Oklopna armija Afrika

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Oklopna armija Afrika
Amblem nemačke Oklopne armije „Afrika“.
DeoVermahta
Komandanti
KomandantErvin Romel
Komandant 2Georg Štume

Oklopna armija „Afrika“ (nem. Panzerarmee Afrika) predstavlja vojnu formaciju nemačkog Vermahta tokom Drugog svetskog rata.

Tokom leta 1941. godine, kako se nemačko vojno angažovanje u severnoj Africi povećavalo, javila se potreba da postojeći Nemački afrički korpus preraste u složeniju i veću vojnu formaciju. Tako je Nemački afrički korpus, zajedno sa italijanskim jedinicama pod nemačkom komandom prerastao u oklopnu grupu, armiju i na kraju grupu armija:

  • Oklopna grupa „Afrika“, (Panzergruppe Afrika) od avgusta 1941. do januara 1942.
  • Oklopna armija „Afrika“, (Panzerarmee Afrika) od januara 1942. do oktobra 1942.
  • Nemačko-italijanska oklopna armija, (Deutsch-Italienische Panzerarmee) od oktobra 1942. do februara 1943.
  • Grupa armija „Afrika“, (Heeresgruppe Afrika) od februara 1943. do maja 1943.

Oklopna grupa „Afrika“[uredi | uredi izvor]

Nemački tenk Pancer III zapadno od Gazale (Libija)

Nakon prve kampanje u severnoj Africi, tokom koje je nemački general Romel, tada komandant Nemačkog afričkog koprusa, bio tehnički pod komandom Italijana, nemačka Vrhovna komanda Vermahta odlučila je da formira širu komandnu strukturu u Africi. Tako je nastala Oklopna grupa „Afrika“ koja je 15. avgusta 1941. godine aktivirana pod Romelovom komandom, a komanda nad Nemačkim Afričkim korpusom predata je generalu Ludvigu Krivelu.

Ratni put[uredi | uredi izvor]

Oklopna grupa „Afrika“ je odmah po svom formiranju, septembra 1941. godine napredovala ka egipatskoj granici. Novembra iste godine borila se u Marmarici da bi decembra 1941. bila prinuđena da se povuče nazad u Kirenajku. Time se njeno povlačenje nije završilo. Januara 1942. godine nakon borbi oko Adždabije povukla se na liniju odbrane Marada-Marsa i oko Brege da bi se dopunila i izvršila kontranapad kojim je Romel povratio Kirenaiku.

Sastav[uredi | uredi izvor]

  • septembar 1941. - Nemački Afrički korpus, italijanski XXI korpus i u rezervi - nemačka 15. oklopna divizija;
  • oktobar 1941. - Nemački Afrički korpus i XXI korpus;
  • decembar 1941. - Nemački Afrički korpus, italijanski X korpus, XXI korpus, italijanski XX motorizovani korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija „Afrika“ i italijanska 55. divizija „Savona“ ("Savona").

Komandant[uredi | uredi izvor]

Romel u Africi
general oklopnih trupa (od 24. januara 1942. general-pukovnik) Ervin Romel (1. septembar 1941 — 30. januar 1942)

Oklopna armija „Afrika“[uredi | uredi izvor]

Oklopna grupa „Afrika“ je 30. januara 1942. godine promenila naziv u Oklopna armija „Afrika“ (Panzerarmee Afrika) s obzirom da je štab oklopne grupe već bio armijskog nivoa.

Ratni put[uredi | uredi izvor]

Učestvovala je u ponovnom zauzimanju (februar 1942) i odbrani južne pustinje u Kirenajci (februar-mart 1942), borbama na liniji odbrane kod Gazale (maj-jun 1942), osvajanju utvrđenog „neosvojivog“ Tobruka (jun 1942), progonu savezničkih snaga do egipatske granice, zauzimanju savezničke linije odbrane kod Mursa Matruha i u prvoj bici kod El Alamejna (jul 1942).

Sastav[uredi | uredi izvor]

  • januar 1942. - Nemački Afrički korpus, italijanski X korpus, italijanski XXI korpus, italijanski XX motorizovani korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 90. laka divizija „Afrika“ i italijanska 55. divizija „Savona“ (Savona)
  • februar 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 90. laka divizija „Afrika“;
  • mart 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus i XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica");
  • april 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija „Afrika“;
  • maj 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi italijanske 25. i 60. divizija;
  • jun 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica");
  • jul 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi italijanska 132. oklopna divizija „Ariete“ ("Ariete") i italijanska 133. oklopna divizija „Litorio“ ("Littorio");
  • avgust 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija „Afrika", 132. okl. divizija „Ariete“ ("Ariete") i 133. okl. divizija „Litorio“ ("Littorio");
  • septembar 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica").

Komandanti[uredi | uredi izvor]

general-pukovnik (od 21. juna 1942. generalfeldmaršal) Ervin Romel (30. januar - 20. septembar 1942)
general oklopnih trupa Georg Štume (20. septembar - 1. oktobar 1942)

Nemačko-italijanska oklopna armija[uredi | uredi izvor]

Oklopna armija „Afrika“ je u oktobru 1942. godine, nakon poraza kod El Alamejna, preimenovana u Nemačko-italijansku oklopnu armiju.

Ratni put[uredi | uredi izvor]

Nakon formiranja, Nemačko-italijanska oklopna armija učestvovala je u drugoj bici kod El Alamejna (oktobar-novembar 1942), da bi se posle velikog poraza povukla sa egipatske granice i napustila Kirenajku (novembar 1942). Od novembra 1942. do februara 1943. godine konstantno se povlačila na zapad pokušavajući da uspostavi novu liniju odbrane sve do tunisko-tripolitanske granice.

Sastav[uredi | uredi izvor]

  • oktobar 1942. - Nemački Afrički korpus, italijanski X korpus, italijanski XXI korpus, italijanski XX motorizovani korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 90. laka divizija „Afrika";
  • novembar 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija „Afrika“, italijanska 17. pešadijska divizija „Pavia“ ("Pavia") i italijanska 136. motorizovana divizija „Đovani Fašisti“ ("Giovani Fascisti");
  • februar 1943. - Nemački Afrički korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 164. pešadijska divizija i nemačka Ramkeova padobranska brigada.

Komandanti[uredi | uredi izvor]

general oklopnih trupa Georg Štume (1. - 24. oktobar 1942)
generalfeldmaršal Ervin Romel (24. oktobar 1942 — 22. februar 1943)

Grupa armija „Afrika“[uredi | uredi izvor]

Dana 23. februara 1943. godine od jedinica Nemačko-italijanske armije i ljudstva organizacionog štaba „Tunis“, a u cilju stavljanja mnogobrojnih nemačkih i italijanskih jedinica pod jedinstvenu komandu radi skraćivanja lanca komandovanja na severnoafričkom ratištu, formirana je Grupa armija „Afrika“.

Ratni put[uredi | uredi izvor]

Trenutak formiranja grupe armija „Afrika“ bio je veoma nepovoljan za Nemce i Italijane. I pored uspeha u operacijama „Jutarnji vazduh“ i „Prolećni povetarac“, u kojima su naspram gubitka svojih 2.000 Saveznicima uništili 10.000 vojnika, Nemci i Italijani nisu bili u stanju da tako brzo, poput svojih neprijatelja, nadoknade gubitke i popune svoje jedinice. I pored inicijalnog uspeha u bici koja je dobila ime po prolazu oko kojeg je vođena (Bitka za Kaserinski prolaz), Romel je morao da opozove dalje napredovanje na zapad i svu pažnju skoncentriše na jug i na napad protiv britanske 8. armije duž britanske odbrambene linije Maret. Poražen i na južnom sektoru Romel je otputovao za Nemačku gde je tražio izvlačenje svoje grupe armija u Italiju na šta je dobio negativan odgovor. Na njegovo mesto je postavljen general Hans-Jirgen fon Arnim koji je uspevao da odoli totalnom uništenju sve do 12. maja 1943. godine kada su u Tunisu snage sila osovine kapitulirale. Ovim je i okončano prisustvo Nemačke i Italije u severnoj Africi.

Sastav[uredi | uredi izvor]

Komandanti[uredi | uredi izvor]

generalfeldmaršal Ervin Romel (23. februar - 9. mart 1943)
general-pukovnik Hans-Jirgen fon Arnim (9. mart - 12. maj 1943)

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Оклопна_армија_Африка&oldid=26958095”