Disident

Disident (lat. dissidentis od lat. dissidere što znači videti odvojeno, po strani) jeste otpadnik, odmetnik, onaj koji se izdvaja u mišljenju od vladajuće većine. Disident je protivnik državno-političkog sistema svoje zemlje, onaj koji odbaci svoju veru ili napusti svoju političku partiju.

Disidentsko delovanje postalo je posebno interesantno i značajno u 20. veku pojavom totalitarnih režima: komunizma, fašizma, nacizma. U tim sistemima pojedini intelektualci uspevali su da nađu snage i hrabrosti da totalitarnim režimima suprotstave svoje ideje i iskažu ih kroz najčešće umetnost ili direktnim obraćanjem u javnosti, koliko je to uopšte disidentima bilo moguće. Svojim delovanjem u književnosti, slikarstvu, filmskoj, pozorišnoj umetnosti i drugim načinima javnog delovanja oni su obično kritikovali totalitarni režim i ukazivali na put vraćanja u slobodno društvo.

Često se dešavalo da režim proganja svoje disidente koristeći različite oblike represije, a neretko je pribegavao i likvidaciji. Na ovaj način režim bi širio strah među stanovništvom i smanjivao broj onih koji bi pružili eventualni organizovani otpor.

Pošto je disidentsko delovanje često jedini mogući oblik političkog delovanja u totalitarnim sistemima, jer je u njima najčešće zabranjeno svako političko organizovanje osim režimskog ili pod okriljem režima, diktatori su često pribegavali fabrikovanju lažnih disidenata, kako bi s jedne strane uneli razdor među disidentima, a s druge strane sebe predstavili tolerantnim.

Literatura

• Radojević, Mira (2010). „Jugoslovenska politička emigracija i disidentstvo u Jugoslaviji (podrška Saveza "Oslobođenje" demokratskoj opoziciji)”. Disidentstvo u suvremenoj povijesti. Zagreb: Hrvatski institut za povijest. str. 271—291.