Manastir Bukovo (Bitolj)
| Manastir Bukovo | |
|---|---|
.jpg) | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Makedonska pravoslavna crkva — Ohridska arhiepiskopija |
| Osnivanje | 1837. |
| Lokacija | |
| Mesto | selo Bukovo, Bitolj |
| Država |  Severna Makedonija |
| Koordinate | 40° 59′ 6″ N 21° 19′ 45″ E / 40.98500° S; 21.32917° I |
  Manastir Bukovo Manastir Bukovo na karti Severne Makedonije | |
Manastir Bukovo (mkd. Буковски манастир) je pravoslavni manastir koji pripada makedonskoj pravoslavnoj crkvi - Ohridska arhiepiskopija. Manastir se nalazi 1–2 km iznad sela Bukovo, kod grada Bitolj. Smatra se da je kod manastira Bukova počeo da se stvara grad Bitolj, i da se po njemu vekovima zvao Manastir ili Toli-Manastir.[1] U manastiru nalazi se crkva svetog Preobraženja Gospodnjeg.
Istorija[uredi | uredi izvor]
U manastiru se nalazi stariji ikonostas i ikone iz 19. i početka 20. veka (datirani 1862, 1881 i 1908. godine). Ikone su rad ikonopisaca iz Bitolja. U crkvi se nalazi i starija ikona iz 18. veka. Zbog lepe lokacije manastir često posećuju građani Bitolja.[2][3]
Godine 1893, manastir poseti bugarski diplomat Atanas Šopov, koji je zapisao[4]:
Manastir ne predstavlja ništa posebno. To je jedna mala seoska crkvica, koja je služila kao bogomolja seljanima Krstoara i Bukova. Okolo crkve nalazi se nekoliko drvenih kuća, koje služe građanima kao odmor u leto. Nema nijednog monaha. U crkvu dolazi seoski sveštenik za vreme službe. Manastir stoji na divnom, senovitom mestu sa studenom vodom, i nije loša kao seoska crkvica...svi seljaci Krstoara pohađaju ovu crkvu. Normalno bi bilo da je manastir ušao pod Bugarsku egzarhiju, no manastir je preuzela Bitoljska grčka mitropolija. Hrišćani su hteli svoju crkvu i nisu prihvatili grčke sveštenike. Odgovor grčke mitropolije je bio da su manastiri i crkve koje su blagoslovljene grčkim sveštenicima, pripadaju grčkoj crkvi. Slično je bilo i sa crkvom u Krstoaru, dok su sami seljaci Krstoara priznali Bugarski egzarhat.
"Carigradski vjestnik" je pisao 1855. godine o selu i manastiru Bukovu. Selo Bukovo se nalazilo na zapadnoj strani, pola sata daleko od grada Manastira (Bitolja). U selu je bila crkva posvećena prazniku Uspenju Presvete Bogorodice, koju je zidao (srpski car) Silni Stefan, "manastir prekrasan". Tamo idu svi Manastirci (Bitoljani), Hrišćani i Turci, u letnje vreme pod veče, "na uveselenije" i na šetnju. U tom manastiru je bilo pre starih rukopisa više od 20 tovara, "no danas ni sveštenik slovenski ne zna, a kamoli knjiga slavenska da ostane sa naši pergameni." Tada se (1855) u Bukovu služilo grčko pojanje, sa jednim sveštenikom, rodom Cincarinom.[5] Manastir je i 1899. godine zaista bio pod patrijašijskom jurisdikcijom, mada u mestu žive isključivo Srbi koji su ostali verni toj jerarhiji.[6] Carigradski list "Bulgarija" objavio je 1860. godine, da su selu Bukovu kod Bitolja "našli mnoge bugarske crkvene knjige na pergamentu". To su bile knjige navodno stare 700 godina. Tamošnji Bugari su upotrebili te knjige na Sv. Bogojavljeniju, da pomoću njih održe službu na slovenskom jeziku.[7] Kada je srpski istraživač 1912. godine došao u Makedoniju, prvo selo u koje je ušao je bilo Bukovo. Stanovnici su bili i ostali opredeljeni za Grke, a autor je po njihovoj telesnoj rasnoj konstituciji i manirima, prepoznao one najkarakterističnije srpsko držanje, koje se sreće u crnogorskim, vasojevićkim selima.[8] Dakle nema ni govora o Bugarima, nego su to bili Srbi najkonzervativnijeg kova. Matija Savić srpski dobrovoljac u Prvom svetskom ratu, koji je dobio podoficirski čin, bio je tipičan Bukovčanin. Rodio se u selu Bukovu, uz manastir, i mada je bio veliki srpski rodoljub, znao je pored srpskog maternjeg jezika i grčki, i to zbog verskog obreda u mesnoj crkvi.[9]
U borbi za Makedoniju (1893—1908), između Srbije, Grčke i Bugarske manastir Bukovo je bio (zajedno sa manastirom) glavna baza grčkih andarta.[10] U manastiru je bila letnja rezidencija konzula ruske imperije - Aleksandra Rostkovskog, koji se na posao u grad Bitolj vozio sa kočijom. Danas u konaku manastira stoji soba posvećena konzulu mučeniku Rostkovskom. Ruski konzul je ubijen 26. jula 1903. godine, dok se vraćao se iz manastira u rezidenciju. Ubili su ga Turci; jedan žandarm i jedan vojnik iz revolvera. Rostkovski je inače pomagao i štitio pravoslavne Hrišćane u Bitolju, i nastradao je kada se zamerio turskoj jedinici, koja je došla u grad iz Anadolije. Turski oficiri su u džamiji na Đurđevdan 1903. godine, doneli odluku o njegovoj egzekuciji i zakleli se da je moraju izvršiti.
-
Manastir 1917. godine -
Crkva 1912. godine -
Pogled niz porte. Fotofrafisano 1950. godine -
Spomen soba u kojoj je bivao konzul Rostkovski -
Nadpis na grčkoj azbuci
_spomen_soba.jpg)
_%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%BF%D0%B8%D1%81_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D1%87%D0%BA%D0%BE%D0%BC_%D0%B0%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%83.jpg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Delo", Beograd 1914. godine
- ^ Manastiri. // VisitPelagonia.mk. Poseten na 2016-06-17.
- ^ Paligora, Risto. Studija za povrzuvanje i promocija na manstirskiot turizam na Baba Planina. Bitola, Centar za razvoj na Pelagoniskiot planski region, dekemvri 2011. s. 41.
- ^ Šopov, A. Iz života i položenieto na bъlgarite vъv vilaetite, Plovdiv, Tъrgovska pečatnica, (1893). str. 271—272.
- ^ "Svetovid", Beč 1855. godine
- ^ "Nova iskra", Beograd 1899. godine
- ^ "Danica", Novi Sad 1860. godine
- ^ "Delo", Beograd 1912. godine
- ^ "Službeni vojni list, Kraljevine Srbije", Beograd
- ^ Silяnov, Hristo. Osvoboditelnite borbi na Makedoniя, tom II, Sofiя, (1943). str. 212.
