Korisnik:Teodora Savic 118/pesak2
Grof Pjetro Veri (12. decembar 1728 — 28. jun 1797) bio je ekonomista, istoričar, filozof i pisac. Među najznačajnijim ličnostima italijanske kulture 18. veka, smatra se među očevima lombardskog reformističkog prosvetiteljstva i najvažnijim predsmitskim autoritetom o jeftinoći i obilju.
Pjetro Veri | |
|---|---|
| Datum rođenja | 12. decembar 1728. |
| Mesto rođenja | Milano, Italija |
| Datum smrti | 28. jun 1797. |
| Mesto smrti | Milan, Italija |
| Zanimanje | Ekonomista, pisac |
Biografija
[uredi | uredi izvor]Pjetro Veri je rođen u konzervativnoj plemićkoj porodici, bio je najstariji sin Gabrijela Verija i Barbare Dati Dela Somalje, u kući Arhinta u Milanu, tada pod austrijskom vlašću. Imao je tri brata: Alesandra, Karla i Đovanija.[1] Posle smrti svog brata Karla, podigao je svog nećaka Luiđija Kastiljonija i u velikoj meri uticao na mladića.[2] Studirao je na koledžu u Monci, pet godina (1740–44) na koledžu Varnabita u San Alesandru u Milanu i dve godine (1744–45) u Rimu u koledžu Nazareno koji je vodio red Skolopija. Dobio je snažno versko obrazovanje, od čega je počeo da se buni kada je stigao u dvadesete.
Dobrovoljno se prijavio da služi u Sedmogodišnjem ratu kako bi izbegao odluku svog oca da ga upiše na studije prava, ali je odustao nakon godinu dana. Sredinom septembra 1759. upoznao je ekonomistu Henrija Lojda i sa njim razvio doživotno prijateljstvo.[3] Veri se ubrzo uverio da politička ekonomija mora biti u centru svih ozbiljnih društvenih i političkih interesa. U ranom životu prevodio je Destušova dela i pisao satirične almanahe koji su skandalizovali milansko društvo.
Filozofska dela
[uredi | uredi izvor]Već 1763. napisana je Verijeva rana studija Meditacije sreće — koja se obično klasifikuje kao filozofski pamflet. Veri iznosi osnovne delove svog pristupa građanskom životu. Nakon toga, kako je otpor njegovom reformatorskom radu u administraciji postajao sve jači, Veri se sve više posvetio filozofiji. Godine 1773. napisao je Razgovor o zadovoljstvu i bolu,[4][5] a zatim je 1777. napisao Opažanja o mučenju, u kojima je naglasio beskorisnost i okrutnost mučenja.[6][7]
Njegova dva najznačajnija ostvarenja (Rasprava o prirodi zadovoljstva i bola, 1773; Meditacije o sreći, 1781) sadrže nove i genijalne ideje o funkciji bola i zakonu kontrasta, koje su kasnije usvojili Kant, Šopenhauer i Vundt. a o njima su raspravljali Dumont, Bouilijer i Regalija.[8]
Kasniji život i dela
[uredi | uredi izvor]Godine 1777. započeo je Istoriju Milana, dva toma, 1783. i 1798. godine, značajan primer prosvetiteljske istoriografije. Crkvene reforme Josifa II Austrijskog inspirisale su ga na Dijalog između Pija VI i Josifa II u Beču 1782. godine, nakon čega je usledio Papin propad, obeležen njegovim razočaranjem zbog nedostatka uticaja ideja prosvetiteljstva na papstvo. Sve veći despotizam Josifa II doveo je Verija do toga da napusti bilo koju poziciju u austrijskoj administraciji Lombardije 1786; deset godina kasnije, posle francuske invazije, vratio se kao član milanske opštine i bio je jedan od osnivača Cisalinske republike. Iako nije odobravao jakobinske ekscese, Veri je, međutim, pozdravio mogućnost moralnog i ekonomskog poboljšanja nakon Francuske revolucije, za koju je smatrao da je opet pod uticajem pokreta prosvetiteljstva. Godine 1786. izabran je za stranog člana Kraljevske švedske akademije nauka.
U noći 28. juna 1797. godine, tokom sastanka u sali Opštine, preminuo je od iznenadnog apoplektičnog napada, u šezdeset osmoj. Sahranjen je u kapeli Svetišta Presvete Bogorodice Lazareto di Ornago, pored svoje prve žene.
Dvestogodišnjica Verijeve smrti obeležena je na italijanskoj poštanskoj marki 1997.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ ( ^ Angolani Bartolo, Gli Scritti di argomento familiare e autobiografico di Pietro Verri, Rivista di storia della filosofia. Fascicolo 3, 2007 (Firenze : [poi] Milano : La Nuova Italia ; Franco Angeli, 2007)
- ^ "Castiglioni, Luigi (1757-1832), naturalist, author, and politician". American National Biography. doi:10.1093/anb/9780198606697.article.2001595.
- ^ Porta, Pier Luigi. 2011. "Lombard Enlightenment and Classical Political Economy". European Journal of the History of Economic Thought. 18 (4): 521–550.
- ^ Il secolo dei lumi e l'oscuro. Piero Giordanetti, Giambattista Gori, Maddalena Mazzocut-Mis, Convegno Il secolo dei lumi e l'oscuro. Milano: Mimesis. 2008. ISBN 978-88-8483-789-9. OCLC 351296362.
- ^ Felicità pubblica e felicità privata nel Settecento. Anna Maria Rao. Roma: Edizioni di storia e letteratura. 2012. ISBN 978-88-6372-461-5. OCLC 815378650.
- ^ Italien in Europa die Zirkulation der Ideen im Zeitalter der Aufklärung. Frank Jung, Thomas Kroll. Paderborn. 2014. ISBN 978-3-7705-5087-6. OCLC 812208330.
- ^ Rother, Wolfgang (2016). "Contractualism and Humaneness. The Philosophical Framework of Pietro Verri's and Cesare Beccaria's Arguments on Interrogational Torture and Capital Punishment". Beccaria. Revue d'histoire du droit de punir. 2: 69–89.
- ^ 1 Bouvy, Le comte Pietro Verri et son temps, Paris, 1893.