Pokrovi (liturgija)
.jpg)
.jpg)
Pokrovi tekstilni pokrivači – aeri i darci su bogoslužbeni predmeti ili sasudi, koji se sastoje od dva mala pokrova, jednog, krstolikog oblika (za prekrivanje čaše) i jednog namenjenog pokrivanju diskosa sa zvezdicom (kvadratnog oblika). Časni darovi zaodevaju se i trećim nešto većim kvadratnim ili pravouganim pokrivačem koji se naziva aer ili vozduh – „voznošenie“, jer se nalazi iznad zvezdice i predstavlja vazdušno prostranstvo u kome se javila zvezda koja je mudrace dovela do Hrista.
Predanje[uredi | uredi izvor]
Pokrovi imaju dvostruku ulogu, prvo podsećaju na pelene kojima je novorođeni Isus Hristos povijen a potom simbolišu pokrov u koji je nakon smrti na krstu telo Hristovo umotano nakon što je pomazano mirisima.
Namena[uredi | uredi izvor]
Pokrovima se podiže vazduh i koleba nad Svetim darovima na liturgiji za vreme čitanja Simvola vere po čemu je i dobio ime označava kamenu ploču kojom je bio zatvoren grob Isusa Hrista.[1] [2]
Liturgijski pokrivači označavaju još i nebeske svodove.[3]
Aerom ili vozduhom pokriva se i lice umrlih sveštenika pri njihovom pogrebu kao znak posebnog blagodatnog poštovanja.[4]
Na Velikom vhodu, kada se svešteni sasudi donose u litiji do Svete Trpeze (oltara), sveštenik će staviti Ar preko levog ramena đakona[traži se izvor] pre nego što mu uruči diskos (sveštenik će sam nositi Čašu). Iz tog razloga, Aer će često imati ušivene trake na njemu, tako da se može bezbedno vezati na svom mestu. Ako nema đakonskog služenja, sveštenik će staviti Aer oko svojih ramena kao ogrtač, što će mu ostaviti slobodne ruke da uzme i diskos i čašu.
Neposredno pre pevanja Nikejskog simbola vjere, sveštenik će celivati diskos i putir (celivanjem Aera na mestu gde dodiruje svaki sasud) i prednju ivicu Svete trpeze. Tokom Nikejskog simbola vjere, sveštenik će držati Aer iznad darova i polako ga talasati, ukazujući na aktivnost Svetog Duha.
Kada episkop služi Liturgiju, sveštenici koji saslužuju će držati Aer tokom Nikejskog simbola vjere dok episkop kleči (ili saginje glavu) ispod njega. Nakon Nikejskog simbola vjere, Aer se savija i stavlja na Časnu trpezu. U nekim praksama, sveštenik će se okrenuti i blagosiljati ljude sa Aerom tokom Sursum korda.[5][6]
Posle Pričešća, Aer, još uvek presavijen, stavlja na diskos, zajedno sa svetim kopljem, kašikom i zvezdicom i malim velom, đakon vraća u Protesis .
Izrada[uredi | uredi izvor]
Zbog svoje posebne uloge crkva je ove tekstilne predmete pravila od skupocenih materijala a njihovu izuzetnu bogoslužbenu upotrebu potvrđivala je predstavama krsta kojim su darci i aeri često ukrašavani.[7]
Najveći broj pokrova poreklom je iz sistem votivne ktitorije, koja je najvažniji društveni mehanizam opremanja crkava ovim liturgijskim predmetima u kome je podjednako učestvala celokupna priložnička struktura, koja je izrađivala i vezla ove sasude.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
-
-
Zlatnim koncem izvezeno liturgijsko platno kojim se pokrivaju sasudi evharistije -
Fino izvezen Aer i manji velovi u obliku krsta za putir i diskos (mitra stoji u gornjem levom uglu) -
_01_by_shakko.jpg)
_by_shakko_01.jpg)
_00a_by_shakko.jpg)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Ep. Dionisije (Novaković), Epitom, 81–82
- ^ Hadži Teofilo, Poznavanje crkve ili Obredoslovlje, 42.
- ^ Sveti Simeon Solunski, O Svetoj liturgiji, 15.
- ^ Venijamin, Nova Tablica, 562–563
- ^ Oxford Dictionary of the Christian Church, 3rd edition (ed. F. L. Cross & E. A. Livingstone), p.1561. Oxford University Press, 1997
- ^ A New Dictionary of Liturgy and Worship (ed. J. G. Davies), p.16. SCM Press, 1986.
- ^ „Sveštene odežde, sasudovi i bogoslužbene knjige u pravoslavnoj crkvi – II“, 115
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Pokrovi na Vikimedijinoj ostavi