Spomenik rudarima junacima iz NOB
Spomenik rudarima junacima iz Narodnooslobodilačke borbe (poznat i kao Spomenik partizanima i rudarima i Spomenik srpskim i albanskim partizanima) je monumentalni spomenik sagrađen 1973. godine na brdu iznad Kosovske Mitrovice. Podignut je u čast partizana albanske i srpske nacionalnosti sa Kosova i Metohije koji su se borili i poginuli na strani Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije između 1941. i 1945. godine. Autor spomenika je arhitekta Bogdan Bogdanović.
Opis[uredi | uredi izvor]
Ideja za izgradnju spomenika pokrenuta je 1959. godine, na dan proslave 20. godišnjice velikog štrajka rudara Trepče. Spomenik čuva sećanje na lokalne partizanske borce srpske i albanske nacionalnosti koji su formirali Rudarsku partizansku četu koja je u okolici vodila borbe protiv okupacionih snaga i domaćih saradnika.[1]
Spomenik, visok 19 metara, izgledom podseća na trilit, koji se sastoji od tri elementa: dva konusna stuba i strukture nalik na korito. Bočne strane korita su prvobitno bile obložene bakrom, sa malim dekorativnim elementima na svakom od četiri ugla. Za stubove se kaže da predstavljaju dva naroda Kosova, a korito njihovo jedinstvo tokom antifašističke borbe.[1] Druga pak definicija kaže da spomenik izgledom podseća na vagone koji vuku rudu iz rudnika u topionicu.[2]
Podno spomenika je položen veći broj bronzanih spomen-ploča, kao i dva simbolična kenotafa: jedan ispred i jedan iza spomenika. Kenotaf ispred spomenika čine četiri bela nadgrobna kamena na koje su upisana imena poginulih albanskih i srpskih partizana. Natpisi su ispisani na albanskom i srpskom, na latinici. Stražnji kenotaf je isti, osim što na njemu ništa ne piše.[1]
Spomenik trenutno nije zaštićen nijednim zakonom, ali je u više-manje dobrom stanju. Jedino je podnožje išarano kojekakvim grafitima, a veći deo bakarnih obloga na bočnim stranama korita je s vremenom otpao zbog neodržavanja i delovanja vremenskih neprilika.[1]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Lawler, Andrew (2013). The Memorial works of Bogdan Bogdanović: Their condition and situation as of 2012. str. 113—114. Pristupljeno 24. 7. 2014.
- ^ Forum Ziviler Friedensdienst: „Monumenti“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. јул 2014), Центар за културну деконтаминацију (Београд). Schrader, Lutz; Pejić, Bojana; Musabegović, Senadin (2012). Monumenti: Promenljivo lice sećanja. Forum Ziviler Friedensdienst. стр. 53. ISBN 978-86-915567-0-9.
Литература[uredi | uredi izvor]
- Lawler, Andrew (2013). The Memorial works of Bogdan Bogdanović: Their condition and situation as of 2012. стр. 113—114. Приступљено 24. 7. 2014.
