Mrtvački most
Mrtvački most je most koji se nalazi neposredno ispod sastava Toplodolske reke i Visočice između sela Temska i Topli Do. Ispod mosta teče reka Temštica. Nalazi se na oko 500 metara nadmorske visine.[1] Pored starog mosta je izgrađen novi 1933. godine od strane Mite Gage, jednog od osnivača preduzeća Tigar koji je bio rodom iz sela Topli Do.
Danas se pored Mrtvačkog mosta nalazi i spomen obeležje na mestu odigravanja bitke u Drugom svetskom ratu.
Legenda[uredi | uredi izvor]
Postoji priča među lokalnim stanovništvom da se na ovom mestu odigrala bitka hajduka i Turaka. U tom boju je navodno učestvovao hajduk Stojan Stefanović Dubanća iz sela Oreovica. Jedna verzija priče govori da je on na Mrtvačkom mostu sačekao spahiju Huseina koji je nosio harač od preko dvadeset hiljada groša. Turci su se odmarali u neposrednoj blizini mosta a hajduci su ih napali. U tom sukobu je poginuo spahija Husein. Od tada se ovaj most naziva Mrtvački most.[2] U drugoj verziji priče, u ovom sukobu sa Turcima poznati hajduk Stanko gine.[3]
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Bugarski vojnici pod nazivom „Lovna četa” su se nalazili na Staroj planini marta 1944. godine. Nišavski odred je u to vreme dobio komandu da napadne ovu četu dok su boravili u selu Topli Do. Neprijatelja su sačekali kod Mrtvačkog mosta gde su se i rasporedili. Dočekali su Bugare sa bombama i puškama. Odred je odneo pobedu nad bugarskom četom. Kako je kurir javio kasnije da se približava još jedna bugarska četa, odred se povukao. Poginulo je 40 bugarskih vojnika i 2 srpska. Većinu tela je odnela reka.[4]
Postoji spomen obeležje na Mrtvačkom mostu i svakog marta obeležava se Dan borbe.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Lepa zanimljiva i manje poznata mesta u pirotskom kraju” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 02. 06. 2019. g. Pristupljeno 6. 6. 2020.
- ^ „Hrvatski planinar” (PDF). Pristupljeno 6. 6. 2020.
- ^ Petrović, Vukašin (1985). Velika Lukanja od postanka do potapanja. str. 29. Arhivirano iz originala 06. 06. 2020. g. Pristupljeno 6. 6. 2020.
- ^ Panić, Dušan (1960). Moj zavičaj. Pirot: Grafika.
- ^ „Dan borbe na Mrtvačkom mostu”. pikanal.rs. 22. 3. 2019. Arhivirano iz originala 06. 06. 2020. g. Pristupljeno 6. 6. 2020.
