Milivoje Bašić
| Milivoje Bašić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 13. februar 1868. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 27. maj 1927. (59 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina SHS |
Milivoje Bašić (Beograd, 13. februar 1868 — Beograd, 27. maj 1927) bio je profesor, filolog i srpski istoričar.
Biografija[uredi | uredi izvor]
U Beogradu, gde je rođen 1868. godine, Bašić je završio gimnaziju pa istorijsko-filološki odsek Velike škole. Nastavničku karijeru je taj "svršeni filozof" započeo je 10. oktobra 1889. godine. Tada je Glavni prosvetni savet zaključio da je mladi Bašić kvalifikovan da predaje "istorijsko-filološku grupu nauka u srednjoj školi".[1], kao suplent gimnazije u Šapcu, a zatim je više godina proveo u Nišu (1894-1898). Do 1904. godine je bio školski nadzornik u Negotinu (1900) i Gradištu (1903), pa te godine premešten u Beograd, gde je radio u Trećoj beogradskoj gimnaziji, 1904-1920). Predavao je srpski jezik i književnost u srednjoj školi preko 35 godina. Po sećanju jednog učenika kojem je predavao, na njegovom času: "Discipline nije bilo, ali je bilo najvećeg reda. Slušali smo ga netremice..."[2] Kao školski nadzornik postao je (a ostao i potom kao prestonički profesor) vanredni član Glavnog prosvetnog saveta Kraljevine Srbije.[3] U "srećnija vremena", pre ratova za oslobođenje i ujedinjenje, posećivao je u Beogradu kafanu "B", poznatu i kao "Profesorska kafana", u kojoj se družio i sa kolegom, piscem Stevanom Sremcem.[4]
Učestvovao je u Balkanskim ratovima 1912-1913. godine kao rezervni poručnik.[5] Po svojoj molbi penzionisan je kraljevskim ukazom od 29. decembra 1920. godine - "stavljen u stanje pokoja, sa punom penzijom", kao aktuelni profesor Treće beogradske gimnazije.[6] Tokom života bavio se aktivno i politikom, učestvujući u "Liberalno-nacionalnoj stranci", sa čije liste je bio nekoliko puta biran za narodnog poslanika. Bio je dugo član Uprave, "Društva za srpski jezik i književnost" (1923). Kao penzioner je reaktiviran 1924. godine, da predaje u Drugoj muškoj gimnaziji u Beogradu.[7] Jedan posetilac je osmotrio njegove penzionerske dane "Piše u onom čudu od sirotinje i neudobnosti! Piše, jer mora da piše...ono nešto unutra u njemu mora da nađe izraza." Tokom 1925. i oktobra 1926.[8] godine mada već penzionisan, radio je kao honorarni nastavnik na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu. Predavao je na tom fakultetu staroslovenski jezik.
Umro je Bašić 27. maja 1927. godine u Državnoj bolnici u Beogradu. Slomile su ga porodične nedaće (umrla mu je kćerka Desanka 1918)[9] i siromaštvo u starosti - živeo je usamljen u udžerici, u nekom sirotinjskom beogradskom naselju "Fišekliji".[10] Opelo poznatom pobožnom i rodoljubivom profesoru održao je u Vaznesenskoj crkvi lično Patrijarh srpski Dimitrije, uz pojanje (po njegovoj poslednjoj želji, izraženoj na samrti) velikog "Svjati Bože", od strane hora "Monaške škole".[11]
Delo[uredi | uredi izvor]
Za vreme svog boravka u Nišu, tokom 1896. godine, Bašić je izdavao časopis Slava, poučno- zabavni list za narod i omladinu[12], kome je u isto vreme bio i urednik i glavni saradnik. U uvodnoj reči ovoga lista saopštio je programsku orijentaciju: „Slava će osobito negovati vezu sa prošlošću tim neiscrpnim izvorom duha i oduševljenja srpskog, koje se stvara.“ Proučavanje i popularizacija prošlosti bili su glavni cilj Bašićevog dela. U svakom broju "Slave", Bašić je štampao prevod po jednog odlomka iz starih srpskih biografija (sv. Save, Stefana Prvovenčanog, Teodosija). Ovi prevodi poslužili su kao osnov za sveobuhvatniji rad na prevođenju starih srpskih biografija. Javlja se profesor Bašić i kao predsednik "Fonda Stanojla i Draginje Petrović"[5], (ali i saradnik i urednik), iz čijih sredstava je objavljeno pet korisno-poučnih knjiga.
Nije se bavio samostalnim naučnim radom. Poznat je po školskim udžbenicima, po hrestomatiji (čitanci) "Iz stare srpske književnosti", izdatoj 1911. godine, u više izdanja. Srpska književna zadruga mu je 1926. godine izdala knjigu: "Stare srpske biografije". Priredio je za štampu i izdanje Vukovih "Srpskih narodnih pripovedaka". Napisao je više ocena i prikaza, koji su objavljivani u "Srpskom književnom glasniku" naročito u Prilozima za književnost, jezik, istoriju i folklor.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1890. godine
- ^ "Politika", Beograd 1927. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1910. godine
- ^ "Beogradske novine", Beograd 1918. godine
- ^ a b "Pravda", Beograd 1927. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 31. maj 1921. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 31. maj 1924. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1. februar 1928. godine
- ^ "Večernje novosti", Beograd 1918. godine
- ^ "Pravda", Beograd 31. maja 1927. godine
- ^ "Vreme", Beograd, 28. maja 1927. godine
- ^ "Delo", Beograd 1896. godine
