Manastir Svetog Ilije (Irak)
| Manastir Svetog Ilije | |
|---|---|
| ܕܝܪܐ ܕܡܪܝ ܐܝܠܝܐ | |
 Ruševine manastira 2005. godine. | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | muški manastir |
| Jurisdikcija | Haldejska katolička crkva |
| Osnivanje | 595. |
| Osnivač | monah Mar Ilija |
| Arhitektura | |
| Stil | vizantijska arhitektura |
| Nivo značaja | Svetska baština Uneska |
| Lokacija | |
| Mesto | Mosul |
| Država |  Irak |
| Koordinate | 36° 17′ 33″ N 43° 7′ 52″ E / 36.29250° S; 43.13111° I |
  Manastir Svetog Ilije Manastir Svetog Ilije na karti Iraka | |
Dair Mar Elia (sirijski: ܕܝܪܐ ܕܡܪܝ ܐܝܠܝܐ, arapski: دير مار إيليا), takođe poznat kao manastir Svetog Ilije, bio je hrišćanski manastir koji se nalazio južno od Mosula, u provinciji Niniva u današnjem Iraku. Osnovan je u 6. veku, i bio je jedan od najstarijih manastira u Iraku. Pripadao je Crkvi Istoka (poznate i kao Nestorijanska crkva) drevnog ogranka istočnog hrišćanstva. Manastir je zatvoren 1743. godine, posle masakra persijske vojske nad monasima. Njegove ruševine oštećene su tokom invazije na Irak 2003. godine a srušili su ga pripadnici Islamske države Iraka i Levanta avgusta ili septembra 2014. godine.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Manastir je osnovao oko 595. godine monah Mar Elia, koji se prethodno školovao u gradu Al-Hiri a kasnije u velikom manastiru kod planine Izla u današnjoj Turskoj.[1][2] U poslednjem periodu nalazio se pod upravom Kaledonske katoličke crkve.[3] Manastir je predstavljao regionlni centar oko koga se okupljala hrišćanska zajednica, vekovima su hiljade hrišćana pohodile manastir za vreme praznika posvećenog Svetom Iliji, koji se padao poslednje srede u novembru.[4]
Glavna manastirska crkva izgrađena je u 11. veku,[5] a obnovio ju je Hurmizd Alkušnaja u 17. veku. Godine 1743. Persijsi vladar Tahmaz Nadir Šah porušio deo manastira i ubio 150 monaha koji su tamo služili, nakon njihovog odbijanja da pređu u islam .[6] Manastir je ležao u ruševinama sve do početka 20. veka, kada je obnovljeno nekoliko prostorija i kelija. Za vreme Prvog svetskog rata manastir Svetog Ilije postao je utočište izbeglicama što je u krajnjem slučaju i dovelo do njegovog ponovnog obnavljanja.[7] Brigu nad manastirskim građevinama zajedno sa rezervoarima i izvorima mineralne vode preuzeli su Kaldejska katolička crkva i hrišćanski hodočasnici koji su nastavili da posećuju ruševine manastira.[8] Tokom 1970-ih godina manastir je pretvoren u vojnu bazu Iračke republikanske garde.[9]
Rat u Iraku i uništenje[uredi | uredi izvor]
Za vreme invazije na irak, manastir je bio oštećen od strane iračke tenkovske jedinice, koja je demolrala kelije i napunila cisterne za vodu đubretom. Jedan od zidova manastira bio je uništen tako što ga je udarila kupola tenka T-72 dok se okretao. Nakon što je 101.vazdzušno—desantna divizija preuzela kontrolu nad ovom oblašću, pložaj je ležao U sklopu teritorije pod kontrolom baze Marez. Američki vojnici su na vandalski način demolirali manastir, tako što su na zidovima urezivali grafite i prekrečili kapelu, uništivši njene preko 600 godina stare freske i mozaike. Manastir je kasnije bio uništavan i od strane različitih pljačkaša.[10] Međutim, jedan od vojnih sveštenika uvideo je značaj lokaliteta, i zapovednik je izdao komandu da trupe napuste manastir.[9] Na kraju, američki vojni sveštenici su počeli da vode računa o građevini, i organizovali obilazak manastira za vojnike.[6][7]
Od maja 2008. godine, irački arheolozi imali su mogućnost da ponovo posete ovu oblast, po prvi put od invazije. Kasnije te godine, međunarodnim medijima je saopšteno kako američki vojnici navodno ulažu napore za obnovu manastira. Novinar Džejms Foli kome su kasnije pripadnici ISILA odsekli glavu pisao je, da ovaj lokalitet treba sačuvati “za buduće generacije iračana, nadamo se da ćemo uskoro imati bezbednost i ceniti to”.[6] Pre povlačenja američkih trupa iz Iraka, vojni inžinjeri iz 94. inžinjerskog korpusa Fort Leonard Vud sačinili planove manastira.[3][5]
U junu 2014. godine, Mosul su zauzele snage Islamske države Iraka i Levanta. Grupa militanata uništila je manastir negde između 27. avgusta i 28. septembra 2014. godine, zajedno sa brojnim drugim kulturnim znamenitostima. ISIL nije objavila sam čin uništenja manastira, ali je ono moglo biti potvrđeno samo pomoću satelitskih snimaka iz januara 2016. godine.[6][9] Činjenica da se o uništenju manastira ništa nije znalo gotovo 16 meseci, dovelo je do straha da i mnogi drugi hrišćanski lokaliteti mogu takođe biti trajno uništeni.[11]
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Manastir se sastojao od kompleksa utvrđenja nalik stambenim zgradama, sa površinom od oko (2,500 m2). Pre uništenja, imao je oko 26 kelija izgrađenih oko dvorišta, uklučujući kapelu i crkvu.[6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Sipp, Brian (19. 02. 2007). „Long Knife Soldiers Take A Journey Back in Time”. News Blaze. Arhivirano iz originala 3. 11. 2013. g.
- ^ Chronicle of Seert 13: 445.
- ^ a b Foley, James (16 September 2008). "In Iraq, a Monastery Rediscovered". Smithsonian.
- ^ Warda, William. „Early Assyrian Churches and Monasteries in northern Iraq”. christiansofiraq.com. Arhivirano iz originala 20. 04. 2006. g.
- ^ a b Myers, Steven Lee (18 December 2009). "G.I.'s in Iraq Hope to Heal Sacred Walls". The New York Times. Archived from the original on 4 November 2015.
- ^ a b v g d Mendoza, Martha; Alleruzzo, Maya; Janssen, Bram (20 January 2016). "IS Destroys Religious Sites: The oldest Christian monastery in Iraq has been reduced to a field of rubble by IS's relentless destruction of ancient cultural sites". U.S. News & World Report. Associated Press. Archived from the original on 21 January 2016.
- ^ a b Armbruster, Mitch (23. 12. 2005). „Soldiers Visit Ancient Monastery”. News Blaze. Arhivirano iz originala 2. 04. 2015. g.
- ^ „Assyrian Monasteries in Present Day Iraq”. Assyrian International News Agency. Arhivirano iz originala 27. 12. 2015. g.
- ^ a b v "Iraq's oldest Christian monastery destroyed by Islamic State". BBC. 20 January 2016. Archived from the original on 20 January 2016.
- ^ Westervelt, Eric (21. 11. 2007). „Chaplains Struggle to Protect Monastery in Iraq”. NPR. Arhivirano iz originala 21. 01. 2016. g.
- ^ Bailey, Martin (20. 01. 2016). „Isil extremists destroy Iraq’s oldest Christian monastery”. The Art Newspaper. Arhivirano iz originala 07. 04. 2016. g. Pristupljeno 10. 03. 2017.
