Kanal Dunav—Morava—Vardar—Egejsko more
Kanal Dunav—Morava—Vardar—Egejsko more ili Balkanski kanal je projekat izgradnje kanala između reka Južne Morave i Vardara, kao i širenja tih reka i Velike Morave kako bi se povezali Dunav i Egejsko more kroz Grčku, Severnu Makedoniju i Srbiju. Projekat je deo inicijative Pojas i put.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Sredinom 19. veka, pojavljuje se interes za korišćenje doline Morave za prevoz robe. Godine 1860, Francuska u dogovoru sa kraljem Milanom Obrenovićem ostvaruje prava na korišćenje Morave za prevoz robe na 30 godina, odluku na koju je Rusija protestvovala. Dogovor je propao jer Francuska nije mogla da garantuje sigurnost za ulaganje u projekat. Godine 1893. Austro-Ugarska osniva Odeljenje za istraživanje i izgradnju kanala u interesu izgradnje Balkanskog kanala. Ideja se ponovo pojavljuje 1879. u knjizi Morava Ante Aleksića. Balkanski kanal je 1907. godine američka kompanija iz Nju Džerzija sa projektom Nikole Stamenkovića, profesora sa Univerziteta u Beogradu, koji je objavljen na srpskom jeziku 1900. godine, a na engleskom 1932. Projekat oživljava 1961. godine kada je Institut za rečni saobraćaj iz Beograda pripremio preliminarni dizajn za rečni put Dunav-Solun, a aneks projekta je predstavljen 1973. za kanal Vardar-Morava. Ideja je ponovo oživela sredinom 2010-ih.[1]
Projekat
[uredi | uredi izvor]Projekat treba da izvede Gezhouba Group Corporation.[2] Balkanski kanal je deo kineske inicijative Pojas i put, projekat oživljavanja Puta svile.[3] Izgradnjom kanala, roba ne bi morala da ide kroz Gibraltarski ili Bosforski moreuz kako bi stigla do Nizozemske.[4]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Ejupi, Arsi (decembar 2018). „The idea of Morava-Vardar water canal and its long-term geopolitical context”. researchgate.net. Pristupljeno 22. 1. 2023.
- ^ „Chinese Investors Warm to Balkan Waterway”. balkaninsight.com. 26. 9. 2013. Pristupljeno 22. 1. 2023.
- ^ Kuo, Lily; Kommenda, Niko. „What is China's Belt and Road Initiative?”. The Guardian. Arhivirano iz originala 5. 9. 2018. g. Pristupljeno 5. 9. 2018.
- ^ Chrysopoulos, Philip (29. 7. 2022). „China’s Plan for a Canal Trade Route from Greece to Europe”. greekreporter.com. Pristupljeno 22. 1. 2023.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- THE DANUBE-MORAVA-VARDAR-AEGEAN SEA WATERWAY
- Morava – Vardar (Axios) Navigation Route
- HIDROENERGETSKO-PLOVIDBENI SISTEM „MORAVA˜
- NAVIGABLE WATERWAY BETWEEN THE DANUBE AND THE AEGEAN SEA - POSIBILITIES strana 120[mrtva veza]
- KORIDOR X – IZAZOV ZA STRATEGIJU SRBIJE PREMA SREDOZEMNOM MORU I SUECKOM KANALU[mrtva veza]
- Ivanov podržava izgradnju kanala Dunav-Morava-Vardar („Politika”, 26. decembar 2017)
- Za Kinu moravski kanal je izvodljiv i isplativ („Politika”, 28. januar 2018)