Lacman

Portret Ćićevke rođene u Laciju (Lacmani), Franćesko Hajez. 19. vek

Lacman je termin u srpskom jeziku, koji se koristio od 16. veka, za romanizovane pravoslavce i rimokatolike, koji su sa Balkanskih obala u Jadranskom moru odseljeni u region Lacio (Papska država) ili su tom regionu služili van njihovih granica. Da bi neko postao polatinjen ili polacmanjen, morao je da bude romanizovan i rimokatolik. Lacmani (ćićevci) su bili brojno stanovništvo okoline grada Rima, pored Latina i doseljenih Morlaka, Austrijanaca i Arbanasa pomogli su oružano širenje Papske države na jug Italije gde je i dalje bilo Arapa i gde su Osmanske invazije pokušavane i tokom 17-og veka. Potomci lacmana su brojni u region Lacija, Molize gde ima i onih koji nisu romanizovani (Moliški Slaveni) i Abruco. Tokom postojanja Papske države i na kratko tokom vladavine Benita Musolinija, današnji Frozinone (okrug) je bio nazvan po njima Ćićarija (ita. Ciociaria). Taj naziv u Italiji nosi i njihov dijalekat kao i naziv njih u smislu etničke grupacije, Ćićevaci (ita. Ciocia), zbog opanaka koji su karakteristični za srpski narod.

Spiridon Gopčević je u svojoj knjizi Crna Gora i Crnogorci, tokom posete Boki nakon dolaska Austrougara i odlaska Mletačke republike sa Balkanskih obala, naišao na Crnogorce gde je iz razgovora sa njima zapisao, kako Crnogorci tumače ovu reč, koja je po njima poreklom od Austrougarskih vojnika:

Tada se razbuktava i stara mržnja protiv lacmana. Tako se u Crnoj Gori, naime, nazivaju svi nesrbi. Porijeklo ove riječi objasnili su mi na sledeći način: Nekoliko Crnogoraca nalazilo se u Kotoru u trenutnku kada je tamo obavljena smjena garnizona. I tamo su Crnogorci čuli kako se stari i novi vojnici pozdravljaju uobičajenim riječima: "Na, wie gehts, Landsmann?" (No, kako si zemljače.) Od toga je nastala riječ lacman, koja se upotrebljava u smislu prezira, kao što su Latini imali pogrdnu riječ "morlacco" (Morlak).