Ivanišu Horvatu (kome je dao neka mesta u Usori, uključujući i grad Dobor) već je, prema pisanju Mavra Orbina, marta 1388. godine bosanski kralj lično poveo vojsku preko Save u Srem. Bosanska vojska je, međutim, poražena, a "mnogi iz Usore" su poraženi. U Letopisu fra Nikole Lašvanina iz 18. veka piše da je "Ivan, ban hrvatski, prešao sa vojskom usorskom preko Save u Srem, ali ga poraziše Ugari koji čuvaše Srem i Valkovo, mnoge Usorce pohvataše, a on se, sa malim brojem ljudi, jedva spasao". Nakon opisa ove bitke je pod istom godinom zapisana i pobeda Vlatka Vukovića i Radiča Sankovića kod Bileće što ide u prilog verodostojnosti podataka. Na osnovu raspoložive izvorne građe, može se pretpostaviti da je usorsku vojsku predvodio tadašnji vojvoda Vlatko Tvrtković[2]. Vlatkovo ime zabeleženo je i u poslednjim poveljama kralja Tvrtka iz 1390. godine.
Svedok u ispravama bosanskih kraljeva[uredi | uredi izvor]
Vlatko Tvrtković se pominje u povelji kralja Dabiše, Tvrtkovog naslednika, od 15. aprila 1392. godine za vojvodu Donjih Kraja, Hrvoja Vukčića Hrvatinića. Dabiša je poveljom dao povlastice Hrvoju Vukčiću koji se hrabro poneo u boju na Glasincu (krajem 1391. ili početkom 1392. godine). Kao svedok "od Usore" navodi se Dobroslav Divošević, dok se Vlatko Tvrtković i župan Dragić Poznanović pominju kao "svedoci od Trebotića". U narednoj povelji kralja Dabiše izdatoj 17. jula Dubrovčanima, Vlatko Tvrtković među svedocima zauzima visoko drugo mesto, odmah iza vojvode Donjih Kraja, Hrvoja. Za njim slede Dobroslav Divošević, Tvrtkov sin Vučihna Vlatković kao i župan Juraj Tihčinović. U Dabišinim poveljama iz 1395. godine ponavlja se ista vlastela. Pomenute godine Vučihna Vlatković nosi titulu vojvode kao i njegov otac. Svedok je "od Usore" zajedno sa Stipcem Ostojićem[3].
U povelji bosanskog kralja Ostoje od 15. januara 1399. godine, a zatim i u povelji od februara iste godine, među svedocima se navode vojvoda usorski Vlatko Tvrtković, i po prvi put Vukašin Zlatonosović i Kovač Dinjičić. Obe porodice, Zlatonosovići i Dinjičići, igrale su važnu ulogu u poslednjim decenijama postojanja srednjovekovne Bosanske kraljevine[4].
Poslednje godine[uredi | uredi izvor]
Sledeće, 1400. godine, Vlatko Tvrtković i njegov sin Vučihna nestaju iz diplomatičkih izvora. Njihovo mesto u vrhu usorske vlastele zauzima Vukašin Zlatnonosović i njegov brat Vukmir koji se pominje kao prvi svedok "od Usore"[5].
Porodično stablo[uredi | uredi izvor]
| vojvoda Pribil | ||||||||||||||||
| Ivahn Pribilović | ||||||||||||||||
| Tvrtko Ivahnić | ||||||||||||||||
| Vlatko Tvrtković | ||||||||||||||||
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Mrgić 2008, str. 83
- ^ Mrgić 2008, str. 85–6
- ^ Mrgić 2008, str. 88.
- ^ Mrgić 2008, str. 93.
- ^ Mrgić 2008, str. 94.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mrgić, Jelena (2002). Donji Kraji: Krajina srednjovekovne Bosne. Beograd: Filozofski fakultet.
- Mrgić, Jelena (2008). Severna Bosna: 13-16. vek. Beograd: Istorijski institut.