Lokalitet Okruglica u Čukojevcu kod Kraljeva
.svg)  Prikaz na mapi Srbije | |
| Mesto |  Srbija |
|---|---|
| Regija | Grad Kraljevo |
| Koordinate | 43° 43′ 10″ S; 20° 48′ 40″ I / 43.7193974° S; 20.8111515° I |
| Oblast | Čukojevac |
| Istorija | |
| Period | Starčevačka kultura Vinčanska kultura |
Lokalitet Okruglica u Čukojevcu kod Kraljeva je arheološko nalazište na kom su pronađeni ostaci starčevačke i vinčanske kulture.
Istorijat
[uredi | uredi izvor]Lokalitet Okruglica se nalazi na velikoj rečnoj terasi, smeštenoj na levoj obali Zapadne Morave, uzvodno od ušća Velike reke u Čukojevcu. U gornjem sloju, dubine do 40 centimetara, pronađeni su nalazi vinčanske kulture, koji po svojim karakteristikama podsećaju na nalaze sa lokaliteta Divlje Polje u Ratini. Ovi vinčanski nalazi ukazuju na to da i na Okruglici treba računati sa još jednim naseljem, koje je nakon duže pauze bilo ponovo naseljeno tek u poznom neolitu.[1]
Na dubini od 40 do 120 centimetara pronađen je materijal starčevačke kulture, koji čini najveći deo nalaza sa ovog lokaliteta. Ono što je odmah primetno je nedostatak slikanog keramičkog materijala. Sve bojene posude odlikuju se crvenom bojom, koja varira od cigla-crvene do boje crnog vina. Na ovom lokalitetu preovlađuje posuđe grube fakture. Od ukrasa javljaju se ornamenti u vidu plastičnih traka koje mogu biti nalepljene i pritiskom podeljene po sredini jednim širim kanalom, ili ornamentisane ubodima prstom. Druga varijanta ukrasa može se nazvati uređeni barbotin, kada se formira veoma reljefni rebrasti ornament. Barbotin keramika podrazumeva dva međusobno odvojena procesa pečenja, pri čemu se u prvom peče samo jezgro suda, a tek u drugom sud sa barbotinskim premazom. Što se tiče izgleda posuda, osim minijaturne vaze kruškastog oblika i veće globularne vaze, nije bilo moguće reknostruisati oblike ostalih nalaza.[2]
Što se tiče litičke industrije starčevačke kulture u Okruglici, za sada su pronađene samo kamene sekire i glačala. Glačala se odlikuju izuzetnom mekoćom kamena i izvanredna su brusna sredstva. Ovim alatom vršeno je i završno sjajno poliranje kamenog oruđa. U Okruglici se javljaju oblici sekira-glačala koji su u poznijim fazama starčevačke kulture, a zatim i u vinčanskoj kulturi, postali ustaljene forme pravih kamenih sekira. Kako znatan deo ovih sekira pokazuje tragove oštećenja usled upotrebe, treba napustiti teoriju da su one bile kultni predmeti.[3]
Kako na ovom lokalitetu nije nađena keramika, on se treba datovati u rane faze starčevačke kulture. Materijal koji se javlja na lokalitetima u dolini Zapadne Morave ukazuje na dva toka razvoja. Prvi je Protostarčevo, koji se odlikuje monohromnom crvenom keramikom. Drugi tok razvoja prati prodor slikane keramike, koji je ili posledica prenosa kulturnih uticaja ili doseljavanja nove etičke grupe. Tamo gde je prodor slikane keramike bio sporiji protostarčevačka faza se samostalno razvijala, postepeno prelazeći u fazu razvijene starčevačke kulture. Ona se odlikuje barbotin keramikom i kamenim oruđem poput sekira, ali kod nje nedostaje slikana keramika. Ovakvom tipu lokaliteta pripada i Okruglica.[4]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Valović, Slobodan (1987). „Okruglica - višeslojni loklitet starčevačke i vinčanske kulture u Vitanovcu kod Kraljeva”. Naša prošlost. 2: 33—34.
- ^ Valović, Slobodan (1987). „Okruglica - višeslojni loklitet starčevačke i vinčanske kulture u Vitanovcu kod Kraljeva”. Naša prošlost. 2: 34—36.
- ^ Valović, Slobodan (1987). „Okruglica - višeslojni loklitet starčevačke i vinčanske kulture u Vitanovcu kod Kraljeva”. Naša prošlost. 2: 37—39.
- ^ Valović, Slobodan (1987). „Okruglica - višeslojni loklitet starčevačke i vinčanske kulture u Vitanovcu kod Kraljeva”. Naša prošlost. 2: 39—40.
