Ivan Marić
| ivan marić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 27. januar 1899. |
| Mesto rođenja | Split, Austrougarska |
| Datum smrti | 1968. (68/69 god.) |
| Mesto smrti | Split, SR Hrvatska, SFRJ |
| Profesija | radnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1919. |
Ivan Ivo Marić (Split, 27. januar 1899 — Split, 1968), komunistički revolucionar i član rukovodstva KP Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Kao zanatlija-vodoinstalater 1919. priključio se radničkom pokretu i postao član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). U vreme frakcijskih borbi u KPJ, Marić je pripadao „levoj frakciji”, a 1928. je kao član Oblasnog komiteta KPJ za Dalmaciju, u ime dalmatinskih komunista Kominterni poslao pismo u kome je Milana Gorkića, tadašnjeg instruktora Kominterne, optužio da govori protiv Staljina i daje podršku Trockom. Pismo je u Beču došlo do Gorkića, koji je potom u Split poslao Jovana Mališića sa zadatkom da raspusti oblasno rukovodstvo — Vicko Jelaska, Ivo Baljkas i Marić, uprkos tome što je ovo rukovodstvo bilo jedno od retkih koje je funkcionisalo u teškim uslovima ilegale. Nedugo nakon partijske suspenzije, oni su bili uhapšeni i premlaćeni od strane policije, zbog čega su posumnjali da ih je neko odao policiji.[1]
Marić, Jelaska i Baljkas kasnije su vraćeni u lokalno rukovodstvo KPJ u Dalmaciji i bila im je poverena organizacija Plenuma Centralnog komiteta KPJ, održanog u juna 1935. Splitu (Splitski plenum CK KPJ). Na Plenumu je Marić izabran za delegata na Sedmom kongresu Kominterne, održanom tokom jula i avgusta iste godine u Moskvi. Uprkos sukobima sa Milanom Gorkićem, na Aprilskom plenumu CK KPJ održanom 1936. u Beču, bio je izabran za kandidata za člana Politbiroa CK KPJ. Odluke ovog plenuma, Kominterna je ubrzo poništila, a od sedmorice tada izabranih članova i kandidata za članove Politbiroa, u novi Politibiro CK KPJ avgusta 1936. su ušli samo Gorkić i Tito. Nedugo nakon Plenuma, Ivan Marić i njegova supruga Margita, su zajedno sa još četvoricom vodećih jugoslovenskih komunista — Srđa Prica, Karlo Hudomalj, Lovro Kuhar i Drago Marušić — bili uhapšeni od austrijske policije, nakon čega su oko godinu dana proveli u zatvoru. Bili su uvereni da ih je policiji odao Gorkić, kako bi ih izbacio iz rukovodstva KPJ.[1]
Nakon puštanja na slobodu, proterani su iz Beča u Prag, a Marić je odatle otišao u Pariz, gde se nalazilo rukovodstvo KPJ, gde je bio zadužen za rad među tamošnjim ekonomskim emigrantima i studentima iz Jugoslavije. Sarađivao je sa Labudom Kusovcem u Komitetu za pomoć Republikanskoj armiji, koji je radio na prebacivanju dobrovoljaca iz Jugoslavije u Španiju. Kako je Gorkić, pre njegovog dolaska u Pariz, bio pozvan u Moskvu i tamo uhapšen, Marić je to video kao priliku za ostvarivanje svojih liderskih ambicija. Uspostavio je bliske veze sa francuskim komunistima, koji su mu pružili podršku u Kominterni. Nakon susreta sa predstavnikom Kominterne Ivanom Srebrnjakom, koji je boravio u Parizu, tokom 1938. neformalno je proglašen generalnim sekretarom KPJ. Zajedno sa Kusovcem, uživao je podršku Petka Miletića, vođe robijaša-komunista u zatvoru u Sremskoj Mitrovici, i pokušao da iz rukovodstva izbaci Rodoljuba Čolakovića i Sretena Žujovića, koji su bili okarakterisani kao Gorkićevi ljudi i da suzbije uticaj Josipa Broza Tita, koji je kao organizacioni sekretar preuzeo vođstvo partije nakon Gorkićevog uhapšenja.[1]
Nakon što je septembra 1939, Petko Miletić u Moskvi bio uhapšen, Marić i Kusovac, su zajedno sa drugim njegovim pristalicama bili isključeni iz Komunističke partije. Godine 1940. Marić se vratio u Split, gde je živeo ilegalno sve do početka Drugog svetskog rata. Kao „frakcionaš” i „petkovićevac” nije mogao učestvovati u Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP), a kao komunista bio je progonjen od okupacionih vlasti, zbog čega se od 1941. do 1943. nalazio u italijanskom logoru. Nakon rata je u Splitu radio kao vodoinstalater, ali je bio uhapšen i osuđen na deset godina kao špijun Gestapoa. Nakon 1948. i razlaza Jugoslavije sa Inforbiroom, Marić je bio priključen osuđenim „informbirovcima” i u zatvoru na Golom otoku je ostao do 1956. godine.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Marić 1987, str. 109.
- ^ Marić 1987, str. 110.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Marić, Milomir (1987). Deca komunizma. Beograd: Mladost.