Korisnik:Bora BoBora/pesak

Velike Helenističke monarhije

 

Ovaj članak je deo projekta Viki-školarac u OŠ "Jovan Sterija Popović" u Beogradu. Datum unosa: maj - jun 2019. Vikipedijanci: Ova grupa učenika će pisati članke na podstranicama, gde će ostati do kraja perioda unosa i ocenjivanja. Pozovamo vas da pomognete učenicima i date im smernice tokom izrade.

Doba do podele Aleksandrovog carstva do velikih rimskih osvajanja istoričari nazivaju helenističkim periodom. On traje nešto duže od 2 veka. Tri monarhije nastale ovom podelom žive jedna pored druge . Do međusobnih često žestokih sukoba dolazi neminovno. S obzirom na svoje poreklo, ove države imaju izvesne zajedničke osobine: to su pre svega vojne monarhije primorane da stalno kontrolišu osvojene teritorije, kako u Grčkoj, gde gradovi neprestano pokušavaju da povrate slobodu, tako i u Aziji, gde je razjedinjeno carstvo sklono raspadanju, i najzad u Egiptu koji nikad nije bio u potpunosti osvojen. Osim toga Selukidi i Lagidi započinju krvave borbe za prevlast na istočnom Sredozemlju (Sirijski ratovi) , jer Prolemej želi da potčine veliki deo ostrva i obale kako bi pomorska trgovina ostala u njihovim rukama. U tim borbama iscrpljuju se oba protivnika. Oslabljeni, Selukidi ne mogu da spreče neke svoje pokrajine da se ne odvoje od carstva,  kako na zapadu u Maloj Aziji, gde se pored ostalih, stvara Helenistička država Atalida u Pergamu, tako i na istoku, gde se osniva Parćanska Kraljevina. Što se Lagida tiče, oni sami sebe guraju u propast pozivajući u pomoć Rimljane koji će na kraju osvojiti sve ove kraljevine.

Makedonskom kraljevinom vladaju Antigonidi. To su uopšte uzev, najslabiji i najneuticajniji helenistički vladari. Naime oni su se našli u teškoj situaciji jer je ekspanzija prema Aziji izvršena na štetu Grčke, koja je izgubila dobar deo svog stanovništva; kao vojnici, kolonisti ili činovnici, Grci su otišli u službu Lagida i Seleukida. Osim toga, grčka privreda je oslabljena usled konkurencije novoosnovanih kraljevina, čiji su poljoprivredni i zanatski proizvodi jeftini i ima ih u izobilju. Upropašćeni seljaci, zanatlije bez posla, to je slika koju pruža Grčka u helenističko doba. Čak je i trgovina pogođena. Pomorski putevi se pomeraju ka istoku, bliže novim carstvima, te tako doprinose blagostanju na Rodosu i Delosu, dok Atina i Pirej opadaju. Ekonomska kriza praćena je društvenom krizom. Dok je stanovništvo Grčke u opadanju, pooštravaju se između bogataške manjine i sve veće mase siromašnih i, kao u vreme tirana, dolazi do unutrašnjih borbi. Osnivanje bolje reći, obnavljanje saveza u III veku, kojim se ujedinjuje nekoliko gradova (ahajski savez, etolski savez), ne može da vrati Grčkoj nekadašnju moć. Atina gubi čak i svoj intelektualni prestiž. I pored toga što veliki filozofi, kao Epikur i Zenon i Kitiona, još uvek predaju u Atini, književna i umetnička aktivnost bivše metropole opada, a razvija se u velikim prestonicama ostalih Helenističkih kraljevina.

Opšta Enciklopedija „Larousse“ 1973.  Vuk Karadžić - Beograd str. 260.