Istorija ruskog književnog jezika
Istorija ruskog književnog jezika posmatra se u kontekstu uticaja Ćirila i Metodija, istorijsko-kulturnih procesa u Kijevskom periodu XI-XIV veka (značaj kneza Vladimira i Jaroslava Mudrog, promena fonetskog sistema, tendencija za odvajanje i formiranjem triju nacionalnih jezika Istočnih Slovena, a posebno počeci formiranja ruskog jezika).[1]
Podela periodizacije[uredi | uredi izvor]
Najprihvaćenija periodizacija istorije ruskog književnog jezika obuhvata 2 osnovna perioda:[2]
- prednacionalni
- period formiranja i razvoja ruskog nacionalnog književnog jezika
U prvom periodu književnim jezikom vladao je mali broj ljudi, koji su pripadali višim slojevima društva. U drugom periodu književni jezik širi se na sve sfere opštenja i postepeno počinje da ispunjava širi krug funkcija.
Detaljnija podela obuhvata 4 perioda:
- jezik književnosti i pismenosti istočnoslovenske narodnosti (od 10. do početka 14. veka)
- jezik velikoruske narodnosti (od 14. do sredine 17. veka)
- književni jezik epohe formiranja nacija (od 17. do 18. veka)
- savremeni ruski književni jezik (od Puškina do danas)
Prvi period[uredi | uredi izvor]
Prvi period naziva se i kijevskim periodom. Zahvaljujući povoljnom geografskom položaju, mešanom stanovništvu, jezik koji je stvoren na tom području, kijevski koine, počinje da se koristi kao književni jezik ne samo na teritorije Kijevske kneževine, nego i izvan nje. U osnovi kijevskog koinea bio je poljanski dijalekat. Na njemu su stvorena prva pisana književna dela. U ovom periodu striktno se razgraničava upotreba crkvenoslovenskog i narodnog ruskog jezika. Crkvenoslovenski je rezervisan za bogoslužbene knjige, traktate, propovedi, žitija, a narodni za usmeno stvaralaštvo. U apokrifima, romanima i pripovetkama, prisutniji je narodni jezik. Osnova ruskog književnog jezika bio je crkvenoslovenski, a ne ruski narodni jezik.
Drugi period[uredi | uredi izvor]
Drugi period vezuje se za uspon moskovske centralizovane države. U njemu počinje samostalni razvoj ruskog, ukrajinskog i beloruskog jezika. I dalje je prisutna crkvenoslovensko-ruska diglosija, knjiško-slovenski jezik trpi još veću arhaizaciju, a narodno-literarni zbližava se sa kolokvijalnim jezikom.
Treći period[uredi | uredi izvor]
U trećem periodu uočava se nestanak diglosije. Formira se jedinstven književni jezik sa visokim i niskim stilom. Ovo je period u kome otpočinje organizovano i plansko normiranje ruskog književnog jezika.
Četvrti period[uredi | uredi izvor]
U četvrtom periodu ruski jezik doživljava ekspanziju ne samo kao nacionalni jezik ruskog naroda, nego i jezik međunarodne komunikacije, a od sredine 20. veka smatra se opštepriznatim svetskim jezikom.
Norma ruskog jezika[uredi | uredi izvor]
Problem određivanja norme u ruskom jeziku danas je veoma aktuelan, s tim da se vodeći lingvisti još uvek ne poduhvataju složenog i osetljivog zadatka njegovog normiranja. Zato se često u svojim istraživanjima osvrću na pitanja kao što su: varijantnost i jezička norma, normalizacija književnog jezika, problemi pravopisa i interpunkcije, promene na gramatičkom i sintaksičkom, a posebno na leksičkom nivou- strane reči, anglicizmi, poslovni jezik, žargoni i kultura.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Končarević, Ksenija (2016). Istorija ruskog književnog jezika. Beograd: Jasen. str. 53. ISBN 978-86-6293-052-1.
- ^ Končarević, Ksenija (2016). Istorija ruskog književnog jezika. Beograd: Jasen. str. 54—55. ISBN 978-86-6293-052-1.
- ^ Končarević, Ksenija (2016). Istorija ruskog književnog jezika. Beograd: Jasen. str. 56. ISBN 978-86-6293-052-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Russian language Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. oktobar 2018)
- Ruski dom u Beogradu
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
