Dimitrije Nikolić
| Dimitrije Nikolić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 11. jun 1903.[a] |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
| Vojna karijera | |
| Vojska | Srpska vojska |
| Čin | pukovnik |
| Učešće u ratovima | Majski prevrat |
Dimitrije Nikolić (ubijen 29. maja[b]/11. juna 1903), srpski oficir, ubijen od zaverenika tokom Majskog prevrata.[1][2][3]
Vojna služba[uredi | uredi izvor]
Majski prevrat[uredi | uredi izvor]
Početkom 1903. pukovnik Dimitrije Nikolić postavljen je od kralja Aleksandra Obrenovića za komandanta (divizijara) Dunavske divizije, čije je sedište bilo u Beogradu. Zaverenici koji su 26.maja 1903.[v] isplanirali Majski prevrat i zbacivanje dinastije Obrenović, odlučili su se da istovremeno preduprede svaki otpor kraljevih pristalica: tako su u noći prevrata (29. maja 1903)[g] pojedina odeljenja zaverenika, istovremeno sa napadom na dvor (oko 2 časa ujutro), upućena da zauzmu poštu, telegraf, upravu grada i opkole stanove ministra predsednika, ministra vojnog, ministra unutrašnjih poslova i komandanta Dunavske divizije. Pošto je pukovnik Nikolić bio poznat među srpskim oficirima kao lično hrabar i odan kralju Aleksandru, i uz to zapovednik najveće vojne jedinice stacionirane u Beogradu, zaverenici, koje su većinom činili oficiri bez trupa, smatrali su ga naročito opasnim.[4]
Dok je dvor zazet po planu, a ministri Dimitrije Cincar Marković i Milovan Pavlović ubijeni bez otpora, dok je Velimir Todorović teško ranjen, pukovnik Nikolić uspeo je da pobegne iz svoje opkoljene kuće i odjuri na Banjicu, gde je podigao na oružje osmi puk. Tu mu se telefonom javio novi divizijar, postavljen od zaverenika, i naredio mu da položi oružje, pošto su kralj i kraljica već mrtvi. Nikolić je odbio da se pokori, pa su zaverenici uputili na Banjicu potpukovnika Ljubomira Milića, jednog od brigadira Dunavske divizije, sa još dvojicom mlađih oficira. Stigavši u kasarnu na Banjici, zaverenici su zatekli pukovnika Nikolića i ceo puk postrojen pod oružjem: Nikolić je naredio potpukovniku Miliću da priđe sam, ali su zaverenici otvorili vatru iz revolvera, našta su Nikolić i četvorica njegovih podoficira odgovorili vatrom. U razmeni vatre pogođeni su dvojica zaverenika i pukovnik Nikolić, ali je potpukovnik Ilić, koji je bio komandant jedne od brigada u Dunavskoj diviziji i od ranije poznat vojnicima, uspeo da ih umiri i ubedi da se pokore novim vlastima, pošto je kralj već mrtav.[1][5][6][7] Tako je sa malim gubicima savladan jedini oružani otpor Majskom prevratu, a pukovnik Dimitrije Nikolić pao je kao poslednji verni oficir dinastije Obrenović.[8]
Smrtno ranjeni pukovnik Nikolić umro je sutradan u Vojnoj bolnici u Beogradu. Od dvojice pogođenih zaverenika, jedan je umro na mestu, a drugi sutradan u vojnoj bolnici.[1]
Nasleđe[uredi | uredi izvor]
U seriji Kraj dinastije Obrenović iz 1995, ulogu Dimitrija Nikolića veoma upečatljivo je odigrao Danilo Lazović.
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Po Gregorijanskom kalendaru.
- ^ Po Julijanskom kalendaru, koji se u to vreme koristio u Srbiji.
- ^ Po Julijanskom kalendaru, koji se u to vreme koristio u Srbiji.
- ^ Po Julijanskom kalendaru, koji se u to vreme koristio u Srbiji.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Živanović, Živan (1925). POLITIČKA ISTORIJA SRBIJE u drugoj polovini devetnaestog veka, KNjIGA ČETVRTA druga polovina vladavine kralja Aleksandra I do ugašenja dinastije Obrenovića 1897-1903. Beograd: Geca Kon. str. 340—341.
- ^ „Turisticka Agencija SOKOINFO”. SOKOBANJA | SOKO BANJA | Zvanični Informativni centar | Sokoinfo (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-04-17.
- ^ Pejović, Branko. „Neplanirano uz zaverenike u Majskom prevratu”. Politika Online. Pristupljeno 2023-04-17.
- ^ Slobodan Jovanović, Vlada Aleksandra Obrenovića, druga knjiga, Beograd (1931), str. 353.
- ^ Kovačević, Predrag (2019-08-01). „Užičanin neplanirano uz zaverenike u majskom prevratu”. Užičanstveno (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-04-17.
- ^ „Ljubomir Vulović”. Srpska enciklopedija (na jeziku: srpski). 2017-10-26. Pristupljeno 2023-04-17.
- ^ „Plotun u svog kralja”. NOVOSTI (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-04-17.
- ^ Slobodan Jovanović, Vlada Aleksandra Obrenovića, druga knjiga, Beograd (1931), str. 358.