Korisnik:Mimitadic97/pesak
 | Ovaj članak je deo projekta seminarskih radova na Poljoprivrednom fakultetu univerziteta u Beogradu u Beogradu. Datum unosa: novembar—decembar 2016. Ova grupa studenata uređivaće u prostoru članaka. Nemojte prebacivati članak u druge imenske prostore. Pozivamo vas da doprinesete njegovom kvalitetu i pomognete studentima pri uređivanju. |
Anatomska građa korena[uredi | uredi izvor]
Koren[1] je osovinski vegetativni biljni organ kojim se biljka pričvršćuje za podlogu i upija vodu sa rastvorenim mineralnim materijama. Na vrhu korena nalazi se vegetaciona kupa čijom aktivnošću koren raste čitavog života.
Ako se napravi poprečni presek korena uočiće se njegova primarna građa:
- Na priferiji korena je rizodermis (epiblem)
- višeslojna zona primarne kore i
- u centru je centralni cilindar
Rizodermis[uredi | uredi izvor]
Rizodermis je površinski sloj mladih,vršnih delova korena. Ćelije ovog tkiva obrazuju korenske dlake kojima se upija voda i u njoj rastvorene mineralne materije. Rizodermis spolja pokriva mlade delove korena. To je u stvari primarno pokorično tkivo koje topografski odgovara epidemisu lista i stabla,ali se od epidermisa razlikuje,jer rizodermis predstavlja apsorpciono tkivo, pre svega, po tome:
a) što su spoljnji zidovi ćelija rizodermisa tanki,
b) što nema kutikulu,
c) što u rizodermisu nema stoma.
Primarna kora[uredi | uredi izvor]
Primarna kora je građena od više slojeva parenhimskih ćelija. Prvi sloj primarne kore,koji se nalazi neposredno ispod rizodermisa,često je diferenciran kao posebno tkivo, označeno kao egzodermis. Značaj egzodermisa je u tome što za vreme izumiranja korenovih dlaka i rizodermisa njegove ćelije oplutnjavaju,egzodermis preuzima zaštitnu ulogu i dobija karakter kožnog tkiva. Ispod egzodermisa nalazi se osnovna masa primarne kore od ćelija koje su ćesto raspoređene u pravilnim radijalnim nizovima. Među njima se nalazi dosta intercelular. Naročito mnogo intercelulara ima kod biljaka čiji se korenovi razvijaju u zemljištima siromašnim kiseonikom. U ćelijama ovog tkiva, koje se zbog položaja ponekad naziva mezodermis, često se nalaze skrobna zrna. U mezodermisu obično ima idioblasta, smolnih rezervoara i kanala.Poslednji sloj kore koji je naslonjen na centralni cilindar,sadrži ćelije propusnice. One propuštaju vodu sa mineralnim materijama,koju su upile ćelije rizodermisa,u centralni cilindar.Kod skrivenosemenica u parenhimu kore korena po pravilu nema mehaničkih i sličnih tkiva. Poslednji sloj primarne kore koji čini granicu prema centralnom cilindru, označen je kao endodermis, i uvek je dobro razvijen. On je od velikog značaja za provođenje vode i vodenih rastvora u horizontalnom pravcu od korenskih dlaka do provodnog sistema. Na zidovima nekih ćelija endodermisa nalaze se posebna Kasparijeva zadebljanja, odnosno zadebljanja radijalnih ćelijskih zidova.
Centralni cilindar[uredi | uredi izvor]
Centralni cilindar[2] se sastoji od provodnih elemenata ksilema i floema. Centralni cilindar počinje slojem parenhimskih ćelija,označenim kao pericikl. Pericikl se sastoji od živih parenhimskih ćelija,sa tankim celuloznim zidovima. Pericikl je kod mnogih dikotila i nekih monokotila jednoslojan, a višeslojni kod golosemenica. Na začetku bočnog korena obrazuje se omotač,koji doprinosi probijanju mladog bočnog korena kroz tkiva kore. Ovaj omotač pri probijanju kore korena dejstvuje ne samo mehanički,već i hemijski,jer luči fermente koji rastvaraju zidove ćelija kore. Provodni sistem korena je u obliku radijalnog provodnog snopića. Broj ksilema i floema u radijalnom provodnom snopiću može biti različit. U poliarhnim snopićima korenova nekih palmi broj ksilema odnosno floema može iznositi i više od sto. U mlađim korenovima je manji, a u starijim veći. Dikotiledone bilke imaju manji broj ksilema i floema u snopiću, dok su radijalni snopići u korenovima monokotiledonih biljaka po pravilu poliarhni. U korenu nema srži, već se u centralnom delu nalazi ksilem. Kod izvesnih monokotila u centru korena se nalaze parenhimske ćelije, koje po položaju i funkciji odgovaraju srži.
- Ksilem se nalazi u centru,a floem na periferiji centralnog cilindra. Ksilem ima oblik zvezde između čijih zrakova su umetnuti elementi floema.
Kod biljaka monokotila koren ima samo primarnu građu,dok kod dikotila i četinara dolazi do sekundarnog debljanja. Pri tome parenhimske ćelije postaju sekundarno meristemsko tkivo kambijum koji deobom dovodi do debljanja korena.
Literatura[uredi | uredi izvor]
Momčilo Kojić, Sofija Pekić, Zora Dajić, Botanika 9.izdanje, Izdavačka kuća „Draganić” , Beograd 2004.