Pređi na sadržaj

Pobuna u logoru Kaura

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Pobuna u logoru Kaura izbila je 5. avgusta 1944, kada su 1.104 japanska ratna zarobljenika pobegla iz logora za ratne zarobljenike u blizini Kaure, u Novom Južnom Velsu u Australiji. Ona predstavlja najmasovnije bekstvo iz logora u Drugom svetskom ratu, kao i jedno od najkrvavijih. Tokom bekstva i potrage koja je usledila, četiri australijska vojnika su izgubila život, a 231 japanski vojnik je ubijen ili izvršio samoubistvo. Preostali begunci su ponovo uhvaćeni i zatvoreni.

Lokacija i pozadina

[uredi | uredi izvor]
Bejzbol utakmica u logoru Kaura, 1. jul 1944. godine.

Logor se nalazio 314 kilometara zapadno od Sidneja, a Kaura je grad koji je bio najbliži kompleksu broj 12, velikom logoru za ratne zarobljenike u kojem je bilo zatočeno 4.000 pripadnika vojske Osovine i civila tokom Drugog svetskog rata. Među zatvorenicima u Kauri je takođe bilo 2.000 Italijana, Korejaca i Tajvanaca (koji su služili u japanskoj vojsci), kao i indonežanski civili, koji su pritvoreni na zahtev vlade Holandske Istočne Indije.[1]

Do avgusta 1944. u Australiji je bilo 2.223 japanskih ratnih zarobljenika, uključujući 544 trgovačkih mornara. Pored njih je u zarobljeništvu bilo i 14.720 italijanskih zarobljenika, od kojih je većina bila zarobljena u severnoafričkoj kampanji, kao i 1.585 Nemaca, od kojih su većina bili zarobljeni mornari ili trgovački pomorci.

Iako su prema ratnim zarobljenicima postupali u skladu sa Ženevskom konvencijom iz 1929. godine, odnosi između japanskih zarobljenika i stražara bili su loši, uglavnom zbog značajnih kulturnih razlika.[2] Pobuna japanskih ratnih zarobljenika u logoru za ratne zarobljenike Fiterston na Novom Zelandu, februara 1943. godine, dovela je do pooštravanja bezbednosti u Kauri.

Pobuna

[uredi | uredi izvor]
Kapa japanskog ratnog zarobljenika iz Kaure
Japanski vrt, 2004. godine
Memorijal Hariju Donkasteru

U prvoj nedelji avgusta 1944, dojava jednog doušnika (u nekim izvorima je zabeležena kao korejski obaveštajac koji koristi ime Macumoto)[3] u Kauri navela je vlasti da planiraju da premeste sve japanske zarobljenike iz Kaure, osim oficira i podoficira, u drugi kamp u Haju, Novi Južni Vels, oko 400 kilometara zapadno. Japanci su obavešteni o tom potezu 4. avgusta.

Po rečima[4] istoričara Gavina Longa, sledeće noći:

Oko 2 sata posle ponoći jedan japanski zarobljenik je dotrčao do kapije logora i viknuo stražarima nešto što je izgledalo kao upozorenje. Tada su se oglasila japanska zvona. Stražar je ispalio hitac upozorenja. Još nekoliko stražara otvorilo vatr, dok su tri gomile zatvorenika, vičući „Banzai”, počele da se probijaju preko žice, jedna rulja na severnoj strani, jedna na zapadnoj i jedna na južnoj. Preskočili su žice uz pomoć ćebadi. Bili su naoružani noževima, bejzbol palicama, palicama sa ekserima i kukama, žičanim štiklama i konopcima.

Jedan od begunaca, Hajime Toiošima, bio je prvi japanski zarobljenik u Australiji.[5] Ubrzo nakon toga, zatvorenici su zapalili većinu zgrada na imanju kompleksa.

U roku od nekoliko minuta od početka pokušaja proboja, vojniciBendžamin Gauer Hardi i Ralf Džons uzeli su mitraljez na vatrenoj poziciji broj 2 i počeli da pucaju na prvi talas begunaca. Ubrzo ih je preplavio talas japanskih zatvorenika koji su probili linije ograda od bodljikave žice. Pre smrti, vojnik Hardi je uspeo da ukloni i baci zatvarač mitraljeza, čineći ga beskorisnim. To je sprečilo zatvorenike da okrenu oružje protiv stražara.

Oko 359 ratnih zarobljenika je pobeglo, dok su neki drugi pokušali ili izvršili samoubistvo, ili su ih ubili njihovi sunarodnici. Neki od onih koji su pobegli takođe su izvršili samoubistvo kako bi izbegli ponovno hvatanje. Svi preživeli su ponovo uhvaćeni u roku od 10 dana od njihovog proboja.[6]

Posledice

[uredi | uredi izvor]

Tokom bekstva i naknadnog prikupljanja ratnih zarobljenika, ubijena su četiri australijska vojnika i 231 japanski ratni zarobljenik, a ranjeno ih je 108. Vođe bekstva su naredile beguncima da ne napadaju australijske civile, pa niko nije ubijen ili povređen.

Vlada je sprovela zvaničnu istragu o događajima. Njegove zaključke je Predstavničkom domu Australije pročitao premijer Džon Kertin 8. septembra 1944. godine:

  • Uslovi u logoru su bili u skladu sa Ženevskim konvencijama;
  • Japanci pre incidenta nisu uložili nikakve pritužbe u vezi sa tretmanom, koji je izgleda bio rezultat unapred smišljenog i usklađenog plana;
  • Akcije australijskog garnizona u pružanju otpora napadu sprečile su veći gubitak života, a paljba je prestala čim su povratili kontrolu;
  • Mnogi od mrtvih su izvršili samoubistvo ili su ih ubili drugi zatvorenici, a mnogi od japanskih ranjenika su sami sebi naneli povrede.

Vojnici Hardi i Džons su posthumno odlikovani Džordžovim krstom kao rezultat svojih akcija.

Grobovi na japanskom ratnom groblju u Kauri;

Vojnika Tomasa Roja Henkoka iz čete C 26. bataljona VDC, slučajno je upucao saborac dok je izlazio iz vozila, prilikom raspoređivanja u operaciji zaštite železnice i mostova od begunaca. Henkov je kasnije umro od sepse.

Australija je održala logor br. 12 u radu sve dok poslednji japanski i italijanski zatvorenici nisu vraćeni u domovine 1947. godine.

Kaura održava veliko japansko ratno groblje, jedino takvo groblje u Australiji. Pored toga, obližnji japanski vrt i kulturni centar Kaura, komemorativni japanski vrt, kasnije izgrađen u cilju obeležavanja događaja. Vrt je dizajnirao Ken Nakajima u stilu Edo perioda.[7]

Poslednji preživeli u učesnik , Teruo Murakami, umro je u Japanu 14. septembra 2023.[8]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „The Story of Italians at the POW Camp”. Cowra Council. Arhivirano iz originala 11. 5. 2013. g. Pristupljeno 6. 8. 2016. 
  2. ^ „They had to remember they were soldiers, albeit female | Australian War Memorial”. www.awm.gov.au. Pristupljeno 2021-04-21. 
  3. ^ Ota Y. https://mro.massey.ac.nz/bitstream/handle/10179/4778/02_whole.pdf - Shooting and Friendship over Japanese Prisoners of War
  4. ^ Long, Gavin (1963). „Appendix 5 – The Prison Break at Cowra, August 1944” (PDF). The Final Campaigns. Australia in the War of 1939–1945. Series 1 – Army. 7. Canberra: Australian War Memorial. str. 623—624. OCLC 1297619. 
  5. ^ S Thompson. Exhibit - Objects through Time: COWRA bugle, c1930s Arhivirano 5 avgust 2012 na sajtu Archive.today, Migration Heritage Centre, New South Wales, 2006
  6. ^ Wendy Lewis, Simon Balderstone and John Bowan (2006). Events That Shaped Australia. New Holland. str. 175—179. ISBN 978-1-74110-492-9. 
  7. ^ Tam, Tracy, "Australian town commemorates 1944 POW camp breakout", The Japan Times, (Kyodo News), 19 August 2014
  8. ^ „Vale Teruo Murakami, the last survivor of the Cowra Breakout”. www.cowracouncil.com.au (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-10-15. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Побуна_у_логору_Каура&oldid=28318099”