Svetozar Andrejević
Svetozar Andrejević | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1839. |
| Mesto rođenja | Požarevac, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 23. mart 1900. (60/61 god.) |
| Mesto smrti | Kragujevac, Kraljevina Srbija |
Svetozar Andrejević (Požarevac, 1839 — Kragujevac, 23. mart 1900) bio je kragujevački trgovac i dobrotvor. Njegova najpoznatija zadužbina, koja je i danas u funkciji koju joj je namenio, je Eko park Ilina voda, javna parkovska površina u urbanoj zoni Kragujevca.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Svetozar Andrejević rođen je u Požarevcu 1839. godine u porodici Nikole Andrejevića. Njegov stric, Arsa Andrejević, poginuo je 1842. u Kragujevcu, tokom Vučićeve bune.
Ubrzo po Svetozarovom rođenju porodica se seli u Kragujevac, gde su već sledeće godine dobili mlađeg sina Andreju. U Kragujevcu je Svetozar završio osnovnu školu, a gimnaziju u Beogradu. Posle gimnazije odlazi na odsluženje vojnog roka, a posle toga nastanjuje se u Gornjem Milanovcu, gde je jedno vreme radio kao pravnik i brinuo se o imanju koje je njegov otac imao u Brusnici. Jedno vreme u Milanovcu je bio i predsednik opštine.
Kada mu je otac umro vratio se u Kragujevac, gde je nasledio očevo imanje, a kasnije i bratovljevo. Njegov brat Andreja Andrejević bio je jedan od prvih srpskih arhitekata[2] i član Kraljevsko srpske akademije.[3]
Svetozar Andrejević umro je iznenada, u Kragujevcu, 23. marta 1900. godine, svega tri nedelje pošto je sastavio svoj testament.[4]
Zadužbine[uredi | uredi izvor]
Svojim testamentom, sastavljenim 2. marta 1900. godine, Andrejević je svoje poljsko imanje u naselju Ilina voda zaveštao kragujevačkim osnovnim građanskim školama „na večito uživanje”, s tim da pristup bude slobodan svim građanima Kragujevca. Svoju kuću i dućane u varoši zaveštao je, posle ženine smrti ili preudaje, gradu, s tim da se ova imovina upotrebi za osnivanje doma za sirotinju i napuštenu decu Kragujevca.
Po njegovoj želji, njegova udovica Mileva upisala ga je kao dobrotvora:
- Kragujevačke gimnazije sa 600 (tadašnjih) dinara, uz kolekciju umetničkih slika,
- Doma za gluvo-neme sa 400 dinara,
- Više ženske škole u Kragujevcu sa 100 dinara.
Bogatu biblioteku svog supruga i njegovog brata Andreja Andrejevića predala je Velikoj školi u Beogradu.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dzenopoljac, Kristina. „Parkovi”. GTO Kragujevac. Pristupljeno 2024-07-15.
- ^ Kartalović, Brane (2020-04-12). „Sima Mufljuz i drugi zadužbinari”. Politika Online. Pristupljeno 2024-07-15.
- ^ „Andrejevic Andreja”. www.sanu.ac.rs. Pristupljeno 2024-07-15.
- ^ a b Milićević 1888, str. 3-5
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Milićević, M. Đ. ♯ (1888). „Dodatak Pomeniku od 1888”. Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijega doba (na jeziku: srpski). U Srpskoj kraljevskoj štampariji. str. Posle 111.