Голем: Како је дошао на свет
| Golem: Kako je došao na svet | |
|---|---|
 Poster filma | |
| Izvorni naslov | Der Golem, wie er in die Welt kam IMDB  7,2/10 (7 641 glas) |
| Žanr | horor |
| Režija | Pol Vegener Karl Beze |
| Scenario | Henrik Galsen Pol Vegener |
| Producent | Pol Dejvidson |
| Temelji se na | istoimenom romanu Gustava Mejrinka[1] |
| Glavne uloge | Pol Vegener Albert Štajnruk Lida Salmonova Ernest Dajč Lotar Mitel |
| Direktor fotografije | Karl Frojnd |
| Scenograf | Gvido Zeber |
| Producentska kuća | PAGU |
| Distributer | Universum Film Paramount Pictures |
| Godina | 1920. |
| Trajanje | 86 minuta |
| Zemlja |  Vajmarska republika |
| Jezik | nemi nemački međuprevodi |
| Prethodni | |
| IMDb veza | |
Golem: Kako je došao na svet (nem. Der Golem, wie er in die Welt kam) nemački je nemi horor film iz 1920. godine, od reditelja i scenarista Pola Vegenera. Prednastavak je filma Golem (1915), kao i poslednji deo istoimene trilogije. Kao i u prethodna dva dela, naslovnu ulogu tumači Vegener, dok su pored njega u glavnim ulogama Albert Štajnruk i Lida Salmonova.[1] Film je jedan od najistaknutijih primera nemačkog ekspresionizma.[2]
Zajedno sa originalnim filmom iz 1915. i nastavkom Golem i plesačica (1917) čini prvu filmski horor trilogiju u istoriji. Pošto je prvi deo većim delom izgubljen, a drugi izgubljen u potpunosti, Golem: Kako je došao na svet je najpopularniji film iz trilogije.[3][4] Premijerno je prikazan 29. oktobra 1920, u Vajmarskoj republici, dok je produkcijska kuća Paramaunt pikčers naredne godine film distribuirala i u Sjedinjenim Američkim Državama.
Film se sada nalazi u javnom vlasništvu.[5]
Radnja[uredi | uredi izvor]
Radnja je smeštena u jevrejskoj četvrti srednjevekovnog Praga. Glavešina jevrejske zajednice, rabin Lou, gledajući zvezde proriče da se njegovom narodu sprema velika katastrofa. Narednog dana, Rudolf II, car Svetog rimskog carstva, potpisuje dekret kojim se svi Jevreji proteruju iz grada. Kada to sazna, rabin napravi glinenu skulpturu po imenu Golem i uz pomoć duha Astarota uspeva de je oživi. Njegova namera je da iskoristi Golema kako bi zaštitio svoje ljude od progona, što mu i polazi za rukom, ali stvari potom izmiču kontroli, kada se Golem okrene protiv njega.[6][7]
Uloge[uredi | uredi izvor]
| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Pol Vegener | Golem |
| Albert Štajnruk | rabin Lou |
| Lida Salmonova | Mirijam |
| Ernest Dajč | Louov pomoćnik |
| Lotar Mitel | vitez Florijan |
| Oto Gebir | car Rudolf II |
| Hans Šturm | rabin Jehuda |
| Maks Kronert | čuvar kapije |
| Greta Šreder | devojka sa ružom |
| Fric Feld | dvorska luda |
Prijem[uredi | uredi izvor]
Inicijalne reakcije na film su bile pozitivne. U recenziji Njujork tajmsa iz 1921, pohvaljena je gluma i režija, a navodi se i poređenje sa Kabinetom doktora Kaligarija (1920).[8] Na sajtu Roten tomejtouz, 32 kritičara su ocenila film sa 100%, dok mu je publika dala 72%.[9]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Workman, Christopher; Howarth, Troy (2016). "Tome of Terror: Horror Films of the Silent Era". Midnight Marquee Press. ISBN 978-1936168-68-2. str. 220.
- ^ Braudy, Leo (25. 10. 2016). „Chapter 4. Frankenstein, Robots, and Androids”. Haunted: On Ghosts, Witches, Vampires, Zombies, and Other Monsters of the Natural and Supernatural Worlds (na jeziku: engleski). Yale University Press. str. 115. ISBN 978-0-300-22472-6. S2CID 246158196. doi:10.12987/9780300224726-005.
- ^ „Der Golem, wie er in die Welt kam”. Silent Era. Pristupljeno 4. 11. 2016.
- ^ Fenyvesi 2020, str. 139.
- ^ Towns, Ethan (2020). The Silent Horror Film, 1896–1922: Narrative, Style, Context (Teza). Ottawa, Ontario: Carleton University. str. 36. doi:10.22215/etd/2020-14105
.
- ^ Fenyvesi 2020, str. 136.
- ^ Spiro 2013, Jewish Monsters: Paul Wegener's Der Golem: Wie er in die Welt kam.
- ^ „Movie Review - - THE SCREEN – NYTimes.com”. The New York Times. 20. 6. 1921. Pristupljeno 16. 11. 2016.
- ^ Golem: Kako je došao na svet na sajtu Rotten Tomatoes (jezik: engleski)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Chihaia, Matei (2011). Der Golem-Effekt: Orientierung und phantastische Immersion im Zeitalter des Kinos (Transcript). Bielefeld [Germany]. ISBN 978-3-8376-1714-6.
- Hagopian, Kevin. „Film Notes: The Golem”. New York State Writers' Institute. Pristupljeno 23. 7. 2006.
- Barzilai, Maya (2020). The Golem, How He Came into the World (NED – New izd.). Boydell & Brewer. ISBN 978-1-64014-030-1. JSTOR j.ctv134vjq5. doi:10.2307/j.ctv134vjq5.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Film je dostupan za besplatno preuzimanje na sajtu Internet arhive
- Golem i plesačica na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Golem: Kako je došao na svet na sajtu AllMovie (jezik: engleski)
- Golem: Kako je došao na svet na sajtu Rotten Tomatoes (jezik: engleski)
- Golem: Kako je došao na svet na sajtu TCM Movie Database (jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
