Zooterapija
Zooterapija ili terapija uz pomoć životinja, odnosi se na skup nekonvencionalnih terapijskih metoda koje koriste blizinu domaće životinje ili kućnog ljubimca, čoveku koji pati od mentalnih, fizičkih ili socijalnih poremećaja kako bi se smanjio stres, posledice lečenja ili postoperativni problemi. Kada se tokom terapije koristi konj, onda ovaj vid lečenja nazivamo hipoterapija ili ekviterapija. Druge životinje koje se mogu koristiti su psi, zečevi, mačke ili delfini.
Nekoliko studija je potvrdilo korisne efekte prisustva životinja u različitim populacijama svih starosnih grupa i na različite poremećaje.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Već od 9. veka životinje su pomagale invalidima u Belgiji. 1792. godine, Vilijam Tuk osnovao je „Iork Retreat” u Jorkširu u Engleskoj. U to vreme mentalno obolele osobe su bile tretirane vrlo oštro, vezivane, prebijane. Vilijam je primetio da kada se bolesnici brinu o životinjama, postaju više fokusiraniji i odgovorniji. Nakon Prvog svetskog rata, Pawling Army Air Force convalescent Hospital u Njujorku koristila je pse kao pomoć u terapiji traumatizovanim vojnicima. Florens Najtingejl, osnivač savremenih tehnika nege, bila je jedna od pionira u upotrebi životinja za poboljšanje kvaliteta života pacijenata. Tokom Krimskog rata držala je kornjaču u bolnici jer se uspotavilo da je kornjača smanjivala ankcioznost bolesnika.
Godine 1953. američki psihijatar Boris Levinson je otkrio mogućnosti psa i primenu u terapiji. To se dogodilo slučajno zahvaljujući njegovom psu Jinglesu. Levinson je primio poziv jednog jutra od očajnih roditelja, jer njihovo autistično dete mora biti internirano u specijalizovani institut. Levinson pristaje da ih primi ali je zaboravio da je njegov pas ostao kancelariji (obično je to zabranjeno za njega). Čim je par ušao, Jingles je prišao detetu, počeo je da ga njušii liže i tada se događa čudo: dete koje je potpuno povučeno, odbijajući bilo kakvu komunikaciju sa spoljnim svetom, započinje razgovor sa psom, čak će i tražiti da se vrati da ga ponovo vidi. Drugi terapeuti poput Friedman, Kaser, Links, Tomas istaknuli su efekte životinja na zdravlje: jednostavan čin maženja snižava krvni pritisak[2].
U svetu[uredi | uredi izvor]
Švajcarska[uredi | uredi izvor]
U Švajcarskoj je od 1989. godine Paskal Bianki, psiholog i zooterapeut, usmerio nekoliko studija o dobrobiti, poremećajima povezanim sa Alzheimerovom bolešću i povoljnom uticaju životinje na pacijente sa palijativnom negom. Rezultati pokazuju da su fiziološki efekti koje male životinje izazivaju jednako važni kao i ono što se može primetiti i kod pasa. Obuka u Švajcarskoj odvija se tokom četiri godine sa praktičnim i teorijskim fazama.
Francuska[uredi | uredi izvor]
U Francuskoj je upotreba koncepta zooterapije je bila dugo kontraverzna. Debata se odnosila na naziv „terapija”. Od novembra 2012. godine, EAPAC (Etologija primenjena na kućnim životinjama) je akreditovana od strane države za uručenje diplome bihevioralista-posrednika za kućne ljubimce[3].
Francusko udruženje za informacije i istraživanje kućnih ljubimaca (AFIRAC - udruženje koje pripada industriji proizvođača životinja) osnovano je 1976. godine sa ciljem da prouči društveni fenomen zajedničkog života između kućnog ljubimca i čoveka i da odgovori na pitanja koja postavlja ovaj zajednički život.
Srbija[uredi | uredi izvor]
U Srbiji, zooterapija je još uvek nerazvijena. Trenutno jedino je hipoterapija priznata od strane Ministarstva rada i socijalne politike kao izborni predmet na medicinskom fakultetu u Novom Sadu.
Korišćene životinje[uredi | uredi izvor]
Konj[uredi | uredi izvor]
- Ekiterapija: Psihički tretman i kontakt sa konjem.
- Hipoterapija: Hipoterapija je oblik fizioterapije koji koristi prednosti konja i hodanje s njim.
Pas[uredi | uredi izvor]
Tokom terapije sa psom, pas ne igra ulogu terapeuta već kao pratilac osobe kako bi se ona osećala sigurnom i smirenom. U bolnicama toplota njegovog krzna, njegovano prisustvo, fizički kontakt pomaže terapeutu da poboljša fizičko stanje pacijenata poboljšavajući njihovo moralno stanje. U staračkim domovima, psi uveravaju osobe svojom spontanošću i iskrenošću, omogućavaju komunikaciju sa drugima, ponovno uspostavljanje veze sa životom i postizanje cilja, vraćaju samopouzdanje i ispunjavaju prazninu.
Ostale životinje[uredi | uredi izvor]
- Kljunasti delfin: delfinoterapija
- Morsko prase, Zec i Feretka: U zatvorskim ustanovama zatvorenici se brinu o ovim životinjama[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „ZOOTERAPIJA: Kako i kada nam životinje pomažu da ozdravimo?”. Petface. 17. 7. 2015. Pristupljeno 10. 2. 2020.
- ^ „DOKAZANO: Mačke leče ljude!”. Telegraf (na jeziku: srpski). Pristupljeno 10. 2. 2020.
- ^ „L’espace officiel de la certification professionnelle”. Rncp (na jeziku: fr). Arhivirano iz originala 03. 03. 2016. g. Pristupljeno 10. 2. 2020.
- ^ „Animals In Prisons”. OrganizeFor (na jeziku: engleski). Pristupljeno 10. 2. 2020.
