Spomenik Zemunska železnička stanica
| Spomenik Zemunska železnička stanica | |
|---|---|
 Spomenik Zemunska železnička stanica | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Zemun |
| Opština | Zemun |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik |
| Vreme nastanka | 1984. |
Spomenik Zemunska železnička stanica nalazi se u blizini mesta gde je nekada bila prva železnička stanica u Zemunu, a čine ga pet stubova koji su nekada držali nadstrešnicu na peronu stanice i nekoliko metara šina.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Železnička stanica Zemun izgrađena je godinu dana pre železničke stanice u Beogradu, 1883. godine, sa kojom je bila povezana mostom na Savi (Stari most) krajem avgusta 1884. godine.
Krajem leta 1884. godine, po želji kralja Milana, održano je slavlje na beogradskoj železničkoj stanici, a potom, u 14.30, kralj je, sa porodicom, dvorskim vozom otputovao u Beč.
Izgradnjom ove pruge, uz već postojeće veze sa Novim Sadom i Suboticom, Evropa je povezana sa Balkanom i Bliskim istokom. Sporazumom između Austrougarske i Srbije bilo je predviđeno da se predaja i primanje vozova vrši na beogradskoj stanici, a carinjenje robe Srbija je obavljala u Beogradu, a Austrougarska u Zemunu.
Posle završetka Prvog svetskog rata, beogradska stanica je bila preopterećena, pa stanica u Zemunu dobija ulogu ranžirne stanice. Postojala je i stanica Zemun―Dunav, pruga prema ž. s. Zemun se ukrštala sa tramvajskom prugom prema Beogradu.[1]
U Drugom svetskom ratu, Zemun se nalazio pod upravom NDH, pa je železnička stanica, po nemačkoj naredbi, godinu dana posle početka rata, proširena izgradnjom još devet koloseka na Bežanijskoj kosi.
Posle rata, železnička stanica nastavlja svoj rad, i dalje, preko svojih mogućnosti. Kada je odlučeno da se gradi pruga Zemun Novi grad – Novi Beograd – most na Savi, 1967. godine, projektovan je i tunel ispod Bežanijske kose, pa se stanica polako gasi. 1970. godine počelo je rušenje stanične zgrade i demontiranje pruge.[2]
Spomenik[uredi | uredi izvor]
Sećanje na ovu železničku stanicu obnovili su građani Zemuna tokom 1984. godine, kada je u okviru Oktobarskih svečanosti, posvećenih Danu oslobođenja Zemuna, 22. oktobra, postavljeno pet stubova koji su nekada držali nadstrešnicu na peronskoj strani stanične zgrade, kao i nekoliko metara šina. Ovi stubovi rad su arhitekte Miluna Stambolića.[3]
Prema izjavi Ivana Morića, kolekcionara starih slika Novog Beograda, stanica se nije nalazila tačno na mestu spomenika, već preko puta i još ka hotelu „Jugoslavija“, a „brdo“ na kome je spomenik je nasuto kako bi se spomenik bolje video.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Politika", 4. april 1938
- ^ Nikolić, Z. „Beogradske priče: Zemunska železnica tutnjala kraj reke, prvi putnik kralj Milan”. novosti.rs. Pristupljeno 9. 3. 2020.
- ^ Borenović, Ina. „Zemunska železnička stanica – starija od beogradske”. 011info.com. Pristupljeno 9. 3. 2020.
- ^ „Ovo NIJE mesto stare železničke stanice ‘Zemun’”. dnevno.rs. Pristupljeno 9. 3. 2020.
