Mauke
 | |
| Geografija | |
|---|---|
| Koordinate | 20° 09′ 30″ J; 157° 20′ 30″ Z / 20.1583° J; 157.3417° Z |
| Arhipelag | Kukova ostrva |
| Površina | 18,4 km2 |
| Visina | 30 m |
| Administracija | |
| Demografija | |
| Stanovništvo | 243 |
| Gustina st. | 13,21 stan./km2 |
Mauke (Ma'uke ili Akatokamanava) je ostrvo koje pripada grupi Kukovih ostrva u Polineziji u Tihom okeanu. Njegova površina iznosi 18,4 km².[1] Broj stanovnika na ostrvu iznosi 243.[2] Nalazi se 277 km severoistočno od ostrva Rarotonga. Sa ostrvima Atiu, Mitiaro i Takutea čini Ngapotoru.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Položaj i morgologija[uredi | uredi izvor]
Mauke je izdignut koralni atol. Centralni deo ostrva se nalazi na 30 m nadmorske visine, na koordinatama 20° 9′ 30″ južno i 157° 20′ 30″ zapadno.[3] Nalazi se u jugoistočnom delu arhipelaga Kukova ostrva. Obim ostrva iznosi 18 km. [4]
Na ostrvu se nalazi džungla, brojne uvale, plaže i pećine. Velika pećina Motuanga ima galerije koje sežu ispod grebena. Motuanga znači „Pećina od 100 soba“.
Reljef[uredi | uredi izvor]
Ostrvo Mauke je ovalnog oblika sa centralnom visoravni, okružen makateom širokom do 1,6 km i visokom oko 20 m. Močvarno zemljište između makatee i visoravni je nepravilno razvijeno i ograničeno je na istoku, severu i zapadu. Uski greben okružuje makateu i probijen je sa 6 prolaza, takođe ograničen na istoku, severu i zapadu. Iznad centralnog platoa nalazi se istrošena vulkanska stena bazalt, iznad crvenog trošnog tla. Crveni i smeđi sedimenti močvare potiču sa obližnjih padina, kao i sličan materijal koji se nalazi u pukotinama krečnjačkih vrhova na površini unutrašnjeg dela makatee. Dubina dna okeana je 4500 m.[5]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Po legendi ostrvo je otkrio Uke i po njemu je ono dobilo ime Mauke ili „Zemlja Ukea“. Njegovo puno ime je Uke-umu-o-te-vaarua-kino, što znači „Uke-peć-jame-zla“. Veruje se da su njegovi preci bili bogovi i da je on došao na zemlju i postao čovek. Prema navodima, na obalama ovog ostrva Uke je napravio prvi predah otpočetka svog putovanja. On je ovo mesto je nazvao Akatoka-manava što znači „Moje srce počiva“. Otuda i drugi nazivi: „Mesto odmora“, „Srce u miru“ i „Srce u ljubavi“.
Njegovu ćerku je oženio sin (ili unuk) Atiu-mua sa ostrva Atiu. Za njih dvojicu se smatra da su proširili populaciju ova dva ostrva.
Prilikom posete ostrva Mauke, Tangii iz Raratonge oženio je dve Ukeove ćerke.
Po predanju, stanovnici Maukea su ubili Rautapuinog sina, pa je on iz osvete ubio veliki broj ljudi.
Pre donošenja Jevanđelja, Mauketanci su bili pod upravom vladara ostrva Atiu. Oni su im otimali žene, a njih tukli i mučili do smrti.
Džon Vilijams je otkrio Mauke 23. juna 1823. godine. Iza sebe je ostavio polinezijskog propovednika Havija da prenosi hrišćanska učenja. Sledeći je na ovo ostrvo pristao Lord Bajron, kapetan broda Blonde. Brod je stigao na Mauke 8. avgusta 1825. Lord Bajron je ostrvo nazvao Parry Island u čast Ser Edvarda Parija.
1860-ih Ngamaru Rongotoni Ariki (ariki ostrva Atiu, Mauke i Matiaro) se oženio Makeom Takauom Ariki (ariki ostrva Rarotonga). Rezultat toga je da je Mauke 1871. postao deo Kraljevine Raratonga.
1888. Mauke je postao član Federacije Kukovih ostrva.
1901. ostrvo je pripalo Novom Zelandu.
Formiranje sela Kimiangatau na obali ostrva 1904. godine rezultat je neprijateljstva između sledbenika London Missionary Society i novouvedene Rimokatoličke crkve.[1]
Demografija[uredi | uredi izvor]
Mauke ima 243 stanovnika.
Ostrvo je podeljeno na četiri tradicionalna okruga. Okruzi Vaimutu i Makatea nisu podeljeni. Ngatiarua i Areora su podeljeni na 6 i 3 tapere. Celo ostrvo je tako ukupno podeljeno na 11 tapera.
- Okrug Ngatiarua na severu, podeljen na 6 tapera: Te Tukunga, Mokoero, Puneua, Ikurua, Arakirupu, Araki
- Okrug Vaimutu na istoku - jedna tapera
- Okrug Areora na jugu, podeljen na 3 tapere: Tukume, Arao, Anua
- Okrug Makatea na zapadu - jedna tapera
Glavno selo Oiretumu se nalazi u unutrašnjosti, većim delom u okrugu Makatea. Protežući se severno luke Taunganui Landing je selo Kimiangatau, koje se često koristi za iskrcavanje. Pripada taperi Ikurua okrugu Ngatiarua.[6]
Ekonomija[uredi | uredi izvor]
Zemljište je plodno i podržava poljoprivredu. Primarni izvoz je biljka maire, grm čije se lišće koristi za pravljenje lei venaca koje izvoze na Havaje. Ostali lokalni zanati uključuju pravljenje kete korpi, pandanus prostirki i činija izrezbarenih od miro drveta.[4] Sa ostatkom Kukovih ostrva Mauke je povezan aerodromom Mauke. Glavna luka je oštećena ciklonima 2005. godine. Radovi na obnavljanju luke započeti su 2011.[7], a završeni 2013. godine.[8]
Znamenitosti[uredi | uredi izvor]
Među domaćim i stranim turistima najpoznatije znamenitosti su:
- pećina Vai Tanga
- Giant Banyan Tree
- pećina Motuanga – „Pećina sa 100 soba“
- plaža Kopupooki
- crkva The Divided Church
- Te Kou Maru
- plaža Oneroa
- Kein grob
- luka Taunganui Landing
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „6. Mauke | NZETC”. nzetc.victoria.ac.nz. Pristupljeno 2023-12-17.
- ^ zhujiworld.com. „Ma'uke, Cook Islands — statistics 2024”. zhujiworld.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-12-17.
- ^ „GeoHack - Mauke”. geohack.toolforge.org. Pristupljeno 2023-12-17.
- ^ a b „Mauke in the Cook Islands, southern group”. www.ck. Pristupljeno 2023-12-17.
- ^ Wood, B. L. (1967-12-01). „Geology of the Cook Islands”. New Zealand Journal of Geology and Geophysics (na jeziku: engleski). 10 (6): 1429—1445. ISSN 0028-8306. doi:10.1080/00288306.1967.10423227.
- ^ Naval Intelligence Division (1943). Pacific Islands Vol.2 (eastern Pacific).
- ^ „Upgrade begins on Mauke Harbour”. Cook Islands News (na jeziku: engleski). 2020-08-18. Pristupljeno 2023-12-17.
- ^ „Mitiaro and Mauke celebrate revamped ports”. Cook Islands News (na jeziku: engleski). 2020-08-18. Pristupljeno 2023-12-17.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- (1943) Geographical handbook series, Pacific Islands. Volume II: Eastern Pacifik. Naval Intelligence Devision
- B. L. Wood (1967). Geology of the Cook Islands, New Zealand Journal of Geology and Geophysics. 10:6, 1429-1445
- Alphons M.J. Kloosterman (1976). Discoverers of the Cook Islands and the Names they Gave. Cook Islands Library and Museum