Pavle Krstić
| Pavle Krstić | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 24. jun 1888. |
| Mesto rođenja | Pirot, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 2. jul 1925. (37 god.) |
| Mesto smrti | Pirot, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Uzrok smrti | Tuberkuloza |
| Politička karijera | |
| Politička stranka | Srpska socijaldemokratska partija Komunistička partija Jugoslavije |
Pavle Krstić (24. jun 1888 – 2. jul 1925) bio je jedan od utemeljivača socijaldemokratskog i komunističkog pokreta u Pirotu, kao i jedan od najistaknutijih boraca za radnička prava u pirotskom kraju.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Pavle Krstić rođen je 24. juna 1888. godine u Pirotu. Posle završene šestorazredne škole učio je terzijski, a kasnije pinterski zanat u Beogradu.[a] U mladosti se razboleo od tuberkuloze što ga je omelo da se dalje školuje i obrazuje. Posle toga radio je kao kafedžija i bakalin kod svog oca.[b] Već u 17. godini opredelio se za pristupanje radničkom pokretu, a o motivima koji su ga podstakli na ovakvu aktivnost profesor Dobrivoje Alimpić kasnije je zapisao:[1][2]
„Iako nije bio najamni radnik i proleter, jer je radio sa ocem u bakalnici, pre se može reći da je pokretu prišao iz ideoloških razloga, nego iz klasnih i materijalnih [...] ipak zato, nemogućno je naći ijednog druga u Pirotu, koji je čestitije, iskrenije, požrtvovanije, principijelnije i doslednije radio i sagorevao u tom pokretu, nego što je bio pokojni Pavle.”
Kada je krajem novembra 1904. godine na insistiranje Glavnog odbora Srpske socijaldemokratske partije, u Pirotu na javnom radničkom zboru osnovana lokalna partijska organizacija, Pavle Krstić izabran je za njenog sekretara. U godinama pre početka Prvog svetskog rata aktivno je učestvovao u organizaciji Prvomajskih proslava i demonstracija u borbi za prava radnika. Bio je učesnik Prvog svetskog rata, a po povratku s ratišta angažovao se na stvaranju lokalnog odbora novoformirane Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista). Kao jedan od delegata iz Pirota, učestvovao je u radu Drugog kongresa partije u Vukovaru juna 1920. godine.[3]
Avgusta 1920. raspisani su lokalni izbori u Kraljevini SHS, a ubedljivu pobedu u Pirotu odnela je Komunistička partija. Nakon konstituisanja novog opštinskog rukovodstva, Pavle Krstić postao je opštinski blagajnik. Raspoloženje Piroćanaca bilo je takvo da je i na izborima za Ustavotvornu skupštinu 28. novembra 1920. godine Komunistička partija u Pirotu ubedljivo trijumfovala sa 65% osvojenih glasova. Pobeda komunista na izborima u nekoliko gradova bila je znak za uzbunu za tadašnji režim. Nakon donošenja Obznane i Zakona o zaštiti države, te drugih mera kojima je ometan rad legalno izabranih komunističkih opština, prešlo se na direktan obračun. Sredinom 1921. godine u vreme održavanja sednice Gradske opštine u Pirotu, u salu su upali žandarmi, isterali odbornike i pohapsili najistaknutije partijske i sindikalne radnike. Opštinska vlast prešla je tako u ruke radikala. Među uhapšenim članovima i simpatizerima Komunističke partije, u zatvoru se našao i Pavle Krstić.[3]
Partijska organizacija u Pirotu pokušala je da održi kontinuitet političkog rada kroz različite vidove ilegalnog delovanja. Tih godina došlo je ipak do osipanja članstva i prelazaka dotadašnjih članova u redove građanskih stranaka.
Pavle Krstić preminuo je u Pirotu 2. jula 1925. godine posle dugog i teškog bolovanja od tuberkuloze. Njegov kovčeg, pored ostalih, izneo je i radikalski poslanik iz Pirota Vojin Ćirković, koji je tom prilikom rekao:[1]
„To je moj najdosledniji, najogorčeniji, ali i najpošteniji politički protivnik koga sam imao.”
Nakon Drugog svetskog rata, škola u Tijabari nosila je ime Osnovna škola „Pavle Krstić” sve do 1992. godine; tada je odlukom lokalnog Parlamenta preimenovana i dodeljen joj je naziv Osnovna škola „Sveti Sava” u Pirotu.
Napomene[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Mančić, Radmila (2001). Osnovna škola "Sveti Sava", Pirot : 1825-2000. str. 287, 288.
- ^ Kozić, Petar (1957). 1920 1929 : pirotski komunisti od "obznane" do izdajstva. 2. str. 33.
- ^ a b Panajotović, Tomislav (1982). Pirot kroz vekove : istorijski događaji, zapisi, predanja, sećanja, ljudske sudbine. str. 93 — 131.
Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]
- Nikolić Ilija (1982). Pirot i srez nišavski: 1801-1918: građa. Knj. 3: 1894-1918.