Портал:Filozofija/10
Rana islamska filozofija ili klasična islamska filozofija je izraz koji se koristi za period u razvoju islamske filozofije koji je započeo u 2. veku po Hidžri, odnosno na početku 9. veka nove ere i trajao do 6. veka po Hidžri, odnosno kraja 12. veka. On korespondira sa periodom koji se naziva islamsko zlatno doba, odnosno kada su, između ostalog, dostignuća islamske filozofije i nauke imale značajan uticaj na razvoj tih oblasti u kasnijim periodima, odnosno drugim delovima sveta.
Rane filozofske škole u islamskom svetu se dele u dve opšte grupe: islamska peripatetička filozofija (hikmat al-maša) i islamska iluminativna filozofija (hikmat al-išrak).
Islamska peripatička filozofija u svojim racionalnim fundamentima je bliska Aristotelovom filozofskom sistemu. Ona je zasnovana na demonstraciji i racionalnoj validnosti. Ogromnim zalaganjem Abu Jakuba Ishaka al-Kindija, Abu Nasra Farabija, Abul-Hasan Amirija, Ibn Sina, Fahrudina Razija i Ibn Rušda, ova filozofska škola je u velikoj meri usavršena. Istorijski podaci svedoče o tome da je Aristotel uglavnom hodao dok je iznosi svoje teorije učenicima, a da su ga oni hodajući slušali i beležili. Istoričari smatraju da se filozofija koju oni predstavljaju upravo zato naziva peripatetičkom filozofijom.
Termin al-išrak u arapskom jeziku označava osvetljenje, sijanje i samopokazivanje. Posmatrano iz istorijskog aspekta, islamska iluminativna filozofija je prva i nastarija vrsta filozofije. U islamskom svetu, predvodnik ove škole filozofije je bio Šihabudin Jahja ibn Nabš Suhravadi (pogubljen 1191. godine), a njegovi sledbenici poput Šahrazurija i Kutubina Širazija su dotatno razvili ovu školu.