Gojislava Vojinović
| Gojislava Vojinović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 1368. |
| Porodica | |
| Supružnik | Vojislav Vojinović |
Gojislava Vojinović (umrla posle 1368) je bila supruga srpskog velikog kneza Vojislava Vojinovića. Nasledila je svoga muža i vladala je njegovim oblastima od 1363. do 1368. godine kao regent svojih maloletnih sinova. Sa vlasti ju je zbacio Vojislavljev sinovac Nikola Altomanović (oktobar 1368), nakon čega Gojislava u dubrovačkim lađama beži u Albaniju.
Porodica[uredi | uredi izvor]
Jezgro Vojislavljeve države činila je znatna porodična baština kojoj je pripojio župe Dabar, Drinu, Gacko i Rudine nakon smrti velikog čelnika Dimitrija (1359). U pojedinostima nije poznato koji su krajevi još ušli u sastav njegove države, ali se zna da je pre smrti (1363) upravljao oblastima između Drine i Kosova, Rudnika i Mora, uključujući i župe Dračevicu, Konavle, Trebinje i Popovo Polje[1]. Vojislav i Gojislava imali su dvojicu sinova: Dobrivoja i Stefana. Jireček je smatrao da su sinovi Vojislava Vojinovića po očevoj smrti bili maloletni, ali svakako poodrasli jer su ih Dubrovčani još 1361. godine, prilikom rata sa Vojislavom, ucenili na po 1000.
Vladavina[uredi | uredi izvor]
Vojislav je umro u drugoj polovini 1363. godine. Sinovi su mu bili maloletni te je ovladala Gojislava kao regent[2]. Odnosi Gojislave sa Dubrovnikom bili su dobri. Već 4. decembra 1363. godine Senat je dao ovlašćenje knezu i Malom veću da Gojislavi mogu dati poklon u vrednosti od 30 perpera[2]. U kasnijim pismima obično se pominje samo Gojislava kao "gospođa kneginja" bez sinova. Gojislava je, kao i njen muž, primala dubrovački tribut poznatiji kao kumerk solski u iznosu od 900 perpera godišnje. Ponekada joj je car Uroš prepuštao i svetodmitarski dohodak. Njenim poslanicima je 28. oktobra 1364. godine isplaćeno 2000 perpera. Sledeće je godine, međutim, kesar Grgur Golubić primio dohodak za cara Uroša, ali ga već 1366. godine ponovo prima Gojislava[3].
Borba sa Altomanovićem[uredi | uredi izvor]
Severoistočno od Gojislavine države vladao je njen sinovac, župan Nikola Altomanović. On je bio sin Altomana Vojinovića, rođenog brata Vojislava, i Ratoslave Mladenović. Nije poznato gde se prostirala njegova oblast u prvim godinama vladavine. U istorijskim izvorima se prvi put pojavljuje novembra 1366. godine. Jula sledeće godine gospodari Rudnikom. Bio je veoma mlad; imao je oko 19 godina. Nastojao je da proširi svoju oblast što mu je i uspelo i to za vrlo kratko vreme. Prva na udaru našla se Gojislava. Njoj nije mogao da pomogne ni car Uroš, a ni ban Tvrtko Kotromanić koji se suočavao sa pobunom u Bosni koju je predvodio njegov brat Vuk. Balšići su bili zauzeti borbama u Albaniji protiv Karla Topije. Avgusta 1367. godine Gojislava traži da joj se pošalje riznica iz Dubrovnika. Tim novcem želela je platiti vojsku. Njen sukob, koji je tada otpočeo, trajao je duže od godinu dana. Maja 1368. godine primili su kefalija Krajša i Ruja iz Trebinja, "ljudi gospođe kneginje", 900 perpera na ime kumerka solskog. Početkom oktobra Gojislava je i dalje držala Trebinje jer je dubrovački senat odlučio da se njoj treba žaliti na stanovnike Trebinja[3].
Pad sa vlasti[uredi | uredi izvor]
Mavro Orbin, u svom delu Kraljevstvo Slovena, piše da je župan Nikola Altomanović bacio strinu i njena dva sina, Dobrivoja i Stefana, u tamnicu, gde su pomrli nakon sedam godina. Po drugoj verziji koju takođe saopštava Orbin, Nikola ih je otrovao posle kratkog vremena. Istina je drugačija. Dubrovčani su 20. novembra 1368. godine, dakle upravo kada je Altomanović osvojio Gojislavine teritorije, odlučili da "plemenitu gospođu", koja se sklonila u Dubrovnik, prevezu u Albaniju. U pratnji "plemenite gospođe" nalazio se i Tvrtkov poslanik[4].
Dubrovčani su prevezli Gojislavu u Albaniju verovatno zbog toga što je ona poticala iz tih krajeva. To ime se sreće više puta kod istaknutih vlasteoskih porodica severne Albanije. Jedna kći Karla Topije zvala se Gojislava, druga Gojislava je bila supruga Božidara Spana, a treća kći Đorđa Arijanita, udata za Ivana Crnojevića.
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Orbini, Mauro (1601). Il Regno de gli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni. Pesaro: Apresso Girolamo Concordia.
- Orbin, Mavro (1968). Kraljevstvo Slovena. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Istorija srpskog naroda 1, grupa autora, SKZ, Beograd (1999)
- Istorijska biblioteka: Nikola Altomanović