Ratna bolnica Koran
Ratna bolnica "Koran" u Palama bila je prva bolnica koja je počela da radi na Sarajevsko-romanijskoj regiji tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata. Počela je da radi početkom aprila 1992. godine. Prvi porođaj uspješno je obavljen 4. aprila 1992. godine, a prva porodilja bila je Muslimanka.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
U bolnici su radili srpski ljekari, ne samo vojni ljekari iz Vojne bolnice u Sarajevu nego i civilni ljekari i medicinsko osoblje koji su bili prinuđeni od strane muslimana da napuste Sarajevo. Bolnica je bila smještena u hotelski kompleks "Koran". Za smještaj ranjenika korišćen je veliki restoran hotela, operaciona sala nalazila se u prostoru gdje se nalazio sto za bilijar, intenzivna njega u velikoj pravougaonoj sobi za konferencije, fizikalna terapija u kuglani i sl. Prijemna ambulanta bila je u širokom hodniku na sporednom ulazu, a u susjednim manjim prostorijama bile su sala za male intervencije i sala za ultrazvuk i radiološku dijagnostiku.[2]
Nalazila se u neposrednoj blizini linije fronta i često je bila izložena dejstvu neprijateljske artiljerije. Sa druge strane blizina fronta je bila i prednost jer se ranjenim pripadnicima VRS mogla brzo ukazati stručna medicinska pomoć. Veliki problem za pravilno funkcionisanje ove bolnice bili su neadekvatni uslovi za rad, posebno se to ogledalo u veličini prostora.[3]
Bolnica je i geografski i funkcionalno djelovala kao centralna bolnica, na nju su se oslanjale druge ratne bolnice sa područja Sarajevsko-romanijske regije. Uz bolnicu bio je improvizovani heliodrom za transport ranjenika helikopterom, posjedovala je malu mobilnu fabriku rastvora (instaliranu na kamionu) koja je proizvodila rastvore neophodne za nesmetano funkcionisanje bolnice. Ova mala fabrika nalazila se na relativno sigurnom mjestu i bila je smještena u Vatrogasnom domu na Palama. Zahvaljujući tome ova ustanova nije nikada bila u krizi sa otopinama za infuzije i drugim rastvorima kojima su snadbijevane i bolnice "Kasindol" i "Žica. Programom proizvodnje rastvora rukovodio je Nenad Pandurević i pukonnik magistar farmacije Dušan Rebrača. Osnovna oprema za rad bolnice bila je iz kompleta mobilnih bolnica JNA, a toj opremi su tokom rata dodavani razni neophodni aparati iz donacija pojedinaca ili raznih humanitarnih organizacija.[4]
Prema statističkim izvještajima, od početka rata, aprila 1992. godine, do kraja 1996, u bolnici je operisano i hirurški obrađeno više od 18.000 bolesnika i ranjenika. Od toga, skoro 50% bili su vojnici VRS. Pošto su u bolnici radili visokospecijalizovani kadrovi, u operativnom programu su bile zastupljene sve hirurške oblasti.Za liječenje povrijeđenih korišćeni su svi moderni operativni metodi, kao što su spoljni fiksatori kod povreda kostiju, osteosinteze, rekonstrukcije povreda krvnih sudova u cilju revaskularizacije kao i komplikovani mikrovaskularni operativni zahvati u smislu osteo-miokutanih režnjeva, transplantacije kože, operacije na abdomenu, od "malih operacija" slijepog crijeva do radikalnih resekcija, prilikom uklanjanja benignih i malignih tumora. U toku rata u bolnici je urađen veliki broj operacija na grudnom košu, uključujući i resekcije pluća, kako zbog povreda tako i zbog malignih oboljenja. U bolnici je liječen najveći broj bolesnih i ranjenih, a samo u pojedinim komplikovanim slučajevima vršen je transport u Srbiju. Za vrijeme sankcija, koje je Srbija uvela Republici Srpskoj, taj transport bio je potpuno onemogućen, tako da su sve vrste operativnih zahvata iz opšte, grudne, plastično-rekonstruktivne hirurgije, urologijee i ginekologije obavljane u bolnici. U bolnici je tokom cijelog rata funkcionisalo porođajno odjeljenje, koje je vodio prof. dr Đorđe Sedlar sa dr Dragom Gajović.Veliki dio obaveza u liječenju male djece preuzeo je lokalni Dom zdravlja i primarijus dr Stana Savić, a u bolnici, kada je nabavljen inkubator, dr Mirjana Šošić. Inkubator je bolnici poklonila supruga generala Majkl Rouza prilikom njihove posjete ovoj bolnici.[5]
Najveći problem predstavljalo je liječenje neurohirurških bolesnika i ranjenika i najveći broj takvih slučaj eva upućivan je u zdravstvene ustanove Srbije. Tokom rata pregledano je približno 100.000 bolesnih i ranjenih i od tog broja više od 65% bili su civili, a na liječenju u bolnici boravilo je preko 7.500 bolesnih i ranjenih. Sa završetkom rata i osnivanjem Kliničkog centra Medicinskog fakulteta, Ratna bolnica "Koran"prestala je da radi, a cjelokupan personal je nastavio rad u novoformiranoj mirnodopskoj ustanovi.[6]
Na inicijativu Boračke organizacije Pale i njihovom predsjedniku Mihajlu Parađini, u sklopu obilježavanja 20-godišnjice formiranja VRS i osnivanja ratnih bolnica Sarajevsko-romanijske regije postavljanjo spomen-obilježja ispred hotela "Koran" gdje se nalazila ova bolnica.[7]
Medicinsko osoblje[uredi | uredi izvor]
Prvi ljekari u novoformiranoj bolnici bili su iz Vojne bolnice: dr Miro Babović, ortoped, dr Bratislav Borkovac, plastični hirurg, dr Ranko Subotić, dermatolog, dr Radoje Doder, internista, dr Milica Spasojević, radiolog, i profesor Milovan Šotra.
Od civila iz Univerzitetskog medicinskog centra (UMC) u Sarajevu, od prvog dana u bolnici su radili: prof. dr Đorđe Šućur, plastični hirurg, prim. dr Miladin Babić, urolog, dr Dragan Kalinić, grudni hirurg, prof. dr Đorđe Sedlar, ginekolog, dr Drago Gajović, ginekolog, dr Zoran Ivanov, dr Snežana Milićević, dr Bato Dursum, dr Siniša Kojić. Sa pogoršanjem situacije za Srbe u Sarajevu, u bolnicu su pristizali i drugi: dr Miroslav Kezunović, traumatolog, prof. dr Mirko Šošić, grudni hirurg, prim. dr Novica Kovačević, opšti hirurg, prim. dr Obrad Ćeklić, opšti hirurg i traumatolog, prim. dr Zlatica Ćeklić, internista, i mnogi drugi.
U bolnici je, sem hirurgije, interne, dermatovenerologije, bila razvijena radiološka dijagnostika i ultrazvuk, koju je vodila dr Milica Spasojević. Neuropsihijatriju je vodio prim. dr Milomir Đerić, stomatologiju je vodila dr Nada Šinik, anesteziologiju dr Mladenka Šćekić i dr Željko Radan. U bolnici više od tri godine, kao dobrovoljac iz Holandije, boravila i radila kao farmaceut mr ph. Jeni Ligtenberg (Jennu Ligtenberg), koja je bila i organizator brojnih donacija u lijekovima i materijalu.
Uspješnom radu ove zdravstvene ustanove doprinijelo je i drugo medicinsko i nemedicinsko osoblje.[8]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 24, 47. ISBN 978-9940-27 -115-2.
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 47—48. ISBN 978-9940-27 -115-2.
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 25. ISBN 978-9940-27 -115-2.
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 33, 38. ISBN 978-9940-27 -115-2.
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 39—41. ISBN 978-9940-27 -115-2.
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 42. ISBN 978-9940-27 -115-2.
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 164. ISBN 978-9940-27 -115-2.
- ^ Šošić,, Mirko; Taušan, Tomislav; Ždrale, Slavko; Pejić, Milan (2017). Ratne bolnice u Sarajevsko-romanijskoj regiji. Podgorica - Banja Luka: Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta; Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. str. 48—49. ISBN 978-9940-27 -115-2.
